10 tiếng băng rừng vào thủ phủ vàng thổ phỉ Mà Sa Phìn

23 giờ đêm. Đang ở Hà Nội, chúng tôi nhận được thông tin về vụ sập hầm vàng trong cơn lũ quét ở xã Nậm Xây. Rất đông các cơ quan báo chí cử phóng viên lên trực tiếp đi vào hiện trường để phản ánh.

Đường vào Mà Sa Phìn

Tuy nhiên, hậu quả của trận lũ quét quá kinh khủng khiến Mà Sa Phìn hoàn toàn bị cô lập, kể cả thông tin. Sau khi có một số phu vàng thoát ra từ trận lũ quét thông báo về vụ tai nạn, chưa một ai, kể cả các cơ quan chức năng, lực lượng cứu hộ có thể tiếp cận. Thông tin ban đầu của chính quyền Lào Cai, chỉ có 2 người thiệt mạng, tuy nhiên, những thông tin từ các phu vàng trốn thoát khẳng định, số người chết rất nhiều. Mặc dù vậy, không có bất cứ cách nào để kiểm tra chính xác.

Sáng hôm sau, tại UBND xã Nậm Xây, có khoảng hơn 20 nhà báo, phóng viên tập trung cập nhật thông tin về vụ sạt lở hầm vàng ở Mà Sa Phìn. Tuy nhiên, ngay cả khi có sự tham gia của chính quyền địa phương vẫn không hề có bất cứ thông tin nào về vụ tai nạn. Nếu muốn có thông tin chính xác phải trực tiếp vào hiện trường. Hơn 20 nhà báo, phóng viên có mặt tại trung tâm xã Nậm Xây xác định như thế.

Tuy nhiên, chặng đường vào Mà Sa Phìn theo thông tin người dân địa phương cung cấp gần như bất khả thi. Cây cầu bắc qua dòng suối Chăn, nối con đường độc đạo vào Mà Sa Phìn đã bị lũ cuốn trôi trơ móng. Đường sá sạt lở. Từng mảng núi đổ ập xuống bít kín con đường mòn vốn chỉ rộng chưa đầy 2m. Trời tiếp tục mưa. Dòng suối Chăn không hề có dấu hiệu bớt hung hãn. Một số phóng viên, nhà báo chấp nhận bỏ cuộc, quay trở về Hà Nội chờ báo cáo chính thức của các cơ quan chức năng tỉnh Lào Cai.

Cuối cùng, chỉ có tôi cùng nhà báo Hoàng Sang - Báo Vietnamnet, Long Nguyễn - Báo Lao động, Nam Phong - Báo Một thế giới và phóng viên Nguyễn Hòa quyết định vào Mà Sa Phìn.

Đường vào Mà Sa Phìn

Trên đường vào Mà Sa Phìn, hàng loạt tốp người tháo chạy khỏi thủ phủ vàng thổ phỉ với nét mặt sợ hãi. Trong số họ, có những người đã nhịn đói hơn 2 ngày, có những người như muốn lả đi vì mệt mỏi. Rất ít người dám tiết lộ thông tin khi chúng tôi giới thiệu là nhà báo. Tìm hiểu mãi mới biết được rằng, trước lúc các phu vàng rời núi, tất cả các chủ bưởng đều quán triệt họ phải im lặng.

Đứng cách xa hàng cây số, dãy núi Mà Sa Phìn nằm cạnh dãy Hoàng Liên Sơn loang lổ từng mảng đất đá khổng lồ. Con đường độc đạo lên núi bị nước lũ cày cho nát bấy. Dòng suối Chăn mà người đồng bào vẫn gọi là suối Đắng Cay vẫn đang mang trong mình dư âm của lũ, gào thét, réo rắt, vọng vào vách núi những âm thanh chất chứa bi ai. Đi qua Hang Đói, dấu tích của trận lũ quét kinh hoàng đêm 19/8 hiện hữu. Từng mảng núi đổ ập lấp từng khúc suối. Nước lũ bào xói con đường để lộ những tảng đá to như trâu mộng chắn đường. Lũ cũng khoét sâu thêm lòng suối. Không ít những cung đường bắt buộc chúng tôi vừa đi vừa bò.

Sau gần 10 tiếng đồng hồ đi bộ hơn 15km đường rừng, chúng tôi mới tiếp cận được Mà Sa Phìn. Rất may là có sóng điện thoại, cho dù liên tục bị gián đoạn. Lúc này đã 11 giờ đêm. Những tường trình từ hiện trường tôi phải ghi ra giấy sau đó đọc qua điện thoại cho phóng viên Phùng Minh Phúc ở tòa soạn ghi lại.

Sự thật được phơi bày. Sau khi Báo NNVN phản ánh về việc UBND tỉnh Lào Cai đã báo cáo chưa trung thực số người thiệt mạng, Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng đã có văn bản yêu cầu UBND tỉnh Lào Cai chỉ đạo các cơ quan chức năng của tỉnh làm rõ về việc số người bị tử vong tại Mà Sa Phìn.

Hai ngày sau, ông Đặng Xuân Phong, Chủ tịch UBND tỉnh Lào Cai và đoàn công tác gồm lãnh đạo đầu ngành của các đơn vị trực thuộc cũng phải trực tiếp đi bộ vào Mà Sa Phìn để nắm tình hình. Người đứng đầu UBND tỉnh Lào Cai cũng đề nghị các lực lượng công an, quân đội và các địa phương tăng cường công tác tìm kiếm cứu nạn. Sau hơn một tuần xảy ra thảm họa, các cơ quan liên tục công bố các số liệu “đi sau các cơ quan báo chí”. Từ báo cáo chỉ có 2 người chết, Lào Cai buộc phải thừa nhận số người thương vong là 11.