Giải quyết vấn đề "tam nông": Phải bắt đầu từ ruộng đất!

Phải tích tụ ruộng đất

Là một người đã nhiều năm gắn bó với nông nghiệp và nông dân An Giang, ông Nguyễn Minh Nhị, cựu Chủ tịch UBND tỉnh này thẳng thắn nói “Về ĐBSCL, đố ai tìm thấy một hộ nông dân nào có một cái…nhà kho. Chính vì thế, nông dân thường bán luôn lúa tươi ngay khi vừa mới thu hoạch xong. Nông dân ĐBSCL đã quen với sản xuất lúa hàng hoá. Nhưng do ruộng đất ít, nên sản lượng lúa mỗi hộ làm ra, chẳng đáng để họ phải đầu tư phơi sấy, chế biến, bảo quản…, để đợi lúc được giá thì mới bán. Nguyên nhân chính của tình trạng này là do chưa có sự tích tụ đất đai”.

TS Vũ Trọng Khải, nguyên Hiệu trưởng Trường Cán bộ Quản lý NN-PTNT II, phân tích “Để phát triển nông nghiệp, nông thôn một cách bền vững, phải thực hiện theo 4 quy trình: CNH, HĐH nông nghiệp; đô thị hoá nông thôn, kiểm soát dân số; bảo vệ môi trường sinh thái và môi trường nhân văn. Theo đó, chúng ta cần phải xây dựng một nền nông nghiệp công nghệ cao, hiện đại, xây dựng nông thôn hiện đại có tính chất đa chức năng. Và để làm được điều này, không thể không cho nông dân tích tụ ruộng đất. Quá trình tích tụ ruộng đất này không bao giờ đến mức vượt quá tầm kiểm soát, vì đặc điểm của sản xuất nông nghiệp là muốn làm thành công, thì ông chủ trang trại phải đích thân tổ chức sản xuất trên ruộng đất của mình, nên họ chỉ tích tụ ruộng đất đến mức phù hợp với khả năng của họ".

Ông Khải nói thêm "Lâu nay, chúng ta cứ lo ngại quá trình tích tụ ruộng đất sẽ khiến cho nhiều nông dân bị mất đất, không có việc làm. Trong khi đó, chính việc thu hồi đất nông nghiệp để làm khu công nghiệp, sân gôn …, ở nhiều vùng nông thôn, đã khiến cho nhiều nông dân trở nên thất nghiệp”.

Chính sách chưa đi vào đồng ruộng

Một trong những vấn đề nóng bỏng nhất trong “tam nông” hiện nay là chính sách đối với nông nghiệp, nông thôn và nông dân. Theo TS Nguyễn Văn Ngãi (ĐH Nông Lâm TP HCM), các chính sách vĩ mô đều có ảnh hưởng lớn, trực tiếp hoặc gián tiếp tới nông nghiệp, nông thôn và nông dân. Chẳng hạn, chính sách thắt chặt tín dụng, giảm cho vay tiền, khiến các ngân hàng phải nâng lãi suất cho vay lên cao, làm cho sản xuất của nông dân cũng bị ảnh hưởng không nhỏ.

Nhiều chính sách bảo hộ các ngành phi nông nghiệp cũng đang gây tác hại ít nhiều đến SXNN. Theo nghiên cứu mới đây của một tổ chức quốc tế, được thực hiện ở nhiều nước đang phát triển, bảo hộ công nghiệp và chính sách tỷ giá hối đoái làm thiệt hại ngành nông nghiệp gấp 3 lần chính sách cho nông nghiệp.

Trong khi đó, có một thực tế đáng buồn là những chính sách có ảnh hưởng trực tiếp tới nông nghiệp, nông thôn, nông dân ở ta còn quá ít, quá thiếu. Đã thế, nhiều chính sách…khó đi vào đời sống. Ông Nguyễn Minh Nhị cho biết “Có nhiều nghị quyết, chủ trương của TƯ, của Chính phủ, ban hành đã hơn 10 năm nay mà đến giờ vẫn chưa đi vào được đời sống nông dân”.

Nguyên nhân của tình trạng này, theo ông Nguyễn Minh Nhị, là do lâu nay, hai lĩnh vực nông nghiệp và giáo dục đã trở thành nơi để… thí điểm các chính sách Nhà nước. Nhiều chính sách vẫn thể hiện ý chí của một số người mà không xuất phát từ thực tế cuộc sống. Còn theo TS Vũ Trọng Khải “Những chính sách của chúng ta chưa bao giờ dựa trên một đề tài nghiên cứu khoa học nghiêm túc”.

-----------------

Các chuyên đề liên quan:

>> Chính sách cho nông dân: Từ văn bản đến thực tiễn
>> Cần một "khoán 10" mới cho nông thôn
>> Nông dân mất đất - Câu chuyện đến hồi gay cấn