| Hotline: 0983.970.780

Bí mật hầm Chỉ huy tác chiến

Thứ Ba 25/12/2012 , 09:04 (GMT+7)

Mặc dù có quy mô nhỏ, đơn giản nhưng căn hầm này đóng vai trò đặc biệt quan trọng trong cuộc kháng chiến trường kỳ.

Trong chuỗi hoạt động kỉ niệm 40 năm Chiến thắng “Hà Nội - Điện Biên Phủ trên không”, việc mở cửa hầm Chỉ huy tác chiến tại Khu di tích Trung tâm Hoàng thành Thăng Long - Hà Nội, một trong những cơ sở đầu não chỉ huy kháng chiến chống Mỹ cứu nước, trong đó có trận “Điện Biên Phủ trên không” phục vụ khách tham quan là sự kiện nổi bật.

Bí mật dưới Hoàng Thành

Hầm Chỉ huy tác chiến nằm phía Tây nhà làm việc của Cục Tác chiến, Bộ Tổng tham mưu (BTTM) - một trong những công trình nằm trong khu Di sản thế giới Hoàng thành Thăng Long hiện nay. Mặc dù có quy mô nhỏ, đơn giản nhưng căn hầm này đóng vai trò đặc biệt quan trọng trong cuộc kháng chiến trường kỳ. Hầm có kết cấu nửa nổi nửa chìm bằng bê tông nguyên khối, với ba lớp nóc, trong đó có hai lớp bê tông và ở giữa là lớp cát có thể chịu được bom nguyên tử, tên lửa.

Theo lời kể của thiếu tướng Nguyễn Văn Ninh, nguyên Cục phó Cục Tác chiến, từng làm việc 15 năm dưới hầm: Hầm Chỉ huy tác chiến được xây dựng từ giữa năm 1965 đến năm 1966. Năm 1967, hầm được gia cố vững chắc, được ngụy trang trên nóc bằng cách phá nham nhở nhà Cục Tác chiến, làm cho địch tưởng rằng ta đã hủy bỏ nhà làm việc của cơ quan tổng hành dinh. Hầm là nơi làm việc 24/24 giờ của kíp trực ban tác chiến - bộ phận trọng yếu của Sở Chỉ huy (BTTM).

Kíp trực ban tác chiến có nhiệm vụ trả lời Bác Hồ khi Người gọi điện thoại thông tin trực tuyến, theo dõi tình hình bảo vệ miền Bắc, tổ chức thực hiện chỉ thị, mệnh lệnh của BTTM. Trong cuộc chiến tranh nhân dân chống chiến tranh phá hoại bằng không quân của Mỹ, kíp trực ban tác chiến theo dõi chặt chẽ tình hình địch trên không, thông báo máy bay địch đang bay vào Hà Nội qua hệ thống loa đài nội bộ, ấn nút còi báo động phòng không nhân dân đặt trên nóc tòa nhà Quốc hội…


Phòng họp tác chiến

Là một trong những người làm việc dưới hầm, ông Văn Xuân Phi, Văn phòng Quân ủy TƯ (Bộ Quốc phòng) nhớ lại, tại đây, suốt 12 ngày đêm cuối tháng 12/1972, các đồng chí trong BTTM, Bộ Quốc phòng… trực tiếp theo dõi, chỉ huy quân dân miền Bắc đánh thắng cuộc tập kích đường không quy mô lớn bằng máy bay chiến lược B52 của Mỹ vào Hà Nội, Hải Phòng và vùng lân cận. Đặc biệt, ngày 18/12/1972, ban ngày hoạt động của máy bay trinh sát địch vẫn diễn ra theo quy luật, nhưng đến chập tối, bầu trời Hà Nội bình yên lạ thường (địch lừa ta, khiến ta chủ quan).

Trong lúc Hà Nội đang bình yên, 19h10, trực ban tác chiến tại hầm nhận được điện báo của đài ra đa từ Đô Lương (Nghệ An) phát hiện từng tốp B52 đang bám theo đất Lào đi ngược về phía Bắc Việt Nam. Thấy tình hình nguy cấp, trực ban tác chiến điện báo Đại tướng Võ Nguyên Giáp và Tổng tham mưu trưởng Văn Tiến Dũng rồi xin được kéo còi báo động trước 5 phút so với quy định. Sau tiếng còi báo động ít phút, từng đoàn B52 kéo đến làm rung chuyển Hà Nội, song nhờ có sự chủ động, máy bay, tên lửa của ta bay lên, pháo phòng không các cỡ thi nhau nhả đạn ngăn chặn máy bay Mỹ, tránh cho Hà Nội một cuộc oanh tạc hủy diệt bằng B52.

Cũng trong tối 18/12/1972, Tổng tham mưu trưởng Văn Tiến Dũng; Phó Tổng tham mưu trưởng Phùng Thế Tài; Phó Chủ nhiệm Tổng cục Chính trị Lê Hiến Mai; Cục trưởng Cục tác chiến Vũ Lăng… đều có mặt tại hầm Chỉ huy tác chiến. 20h20 phút, tin chiếc B52 đầu tiên bị bộ đội tên lửa ta bắn rơi tại Phủ Lỗ, Đông Anh, dân quân tự vệ đang lùng bắt giặc lái được nhắn về hầm. Mọi người vui mừng reo lên “B52 rơi rồi”. Lúc B52 đánh bom vào khu vực An Dương bên bờ sông Hồng, hầm Chỉ huy tác chiến bị đu đưa như võng nhưng không hề bị nứt hoặc biến dạng. Khi kết thúc thắng lợi cuộc chiến đấu 12 ngày đêm mùa đông năm 1972, Phó Tổng tham mưu trưởng Phùng Thế Tài thốt lên: “Chiến công này dâng Bác”.

Đó chỉ là một vài trong số rất nhiều sự kiện đáng nhớ gắn với hầm Chỉ huy tác chiến trong suốt thời kỳ chống Mỹ cứu nước của quân và dân ta.

40 năm vẫn vẹn nguyên

Ông Nguyễn Huy Hạnh, Trưởng phòng Nghiên cứu sưu tầm và di sản (Trung tâm Bảo tồn Di sản văn hóa Thăng Long - Hà Nội) cho hay: Toàn bộ không gian hầm Chỉ huy tác chiến, từ hệ thống vách, sàn gỗ, bản đồ bằng giấy đến tiêu đồ phòng không có đánh dấu đường máy bay B52 đã được phục chế, 4 phòng thông tin được phục dựng nguyên mẫu. Ngoài ra, Trung tâm đã sưu tầm, phục chế gần 200 tư liệu, hình ảnh, trang thiết bị dưới hầm thời chiến tranh. Phần trưng bày hầm Chỉ huy tác chiến được chia thành 3 phòng (phòng giao ban tác chiến, trực ban tác chiến và phòng trang thiết bị) như nguyên trạng.

Sau gần 40 năm đóng cửa (năm 1975), trang thiết bị của hầm Chỉ huy tác chiến đa phần bị hỏng, hệ thống lọc gió, làm mát không còn hoạt động, đường điện bị cắt. Với mong muốn giáo dục truyền thống yêu nước cho thế hệ trẻ, từ năm 2011 đến nay, Trung tâm bảo tồn Di sản văn hóa Thăng Long - Hà Nội đã tiến hành nghiên cứu, phục chế, sưu tầm tài liệu, hiện vật, hình ảnh về hầm Chỉ huy tác chiến để trưng bày, mở cửa đón khách tham quan.

Phòng giao ban tác chiến là nơi các đồng chí chỉ huy tác chiến làm việc, hội họp được trưng bày dung dị, trang trọng với các hiện vật là đồ dùng, phương tiện chỉ huy, thông tin liên lạc kết hợp với phim tư liệu, hình ảnh, âm thanh, giúp cho khách tham quan hiểu sâu hơn về không khí làm việc căng thẳng, khẩn trương của cơ quan tác chiến trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước. Phòng trực ban tác chiến sử dụng hiện vật, tài liệu, hình ảnh phản ánh chân thực tình hình trực ban của cán bộ tham mưu và các chiến sĩ thông tin liên lạc… Quá trình sưu tầm hiện vật và tổ chức trưng bày đều có sự tư vấn của các nhân chứng.

Cùng với tầng tầng lớp lớp di tích của Hoàng thành Thăng Long, đến tham quan hầm Chỉ huy tác chiến, mỗi người Việt Nam sẽ hiểu hơn, tự hào về về lịch sử dân tộc.

Xem thêm
Quy Nhơn đăng cai giải đua mô tô nước thế giới

Từ ngày 22-24/3, tại thành phố Quy Nhơn (Bình Định) sẽ diễn ra Giải đua mô tô nước thế giới UIM-ABP Aquabike World Championship với sự tham gia của hơn 60 vận động viên…

Tuyển Thái Lan gây địa chấn với trận hoà tuyển Hàn Quốc

Tuyển Thái Lan gây địa chấn với trận hoà tuyển Hàn Quốc với tỷ số 1-1 ở lượt trận thứ 3 vòng bảng tại vòng loại World Cup 2026.

HLV Philippe Troussier rời đội tuyển Việt Nam

Ông Philippe Troussier rời đội tuyển Việt Nam và chính thức không còn nắm giữ vị trí HLV trưởng của đội bóng sau trận thua muối mặt trước tuyển Indonesia.

Cây phong lá đỏ 115 tuổi hút du khách ở Sa Pa

LÀO CAI Cây phong lá đỏ ở Sa Pa thu hút nườm nượp du khách đến chiêm ngưỡng, chụp ảnh.

Bình luận mới nhất