Phát huy hiệu quả mô hình NTM

Xây dựng mô hình NTM là cách làm khoa học, là bước đi hợp lý nhằm thực hiện Nghị quyết VII của Đảng về nông nghiệp – nông dân - nông thôn có hiệu quả thiết thực hơn, đưa nông thôn nước ta lên một bước phát triển mới: CNH- HĐH nông nghiệp, giảm khoảng cách giầu nghèo giữa thành thị và nông thôn hiện đang ngày một doãng ra.

Đẩy mạnh xây dựng NTM lần này có thuận lợi rõ là Việt Nam ta đã ngăn chặn được suy giảm, kinh tế phục hồi và tăng trưởng khá cao. Theo báo cáo của Chính phủ ngày 20/10 trước kỳ họp thứ VIII, Quốc hội khóa XII: GDP 2010 tăng khoảng 6,7%, vượt mức Quốc hội đề ra, trong đó khu vực nông nghiệp tăng 2,6%; công nghiệp và xây dựng tăng 7,6%; dịch vụ tăng 7,5%..

Phong trào xây dựng NTM đang nhen lên lần này là có ưu thế tuyệt đối so với nhiều phong trào xây dựng nhiều loại mô hình khác ở nông thôn, kể cả những mô hình NTM từ trước đến nay, như ở xã Định Công tỉnh Thanh Hóa, ở huyện Quỳnh Lưu tỉnh Nghệ An ở thập kỷ 60  thế kỷ trước.

Những mô hình này tuy lúc đó có  tác dụng nhất định nào đó nhưng rất hạn chế, vì trước hết là nằm trong cơ chế tập trung quan liêu bao cấp của HTX kiểu cũ như bộ phim nhiều tập “Bí thư Tỉnh ủy” đang phát sóng trên VTV1. Hoạt động của HTX kiểu cũ hồi đó đều xuất phát từ duy lí trí, thiếu cả tính khoa học lẫn tính nhân dân, không xem xét đến tình hình thực tế ở nông thôn, đến tình trạng đói nghèo của nông dân do cách làm “dong công chấm điểm”, và đã bị xóa bỏ từ sau đổi mới.

Ngay sau khi có Quyết định số 491/2009/QĐ TTg của Thủ tướng Chính phủ về xây dựng NTM, nhiều nơi nằm ngoài phạm vi 11 xã được Chính phủ chọn đã tự chọn xã điểm cho địa phương mình để xây dựng xây dựng NTM với tiêu chí chung. Một phong trào về xây dựng NTM, bắt đầu từ mô hình NTM với 19 tiêu chí, đang được các địa phương hưởng ứng rộng rãi. Mục đích xây dựng 11 xã  NTM tất nhiên là để phát huy nhanh chóng ra diện rộng, ra cả nước hiện có 9.121 xã theo thống kê 2009.

Muốn vậy cần đề cập tới những vấn đề rộng lớn hơn, cần tiếp nhận và xem xét ý kiến của các nhà khoa học trong và ngoài nước. Về ý kiến của các chuyên gia, như tiến sĩ Rudengre (CTA- MSCP- TA) khẳng định, Việt Nam đang đạt được sự phát triển chưa từng có trong lịch sử với bước phát triển nhanh và mạnh, tỷ lệ nghèo đói ở một mức độ nào đó giảm mạnh, nhất là trong khu vực hơn 73% dân số sống ở nông thôn.

Các giải pháp về chính sách, thể chế, theo như Báo cáo phát triển nông nghiệp thế giới năm 2008 của WB, và nhiều báo cáo khác về chính sách phát triển nông nghiệp trong nước và ở châu Á; cách tiếp cận vào các khu vực phát triển nông nghiệp.., có thể được tóm lược vào những điểm chính như sau:

1. Phương pháp tiếp cận về chính sách và thể chế, trước hết cần nhận thức về nông thôn trên cơ sở Nghị quyết VII về tam nông của Đảng, trong đó người nông dân là trọng tâm, là chủ thể của phát triển nông thôn và nông nghiệp. Vấn đề này không chỉ liên quan đến hàng chục triệu nông dân, mà còn liên quan đến các khu vực phi nông nghiệp.

 Theo một nhà nghiên cứu kinh tế phát triển, thì khi công nghiệp phát triển khoảng gấp 3- 4 lần trở lên so với phát triển nông nghiệp thì nông nghiệp ngày một cản trở cho công cuộc CNH- HĐH. Việt Nam đang nằm trong tình trạng này. Nếu coi người nông dân là trọng tâm của phát triển nông thôn và nông nghiệp (thực sự đã và luôn luôn sẽ là chủ thể), mà không tập trung cải thiện đời sống cho nông dân trong phạm vi rộng thì việc xây dựng NTM không còn ý nghĩa nữa. (Còn nữa)