Việc bảo tồn phố cổ đang gặp nhiều khó khăn
Nhiều cuộc hội thảo, nhiều nghiên cứu, đóng góp của các chuyên gia, các nhà nghiên cứu trong và ngoài nước, tuy nhiên Hà Nội vẫn chưa bắt tay vào bảo tồn phố cổ. 
Chưa quyết được di dân
Để bảo tồn phố cổ, đặt ra việc di dân có khả thi? Nhiều KTS, nhà nghiên cứu lên tiếng đồng tình với việc bảo tồn phố cổ phải làm sao để huy động được người dân sinh sống tại đó tham gia.
KTS Giorgio Parodi, Chủ tịch Hội KTS thành phố Genova (Italia) chia sẻ kinh nghiệm bảo tồn phố cổ Hà Nội từ việc bảo tồn thành phố Genova: “Trùng tu khu phố cổ phải gắn liền với việc nâng cao chất lượng sống và sự phát triển bền vững của người dân nơi đây. Đầu tiên là việc tối ưu hóa mạng lưới giao thông, hạ tầng cơ sở để giúp người dân có điều kiện sinh hoạt tốt hơn. Cần đưa hết xe máy, ô tô ra khỏi phố cổ, tạo thành phố đi bộ. Nhưng phải làm sao để bảo đảm mạng lưới giao thông, người dân từ nhà đến chỗ làm sao vẫn thuận tiện. Khi người dân được đảm bảo những lợi ích trong cuộc sống mà vẫn hài hòa với các chính sách của nhà nước thì chắc chắn họ sẽ không đứng ngoài cuộc".
Ý kiến của KTS Parodi được bà Tạ Quỳnh Hoa, giảng viên Khoa Kiến trúc (Đại học Xây dựng) tán đồng. Bà Hoa cho rằng: “Bài học từ Nhật Bản, họ huy động được sự tham gia của cộng đồng rất tốt vì mục đích của quy hoạch là phát triển đô thị bền vững, phục vụ lợi ích của người dân”.
Bà Hoa khẳng định: “Tiềm lực của người dân phố cổ là rất lớn nhưng chúng ta chưa huy động được. Chúng ta dự định giãn dân nhưng rất ít người dân đồng ý di chuyển, dù điều kiện sống không tốt nhưng học vẫn muốn sống tại đó, chúng ta làm sao để nâng cao chất lượng cuộc sống của họ. Lúc này cần đến vai trò của địa phương, để người dân thấy được giá trị của khu phố cổ, từ đó, họ sẽ góp sức giữ gìn và ủng hộ những việc làm của các cấp quản lý”.
KTS Parodi cho hay, thành phố Genova cũng đã từng di chuyển dân khỏi thành phố nhưng tùy đối tượng mà có những biện pháp khác nhau. Đây cũng chính là điều Hà Nội cần học tập ở nước bạn.
"Thiếu hành lang pháp lý"
TS-KTS Đào Ngọc Nghiêm, nguyên Kiến trúc sư trưởng TP. Hà Nội cho rằng có rất nhiều cách thực hiện, chúng ta đã học tập được kinh nghiệm của hơn 10 nước bạn, họ sẵn sàng chia sẻ kinh nghiệm, thậm chí giúp đỡ về kinh phí, tuy nhiên, Hà Nội có đặc thù riêng và sẽ có cách làm riêng. Ông Nghiêm cũng thẳng thắn: “Các phương án bảo tồn phố cổ vẫn chỉ là dự án”.
Đã có 10 nước chia sẻ kinh nghiệm bảo tồn phố cổ với Hà Nội như: Nhật Bản, Úc, Trung Quốc, Italia, Thuỵ Điển… Vấn đề này càng nóng hơn khi chỉ trong tháng 5 vừa qua đã có 2 hội thảo chính thức bàn về việc bảo tồn phố cổ như thế nào…
Sự lúng túng của Hà Nội theo ông Nghiêm nhận định là chưa có thống kê cụ thể về công trình, di tích trong phố cổ, chậm chạm trong việc thực hiện bảo tồn. Ông Nghiêm cho hay: “Theo quy hoạch khu phố cổ năm 1995 có 24 công trình di tích. Nhưng đến năm 1998, công trình di tích lên tới con số 104. Và cho tới năm 2009, trong khu phố cổ lại có đến 121 di tích lịch sử kiến trúc. Thậm chí, năm 1995, chuyên gia Việt Nam khẳng định có hơn 800 ngôi nhà cổ có giá trị. Tuy nhiên, vài năm sau đó, kiểm tra lại chỉ có khoảng 300 ngôi nhà cổ có giá trị. Hiện nay, ngay chính những nhà nghiên cứu vẫn thắc mắc và đặt ra câu hỏi: Trong khu phố cổ có bao nhiêu ngôi nhà có giá trị, đặc trưng của khu này là gì, có 6 hay 8 loại hình kiến trúc?”
Nguyên nhân của sự lúng túng và chậm trễ, theo ông Nghiêm là “thiếu hành lang pháp lý cho việc trùng tu phố cổ”. Vị KTS uy tín này khẳng định: “Không có hành lang pháp lý thì không thể vận hành được các công việc. Hiện Hà Nội đã bắt đầu triển khai các công việc, như quy hoạch điều lệ quản lý, vai trò của UBND quận Hoàn Kiếm”.
Hy vọng, Hà Nội sẽ sớm xây dựng một hành lang pháp lý cho việc này, để việc bảo tồn phố cổ sẽ không chỉ còn là dự án.
