Bắc Giang: Vì sao dân muốn trả giống trợ giá?

Trong khi được trợ giá tới 40.000đ/kg, trước khung thời vụ đã gần cận kề, nông dân Bắc Giang bỗng “trở chứng” đòi đem trả lại giống lúa lai. Vì sao vậy?

Quyết định số 107/ QQĐ-UBND ngày 27/10/2009 của UBND tỉnh Bắc Giang về việc phê duyệt đề án phát triển lúa lai trong toàn tỉnh giai đoạn 2009-2011 đã thực sự là một cú hích đối với cây lúa của địa phương. Trước đây, dân Bắc Giang toàn cấy lúa thuần, những tiến bộ mới như giống lúa lai rất chật vật khi vào tỉnh bởi vậy năng suất lúa so với các tỉnh bạn luôn ở mức rất khiêm tốn. Chính vì thế, lần trợ giá rất mạnh tay này (tỉnh, huyện 30.000đ/kg chưa kể các xã đều trợ giá thêm từ 5-20.000đ/kg nữa) đã được nông dân huyện Việt Yên nói riêng, nông dân toàn tỉnh nói chung mong ngóng từng ngày. 

Hiện tượng "nấm hoa cúc" trong bao giống

Đến ngày 4/1/2010 toàn huyện Việt Yên đã triển khai đăng ký, thu tiền mua các giống lúa lai của các xã, thị trấn theo chương trình trợ giá của tỉnh, huyện được 49,3 tấn trong đó Thục Hưng 6 là 26,5 tấn. Với lượng giống này đủ để cấy xấp xỉ 1.800 ha. Đến nay, Việt Yên đã cung ứng được 45 tấn giống các loại trong đó Thục Hưng 6 là 24 tấn. Mọi chuyện tưởng đầu xuôi, đuôi lọt, ai ngờ mới chỉ chân ướt chân ráo vác giống về, nông dân khắp huyện lại lần lượt đòi đem giống đi trả lại.

Về xã Tự Lạn, tôi được khuyến nông cơ sở Lê Thị Hiển cho biết: “Đây là năm đầu tiên địa phương trồng lúa lai, số lượng đăng ký tới 4,2 tấn trong đó Thục Hưng 6 có 1,9 tấn. Thôn Xuân Tiến có diện tích ruộng trũng theo mô hình lúa cá nhiều nên có truyền thống cấy sớm. Dân đem giống về, cắt bao ra, ngâm ủ thì thấy có nhiều hạt đen, lép rất xấu mã nên họ đem trả lại chứ tỷ lệ nảy mầm chúng tôi đã thử đạt trên 90%. Vả lại giống ấy đều có giấy tờ chứng nhận chất lượng như giấy hải quan, kiểm dịch được phôtô, công chứng đàng hoàng, có đưa xuống cho chúng tôi nhưng hôm rồi Phòng NN- PTNT huyện xin mượn lại những giấy tờ ấy”.

Được biết giá giống Thục Hưng 6 được định giá là 68.800 đ/kg, huyện tỉnh trợ giá 30.000đ/kg, xã xuất quỹ trợ giá tiếp 10.000đ/kg nên dân phấn khởi đăng ký vượt kế hoạch gần gấp đôi. Đến nhà anh Đỗ Ngọc Sơn- phó thôn Xuân Tiến thấy trong buồng nhà, có mấy bao giống Thục Hưng 6 đang nằm chỏng chơ vì dân không nhận. Vụ này thôn anh lấy trên 4 tạ giống thì dân đã trả lại ½. Nhìn bề ngoài, các vỏ bao in hình người nông dân với dòng chữ Cty TNHH Đại Dương còn mới, khá đẹp. Tôi cùng anh Sơn mở thử mấy bao giống tồn ấy ra. Cảm quan đầu tiên là màu sắc nhiều hạt thâm đen, mốc lấm tấm. Theo như phản ánh của khuyến nông cơ sở thì giống cấp cho thôn này mẫu mã kém nhất. 

Giống bị thâm đen, dân đem trả lại

Xuống xã Bích Sơn tôi ghi nhận cũng hiện tượng tương tự. Không như ở Tự Lạn, giống đã phát xuống cho dân gần hết, ở đây, giống vẫn còn tới trên 1 tấn đang quản trong nhà chị Tống Thị Lý- khuyến nông cơ sở. Nói chuyện giống, chị ủ ê ra mặt. Vụ này xã đăng ký 3,4 tấn lúa lai trong đó Thục Hưng 6 trên 2,5 tấn. Sở dĩ cùng được hỗ trợ ở mức 40.000đ/kg như nhau nhưng Thục Hưng 6 được đăng ký với số lượng áp đảo bởi vụ mùa trước đã có 8kg giống này được làm điểm, kết quả rất được, năng suất tăng 50- 60kg/sào so với giống thuần.

“Mấy năm trước lúa lai vào đất này bị thất bại bởi do giống, do kỹ thuật, do chưa thích hợp chân đất chỉ đến khi có kết quả làm điểm vượt trội của Thục Hưng 6 vụ trước. Lúc mới nhận giống từ Phòng NN- PTNT huyện về, cảm quan mà nói thấy có hiện tượng nấm hoa cúc, nấm mốc…tôi có thắc mắc nhưng họ bảo cứ nhận bởi đã có cơ quan chuyên môn đảm bảo, độ nẩy mầm đạt. Mới phát giống cho 3/7 thôn thì dân đã đến phản ánh lại là không hài lòng về mẫu mã nên số lượng giống còn lại vẫn để ở nhà tôi, các thôn có đến đòi lấy nhưng không dám xuất. Giống này tôi nghĩ khi gieo lên thành mạ có khi chưa có hiện tượng bất thường gì nhưng sau này không thể nói trước được điều gì”. Mở thử mấy gói giống một cách ngẫu nhiên ở nhà chị Lý tôi thấy…bụi bay mù mịt. Hạt giống thâm đen, có cả mọt bò lổm ngổm. Nhặt vội khoảng nửa gói cỡ 1/2kg thì được 8 nấm hoa cúc. Những hạt giống có bào tử nấm hoa cúc này trông rất rõ bởi chúng màu đen, sùi lên to như hạt đậu.

Quay về huyện, anh Ngô Đăng Tuấn- Phó phòng NN- PTNT cho biết, ngay từ đầu vụ Cty CP Vật tư KTNN Bắc Giang- đơn vị cung ứng đã thông tin Trung Quốc mất mùa, khan giống vả lại thu hoạch lúc thời tiết bất thuận nên màu sắc, hình thức giống sẽ không đẹp. Bản thân Phòng đã lấy 2 mẫu kiểm tra độ nẩy mầm thấy vẫn đạt trên 80%, nói chung là đảm bảo. “Đúng là giống có hiện tượng vỏ trấu thâm đen, có biểu hiện bệnh nấm hoa cúc, mọt. Chúng tôi đã mở 5-6 bao và kiểm tra cả qua lỗ trong suốt trên vỏ bao đều thấy hiện tượng như vậy. Trước thực tế này Trạm BVTV huyện đã lấy mẫu gửi lên trên. Kết quả kiểm tra thế nào phải chờ mới biết nhưng tạm thời những chỗ nào chưa phát cho dân thì cứ để lại đã”.