Bắc Kạn xuất hiện nhiều 'hố tử thần', phải chăng do khai thác mỏ?

Từ chiều mùng 1 Tết Đinh Dậu (tức ngày 28/1) đến nay, dòng suối chảy qua các thôn Phiêng Liềng, Nà Bưa, Nà Tùm của xã Ngọc Phái và Bản Tàn thuộc thị trấn Bằng Lũng, huyện Chợ Đồn, đã xuất hiện các hố sụt lún dưới lòng suối, ao cá, ruộng nương, vườn ngô, làm cạn cả dòng suối. Một số nhà dân bị sụt lún, xé tường toang hoác, gây hoang mang cho người dân.

Hố sụt lún ngày mùng 1 Tết, đã làm cho suối Bản Tàn cạn từ đó đến nay.
 

Các hố sụt lún vẫn chưa dừng lại, gần đây lại xuất hiện những hố mới cả trên nương rẫy và có xu hướng lan ra diện rộng. Theo thống kê sơ bộ, có hàng chục hố lớn nhỏ đường kính từ 1 đến 3 mét trải dài trong phạm vi hơn 3 km theo dòng suối Bản Tàn, cùng hàng trăm vết nứt nhỏ khác đang xuất hiện dọc bờ suối, kéo dài trên diện rộng, từ thôn Bản Tàn thị trấn Bằng Lũng đến thôn Phiêng Liềng, xã Ngọc Phái, làm cho hàng trăm hộ dân sống dọc theo dòng suối phải canh phòng đất sụt cả ngày lẫn đêm.

Sụt lún trên ruộng lúa của dân.
 

Theo người dân địa phương, kể từ khi có doanh nghiệp đến khai thác chì kẽm tại mỏ Nà Tùm, thông Nà Tùm, xã Ngọc Phái thì việc bơm nước mở moong lấy quặng diễn ra với tốc độ lớn, đã làm cho việc sụt lún xảy ra quanh khu vực mỏ Nà Tùm từ những năm 2008, sau số gây sụt lún cả tỉnh lộ 254 đoạn qua thôn Nà Tùm.

Nghi vấn việc hút nước làm các hang động cát- tơ hoạt động dẫn đến sụt lún, chính quyền tỉnh Bắc Kạn đã yêu cầu doanh nghiệp không bơm nước và dừng việc khai thác chì kẽm từ đó. Khi mỏ khai thác ngừng hoạt động, hiện tượng sụt lún cũng chấm dứt, người dân yên tâm trở lại sản xuất sinh hoạt.

Đầu năm 2015, mỏ Nà Tùm tiếp tục được doanh nghiệp bơm nước khai thác khoáng sản, thì sụt lún lại diễn ra, người dân sợ hãi gửi đơn khiếu nại tới các cấp chính quyền, khi đó mỏ tạm dừng bơm nước và hiện tượng sụt lún cũng không xảy ra nữa.

Từ ngày 8/12/2016 mỏ Nà Tùm lại bắt đầu bơm nước, thì đến mùng 1 Tết sụt lún lại "tái xuất giang hồ". Lần này “hố tử thần” xuất hiện liên tục, mức độ dày hơn với quy mô nguy hiểm gây thiệt hại lớn cho người dân 4 thôn sống dọc theo suối Bản Tàn. Cho đến nay, đã có nhiều ao cá bị “hố tử thần” bắt sạch, dòng suối đầy ắp nước cũng bị “hố tử thần” hút cạn khô hơn chục ngày nay.

Tường nhà dân cũng bị xé.
 

Đặc biệt là một số nhà dân bắt đầu bị lún nền, vỡ tường… Theo quan sát của Báo NNVN tại hiện trường, thì tại nhà ông Trịnh Văn Lâm và bà Lê Thị Hằng, thôn Bản Tàn đã bị vết nứt làm vỡ vỉa hè. Còn hộ ông Lăng Văn Hoa bị lún tường bếp, kéo nghiêng tường, gây nguy hiểm đến tính mạng, nên ông Hoa đã phải di dời tài sản, người nhà ông đã ra ngoài sân ăn ngủ cho an toàn. Riêng nhà ông Sằm Văn Mạc thì bị lún, nứt khắp tường, nền nhà, kéo nghiêng móng…

Để bảo vệ tính mạng, tài sản của mình, bắt đầu từ ngày mùng 1 Tết Đinh Dậu, người dân các thôn sống dọc suối Bản Tàn đã tổ chức tìm kiếm, đánh dấu vết nứt và rào lại những miệng hố sụt lớn; khuyến cáo người dân, đặc biệt là người già, trẻ em tránh xa những điểm nứt đất và miệng hố sụt.

Trao đổi với PV Báo NNVN về hiện tượng sụt lún, ông Nghiêm Xuân Hưởng – Trưởng thôn Bản Tàn đã có nhận định riêng của mình: “Tôi đã nói với mọi người rồi, chỉ cần mỏ Nà Tùm dừng bơm nước thôi, sẽ không có sụt lún nữa, nhưng họ không tin tôi, vì cho rằng tôi không có chuyên môn. Nhưng từ trước tới nay, tôi cũng như nhiều người dân sống ở đây vẫn theo dõi hiện tượng sụt này, thì thấy sự trùng lặp ất đều đặn. Nghĩa là cứ mỏ bơm nước thì suối cạn bớt nước, rồi mấy hôm sau có người báo cáo thấy đất sụt lở ở đâu đó ngoài khu vực mỏ”.

Cũng theo ông Hưởng và những người dân thôn Bản Tàn, thì cứ bơm nước mạnh là mực nước suối thấp hơn và sụt lún lại xuất hiện. Khi nào doanh nghiệp ngừng bơm nước, mấy ngày sau suối lại đầy nước hơn và không còn hiện tượng đất cựa nữa.

Một số hình ảnh hố tử thần do PV NNVN ghi lại:

Sụt lún xuất hiện cả trên ruộng cạn, nơi cách xa bờ suối.
 

Ao cá của dân bị “hố tử thần” nuốt hết.
 

Phía hạ lưu dòng suối Bản Tàn bị cạn nước hơn 10 ngày nay.
 

Hố sụt lún mới xuất hiện ngày 8/2 trên nương ngô.