Cảm nhận về lâm nghiệp CHLB Đức

Đoàn công tác của Bộ NN - PTNT khảo sát, nghiên cứu về cải cách lâm nghiệp và lâm trường quốc doanh tại bang Hessen

Trong thời gian ở CHLB Đức, đoàn công tác đã đến làm việc với Vụ Lâm nghiệp và Bảo tồn thiên nhiên thuộc Bộ Môi trường, Năng lượng, Nông nghiệp và Bảo vệ người tiêu dùng của bang Hessen; thăm và làm việc với Tổng giám đốc và một số cơ quan thuộc Lâm trường Hessen Forst: Trung tâm đào tạo Weiburg - Phân trường Hanau Wolfgang; Phân trường Rudesheim và Trung tâm Điều tra rừng; Đoàn cũng đã đi thăm rừng của các cộng đồng được Lâm trường Hessen Forst nhận hợp đồng quản lý.

Sau đây là những ghi nhận của Thứ trưởng Nguyễn Đăng Khoa trong chuyến công tác tại CHLB Đức. 

Rừng và sở hữu rừng

Cách đây trên 200 năm, rừng tự nhiên ở nước Đức đã bị tàn phá hoàn toàn, người ta nói rằng “Đã không còn một cây gỗ rừng nào để có thể làm giá treo cổ cho những kẻ phá rừng”. Khi mất rừng, người Đức đã thức tỉnh rừng có giá trị như thế nào đối với cuộc sống của họ và các thế hệ con cháu mai sau, từ đó đã quyết tâm khôi phục. Tư tưởng và nguyên tắc quản lý rừng bền vững được bắt nguồn ngay dịp đó do nhà lâm học Đức Geog Ludwwig đưa ra. Ông là người đã sử dụng từ “sustainable” (bền vững) làm nguyên tắc trong quản lý rừng mà sau này nó được sử dụng phổ biến trong tất cả các ngành kinh tế khác.

Ngày nay, nước Đức có 11,1 triệu ha rừng, chiếm 31% diện tích tự nhiên của cả nước. Nhiều diện tích rừng đã được chuyển hóa thành rừng hỗn loài khác tuổi do kiên định thực hiện quản lý rừng bền vững qua nhiều thế hệ và quản lý rừng theo hướng đa chức năng; với việc áp dụng các biện pháp xúc tiến tái sinh tự nhiên hoặc trồng bổ sung nhiều loài cây trong mỗi khoảng trống sau khai thác chọn. Cây lá rộng phần nhiều là cây Dẻ gai đỏ (còn gọi là Sồi châu Âu-Fagus sylvatica) chiếm 40%; cây lá kim chiếm 60% chủ yếu là loài cây Vân sam (Picea). Trữ lượng bình quân 317 m³/ha, lượng tăng trưởng bình quân của rừng là 11m³/ha/năm; sản lượng bình quân khai thác là 6m³/ha/năm. Tuổi khai thác đối với các loài cây lá kim là 80 -100 năm, đối với các loài cây lá rộng là 180 năm.

Về sở hữu rừng: có 3 hình thức sở hữu là: nhà nước, cộng đồng và tư nhân, trong đó: Nhà nước sở hữu 36% diện tích rừng; Cộng đồng sở hữu 21%  và Tư nhân sở hữu 43%.

Ba loại sở hữu trên đã được hình thành từ hàng trăm năm trước và luôn được tôn trọng và duy trì qua tất cả các thời kỳ biến động của lịch sử.

Thành phần sở hữu tư nhân chủ yếu là các hộ gia đình còn các Cty tư nhân sở hữu rất ít, rừng tư nhân có nguồn gốc từ thừa kế.

Cộng đồng gồm có: Cộng đồng cư dân thành phố, thị trấn mà đại diện cho họ là các thị trưởng.

Diện tích rừng do nhà nước sở hữu có xu hướng tăng do các hộ tư nhân có nhu cầu bán rừng, nhà nước là một trong những chủ thể đã mua lại những diện tích đó.

Về sở hữu rừng: Nhà nước sở hữu 40% diện tích rừng, 35% thuộc sở hữu cộng đồng, 25% thuộc sở hữu tư nhân.

Diện tích bình quân cho một đầu sở hữu tư nhân là 3,8ha. Sở hữu tư nhân được phân thành 2 nhóm khác nhau: (i) nhóm sở hữu >100ha có số lượng không nhiều 343 chủ rừng; (ii) và nhóm sở hữu <100ha, nhóm này có tới 60.000 hộ gia đình và sở hữu 80% diện tích rừng sở hữu tư nhân, bình quân mỗi chủ rừng sở hữu 2,4ha. Giá trị kinh tế thu được từ rừng của nhóm hộ gia đình này rất nhỏ.

+ Quyết định về chuyển đổi rừng và trồng rừng đối với chủ rừng tư nhân và cộng đồng; giám sát các chức năng rừng và xử lý vi phạm.