Bao giờ mới được an cư?

Không biết tự lúc nào, người dân ở thôn Long Châu (xã Phù Hóa, huyện Quảng Trạch, Quảng Bình) có thêm một "xóm" mới, đó là là xóm vạn đò.

Ông Cao Văn Thắm, trưởng thôn Long Châu, cho biết: “Thôn có hơn 100 hộ dân vừa làm nghề nông vừa sống nghề chài. Do đất chật người đông nên một số gia đình ở hẳn dưới đò. Dần dần, quy tụ nhiều người có hoàn cảnh như vậy mà hình thành nên vạn đò bây chừ. Hiện xóm vạn đò có gần 40 hộ. Họ không có đất để ở và sản xuất nên cuộc sống khá cơ cực".

Cơ cực

Dưới bến sông, một con đò nhỏ được buộc dây neo vào cột sào cứ dềnh lên dập xuống theo con sóng. Chủ nhân của con đò này là gia đình ông Nguyễn Văn Canh (84 tuổi) và bà Nguyễn Thị Cẩn (82 tuổi). Nghe tiếng người gọi, ông canh vén tấm mành che đầu hồi mái tum rồi nhảy lên bờ trò chuyện.

Theo ông Canh, ba mẹ ông cũng ở đò. Sau khi cưới vợ, ông Canh được ra riêng bằng cuộc sống trên con đò nhỏ. Từ thời trai trẻ cho đến bây giờ, ông Canh đã ba lần "chuyển nhà". Ông giải thích: “Tức là thay được con đò lớn hơn vì lúc đó có hai, ba đứa con rồi nên đò nhỏ thì chật chội lắm. Tối đến không có chỗ mà nằm ngủ”.

Hai ông bà có tất thảy 7 người con. Cứ đứa nào chớm tuổi thanh niên là ông bà gói gém hành lý cho ít tiền ăn rồi đón xe đi vào các tỉnh phía Nam tìm kế sinh nhai. “Cũng chỉ hy vọng con cái có cái nghề kiếm sống và thoát được cái cảnh ăn đò, ngủ đò như bố mẹ thôi. Nhưng sống bằng nghề làm thuê cũng khó khăn nên con cái cũng chẳng giúp gì được cho bố”, ông Canh nén tiếng thở dài.

Ngồi bó gối trong căn lều nhìn ra cửa, bà Cẩn ao ước: Trên tám mươi tuổi rồi, nếu chết mà được nằm trong nhà thì cũng đáng. Mà đến lúc nào mới có đất làm nhà?!

Bà Nguyễn Thị Cẩn: Biết đến khi nào có được đất để làm nhà?!

Người già khổ đã đành, đám trẻ con của xóm vạn đò cũng chịu khổ theo. Gia đình anh Hoàng Văn Lâm ở xóm vạn đò có 3 đứa nhỏ. “Cố gắng lắm thì đứa đầu cho học hết lớp 3 thì thôi. Mấy đứa sau chưa biết tính thế nào cho phải nhẽ đây. Vì ngoài việc quá khó khăn về tiền bạc còn cộng thêm cái khó chỗ đi về nữa. Không có nơi ở cố định thì con cũng khó đi học”, anh Lâm thở dài.

Cũng theo anh Lâm, đời sống người dân vạn chài nhờ vào con tôm, con cá dưới sông Gianh. Trước đây còn có thể kiếm được gạo hàng ngày, chứ bây giờ cũng khó lắm. "Có khi thả lưới cả ngày cũng chỉ được vài con cá vặt thôi. Hiếm hoi lắm mới có ngày thu được trăm bạc", anh Lâm cho hay.

Mấy chục đứa trẻ vạn đò phần lớn đang độ tuổi đến trường đang trong tình trạng thất học hoặc đến trường theo kiểu bữa đực, bữa cái. Anh Lâm lý giải: “Nếu cho con đi học thì có bố hay mẹ chăm đón. Nhưng ở đây, con lên trường rồi, bố mẹ phải xuống đò đi đánh bắt. Nhiều khi theo con nước không thể đến trường để đón con thì cũng không thể nhờ ai được. Nhiều gia đình cứ để con ngồi đợi trên bến sông từ trưa tới chiều”. 

Hy vọng lên bờ

Người dân vạn đò Long Châu cũng đã được thắp lên niềm hy vọng khi vào dịp đầu năm 2010, cán bộ huyện về làm dự án khu di dân để ổn định cuộc sống cho bà con. Ông Hoàng Thanh Hương, Chủ tịch UBND xã Phù Hóa, cho hay: “Dự án đã cắm mốc với diện tích gần 6 ha, tổng mức đầu tư gần 9 tỷ đồng. Nguồn vốn được bố trí theo chương trình di dân của Chính phủ và Đề án bố trí dân cư tỉnh Quảng Bình giai đoạn 2006 - 2010. Mục tiêu dự án là hỗ trợ di dân; san lấp mặt bằng; hoàn thiện cơ sở hạ tầng như điện, nước sinh hoạt”.

Tha thiết với nguyện vọng người dân, UBND xã được làm chủ đầu tư các hạng mục kè, đường vào khu di dân. Bà con ủng hộ, góp sức, chỉ sau vài tháng, tuyến kè và con đường dẫn vào khu di dân được hoàn thành với tổng kinh phí gần 1,6 tỷ đồng. Ông Hương nhắc lại: “Khi chúng tôi hoàn thành kè đường vào thì cứ tưởng chắc chắn những hạng mục tiếp theo được thi công. Nhưng không ngờ, tất cả chỉ dừng lại ở đó”.

Mang theo nỗi niềm của người dân vạn đò, chúng tôi trao đổi với ông Trương Văn Toan, cán bộ phụ trách dự án (Phòng NN-PTNT huyện Quảng Trạch). Ông Toan chia sẻ: “Trong giai đoạn hiện nay, số vốn để bố trí cho các hạng mục tiếp theo rất khó khăn. Phòng đã báo cáo cụ thể với lãnh đạo huyện nhưng vì số tiền quá lớn nên đành phải đợi từ tỉnh và Trung ương”.