Bảo vệ, chăm sóc vườn cây ăn quả mùa mưa lũ

Hơn 10 năm nay, từ năm 2000 ĐBSCL mới trải qua cơn lũ lịch sử như năm nay. Các tỉnh đầu nguồn Đồng Tháp, An Giang người dân và chính quyền đang phải vật lộn với lũ để bảo vệ lúa thu đông.  

Các tỉnh cuối nguồn Hậu Giang, Sóc Trăng cũng bị thiệt hại lớn do lũ kết hợp với triều cường làm cho hàng chục nghìn ha mía bị ngập, giảm chữ đường mà nhà máy lại quá tải không chế biến kịp. Các tỉnh vùng giữa như Tiền Giang, Vĩnh Long, nơi vườn cây ăn trái xum xuê cũng đang phải đối mặt với mưa lũ. Các giải pháp kỹ thuật sau đây sẽ giúp nhà vườn hạn chế thiệt hại. 

MƯA LŨ BẤT THƯỜNG 

Theo Cục QLĐĐ- PCLB (Bộ NN-PTNT), lũ năm 2011 này phù hợp với quy luật chung mà chưa có dấu hiệu bất thường cả về thời gian lẫn cường suất. Tuy nhiên các cơ quan truyền thông thì cho rằng có sự trục trặc trong dự báo, vì trước đây chỉ đánh giá lũ năm 2011 này thuộc loại “lũ đẹp”. Theo cách hiểu xưa nay, lũ đẹp có mực nước trong khoảng từ báo động 2-3, không gây thiệt hại lớn về cơ sở hạ tầng nhưng đồng ruộng lại được tổng vệ sinh, đón nhận phù sa và có nhiều thủy sản. Thế nhưng, thực tế mức nước tại Tân Châu, Châu Đốc đều vượt báo động 3 từ 2- 3 tấc. 

Thông thường mùa mưa Nam bộ kéo dài 6 tháng, bắt đầu vào đầu tháng 5 đến hết tháng 10. Lượng mưa phân bổ không đều, thấp nhất là tháng 5 (từ 160 – 200 mm) tăng dần đến giữa tháng 8 thì giảm lại nhường chỗ cho hạn bà chằn sau đó mưa mạnh và nhiều hơn đạt đỉnh cao vào cuối tháng 9 đầu tháng 10 (từ 280 – 360 mm), đến tháng 11 lượng mưa chỉ bằng hoặc ít hơn tháng 5 và chuyển dần sang mùa khô. 

VƯỜN CẦN CỎ 

Theo PGS.TS Nguyễn Bảo Vệ (Đại học Cần Thơ), lũ và mưa dễ làm cho đất vườn bị bão hòa nước, đất thiếu oxy. Khi đất thiếu ô xy thì hệ sinh vật yếm khí hoạt động mạnh càng làm cho sự thiếu ôxy thêm trầm trọng và thải ra nhiều chất độc hại cho cây. Bởi vậy điều kiện tiên quyết đầu tiên là phải chống úng cho vườn, cần phải đắp bờ bao sao cho nước lũ không vào vườn và nước mưa phải được thoát ngay xuống các mương liếp. Phải đảm bảo mực nước ở mương phải thấp hơn mặt liếp 0,6 m.  

Khi mưa liên tục cần thiết phải đào rãnh phụ sâu 40 cm để dẫn nước mưa thoát nhanh từ liếp ra mương. Phải gia cố bờ bao, sên vét mương, chuẩn bị máy bơm để sẵn sàng chống úng. Vào những ngày mưa dầm, cỏ là những bơm sinh học làm tầng đất sâu mau khô ráo. Do đó, không nên diệt mà chỉ cắt thấp khi cỏ vườn phát triển quá cao. Khi chẳng may bờ bao bị vỡ, thì hành động đầu tiên là nhanh chóng khắc phục sự cố, bơm tát và hạn chế tối đa việc đi lại trong vườn. 

RỬA CÂY 

Theo TS Nguyễn văn Hòa, Phó Viện trưởng Viện CĂQ Miền Nam, mùa mưa đến sẽ làm giảm sâu hại nhưng gia tăng bệnh hại trên cây nhất là các bệnh do nấm như thán thư, thối trái, thối rễ. Nếu vườn thâm canh thì sau mỗi cơn mưa phải dùng nước tưới phun để rửa cây, nếu cây đã lớn thì có thể trèo lên cây, hoặc ngoắc vào sào để rung để làm sạch nước mưa. 

 Theo TS Hòa, môi trường nước mưa rất thích hợp cho nấm thán thư và nấm thối trái phát triển mạnh. Bào tử của những nấm này cũng thường bám vào trên mặt lá, cành, bởi vậy việc phun tưới nước hoặc rung cây để rửa nước mưa vừa có tác dụng loại bỏ môi trường thích hợp của nấm, vừa làm cho bào tử theo nước xuống đất. Đây là việc làm đơn giản nhưng hiệu quả để hạn chế nấm bệnh. 

Để chống lại các bệnh trên chồi non cần tỉa cành thông thoáng, phun thuốc gốc đồng (hoặc đồng đỏ), nếu có điều kiện nên bao trái. Nấm bệnh chủ yếu tấn công ở các chồi lá non nên việc thúc lá nhanh thành thục cũng là biện pháp làm hạn chế nấm bệnh. Theo kinh nghiệm của bà con nông dân Úc thì việc phun urea 2% lên tán lá non sẽ đẩy nhanh tiến trình thành thục. Ở Việt Nam chưa thấy ai áp dụng phương pháp này nên nhà vườn có thể pha u rê 1% - 2% phun trên diện tích nhỏ để thí nghiệm tìm ra tỷ lệ thích hợp trước lúc phun đại trà.

Để hạn chế các bệnh nấm rễ thì có thể tưới thuốc vào đất (trước lúc tưới cần xới xáo) kết hợp với rải vôi, quét vôi lên thân cây. 

BÓN PHÂN

Mùa mưa cũng là mùa cây sinh trưởng và phát triển mạnh cần nhiều dinh dưỡng nhưng lúc này chỉ nên bón phân vô cơ mà không nên bón hữu cơ, vì bón phân hữu cơ, nhất là hữu cơ chưa hoai mục, thì sẽ xảy ra quá trình phân hủy hữu cơ của vi sinh vật, tiêu hao không khí trong đất và dễ làm cho rễ cây thiếu không khí. Việc bón phân vô cơ tùy theo từng giai đoạn của cây, nếu cây đang mang trái thì cần nhiều đạm và kali, nếu thúc ra đọt thì cần nhiều đạm và lân. 

Để tránh hiện tượng bón phân không cân đối nên sử dụng NPK chuyên dùng. Việc bón phân vào mùa mưa cần chống lại sự rửa trôi bằng cách xới xáo nhẹ vườn trước lúc bón. Mỗi năm cần thiết bón thêm 500 kg vôi/ha vì ngoài tác dụng giải phóng các dinh dưỡng bị keo đất giữ chặt, hóa giải các độc tố trong đất còn có ý nghĩa cung cấp can xi trực tiếp cho cây để cây sinh trưởng khỏe hơn, chất lượng trái ngon hơn.  

CÁC SẢN PHẨM ĐẦU TRÂU CHUYÊN DÙNG CHO CÂY ĂN TRÁI