Tham gia biên soạn các về từ điển: Từ điển chính tả học sinh, Từ điển tiếng Việt (cỡ lớn, có chú chữ Hán), Từ điển tiếng Việt (cỡ vừa), Từ điển tiếng Việt thông dụng, Từ điển Việt-Anh... ông Vũ Xuân Lương (ảnh) đã thẳng thắn chia sẻ.
Thưa ông, thời gian vừa qua, Báo NNVN có phản ánh nhiều bài viết về những cuốn từ điển mang nội dung nhảm nhí, chất lượng không tốt dành cho cả quảng đại quần chúng lẫn học sinh. Ông đánh giá ra sao về chất lượng của các sách từ điển tiếng Việt (cả thông dụng và dành cho học sinh) trên thị trường hiện nay?
Thứ nhất, những quyển từ điển được Báo NNVN nêu ra đều có nội dung không phù hợp với tên sách là “thông dụng” và “dành cho học sinh”.
Bởi vì, các tác giả không đưa ra được tiêu chí gì khi biên soạn hai loại từ điển này. Thông thường, người ta phải dựa vào tần số sử dụng của từ ngữ được thống kê trên một cơ sở ngữ liệu tiếng Việt (Vietnamese Corpus) phù hợp, đủ lớn và đáng tin cậy thì mới xác định được tiêu chí biên soạn cho từng loại từ điển.
Thứ hai, những quyển từ điển này được biên soạn theo chủ quan của cá nhân, hoặc của một nhóm người nào đó. Họ không căn cứ và/hoặc kế thừa các tri thức về ngôn ngữ học nói chung và từ điển học nói riêng khi biên soạn từ điển. Dẫn đến cách giải thích ý nghĩa của từ ngữ sai lệch, ảnh hưởng đến cách hiểu và học tiếng Việt của người sử dụng từ điển.
Ông Vũ Xuân Lương đặt vấn đề: GS Bùi Quang Tịnh là ai? (Ảnh: Vũ Xuân Lương)
Nói tóm lại, những quyển từ điển này được chế ra không theo một phương pháp biên soạn nào cả.
Theo ông, đâu là nguyên nhân xuất hiện những cuốn từ điển mọc ra như nấm sau mưa hiện nay mà không có sự thẩm định của bất cứ cơ quan chuyên môn nào?
Nguyên nhân thì có nhiều, nhưng nguyên nhân chủ yếu là do thói quen làm ăn chụp giật của một số đầu nậu sách hoặc nhà sách đã diễn ra một thời dài mà không có ai giám sát. Họ mắc một sai lầm lớn là cứ nghĩ sách từ điển thuộc loại dễ làm và dễ kiếm lợi như nhiều loại sách khác.
Họ không biết rằng, việc biên soạn từ điển thuộc loại công việc “khổ sai”, đòi hỏi một sự đầu tư lớn, đòi hỏi sự công phu, kiên trì… và từ điển là loại sách tham khảo yêu cầu tính chính xác, tính hệ thống, nhất quán cao. Ai trong nghề cũng thấu hiểu như vậy, nhưng đến khi thực hành thì gặp rất nhiều khó khăn.
Để chấm dứt sự tồn tại của những cuốn từ điển cẩu thả, theo ông, cần có những biện pháp ra sao?
Các nhà xuất bản trước khi cấp giấy phép cần làm đúng chức trách và nghiệp vụ của mình thì tình trạng sách từ điển cẩu thả sẽ chấm dứt hoặc hạn chế được phần lớn. Nhiều nhà xuất bản đã “ngây thơ” phó thác cho các đối tác liên kết không có chuyên môn về ngôn ngữ nói chung và về từ điển học nói riêng, ham món lợi nhỏ mà quên đi “sứ mệnh” của mình.
Xin trân trọng cảm ơn ông!
| Hãy mở chiến dịch tẩy chay sách rởm Đó là ý kiến chia sẻ của bà Nguyễn Trung Thuần - Nhà nghiên cứu và biên soạn từ điển - Viện Từ điển học và Bách khoa thư Việt Nam. “Trên thị trường sách vài chục năm nay, không chỉ có từ điển rởm mà còn có đủ các loại sách rởm khác nữa như: sách dịch, sách biên soạn... Ngoài ra, còn có cả loại sách "xào nấu" (tập hợp lại dựa trên một loạt các tác phẩm đã xuất bản), sách in lậu, sách in nối bản. Phương cách tốt nhất là lên Danh mục các bộ từ điển rởm và sách rởm nói chung (cập nhật thường xuyên) phát tán rộng cho mọi người được biết. Đề nghị Cục Xuất bản đứng ra tổ chức với sự hưởng ứng cộng tác của bà con gần xa. Hãy mở chiến dịch tẩy chay sách rởm”. |
| Nhiều cuốn từ điển kém chất lượng tại Thư viện Quốc gia Nhiều cuốn từ điển kém chất lượng, không rõ tác giả được lưu và phục vụ bạn đọc tại Thư viện Quốc gia (31 Tràng Thi, Hà Nội). Đó là: “Từ điển Tiếng Việt” do Hùng Thắng - Thanh Hương - Bàng Cẩm biên soạn - NXB Thống kê (2005); “Từ điển Tiếng Việt - Dành cho học sinh tiểu học” - Khang Việt/ NXB Từ điển Bách khoa (2011); "Từ điển Tiếng Việt” - Khoảng 350.000 từ - Khang Việt/ NXB Từ điển Bách khoa (2012); “Từ điển Tiếng Việt” - Khoảng 370.000 từ - Khang Việt/ NXB Từ điển Bách khoa (2012); “Từ điển Tiếng Việt - Dành cho học sinh” - Bích Hằng, Quỳnh Trang/NXB Thời đại (2013); “Từ điển Tiếng Việt - Dành cho học sinh”/Nguyễn Quang, Minh Trí, NXB Hồng Đức (2013); “Từ điển Tiếng Việt - Dành cho học sinh”/ Bích Hằng, NXB Dân trí (2014); Trong đó, có cuốn “Từ điển Tiếng Việt” dày 1.099 trang, khổ 19 cm, đứng tên GS Bùi Quang Tịnh và Bùi Thị Tuyết Khanh (NXB Văn hóa Thông tin, 2001), ký hiệu VN01.03357. Một cuốn sách có tên tương tự gắn mác NXB Thanh niên tồn tại ngoài thị trường. Ông Vũ Xuân Lương, Phó Giám đốc Vietlex, nêu câu hỏi: “Thử tìm hiểu xem GS Bùi Quang Tịnh là ai?”. |
