Bình Liêu khó trăm bề

Quảng Ninh, tỉnh công nghiệp - dịch vụ với thu nhập bình quân đầu người đứng vào tốp đầu của cả nước; tỉnh có số thu ngân sách hằng năm đạt trên 30 nghìn tỷ đồng; tỉnh nổi tiếng với than, du lịch, xuất nhập khẩu… Nhưng cũng ở Quảng Ninh, có những huyện vẫn còn rất nghèo, được coi là “vùng trũng” của tỉnh, trong đó nổi bật là Bình Liêu.

Hạ tầng nghèo nàn, thấp kém

Theo kế hoạch của tỉnh Quảng Ninh, đến năm 2015, địa phương này sẽ trở thành tỉnh hoàn thành công tác xây dựng NTM, vượt 5 năm so với cả nước. Tuy nhiên, ở Bình Liêu, việc xây dựng NTM đang hết sức ì ạch, các tiêu chí khó có thể hoàn thành theo kế hoạch. Có một tiêu chí chắc chắn sẽ không thể hoàn thành, đó là xây dựng cơ sở hạ tầng.

Hạ tầng chuyển biến chậm

Lãnh đạo huyện Bình Liêu cho biết, năm 2013, kế hoạch vốn đầu tư xây dựng cơ bản của huyện là gần 100 tỷ đồng, trong đó giá trị thực hiện ước khoảng 100,5 tỷ đồng. Nhưng, số tiền trên cũng chỉ dùng để xây một số công trình trọng điểm trên địa bàn huyện như: Chợ trung tâm thị trấn Bình Liêu, đường Lục Ngù - Khe Tiền, đường cửa khẩu Hoành Mô - Đồng Văn, đường Nạ Phạ, Tình Húc đi Đồng Mô, Hoành Mô. Đây là những công trình chuyển tiếp từ những năm trước, đến nay vẫn chưa đủ vốn để hoàn thành… Còn lại các tuyến đường đến các xã khó khăn, vùng sâu vùng xa thì chưa thể thực hiện được.

Để phát triển hạ tầng một cách đồng bộ, phục vụ mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội nhanh và bền vững của địa phương, thì theo tính toán của một lãnh đạo huyện, số tiền đầu tư cần thực hiện có thể phải gấp 5, thậm chí 10 lần số tiền 100 tỷ đồng. Tuy nhiên, với nguồn ngân sách hạn hẹp, mỗi năm thu nội địa chỉ khoảng trên dưới 30 tỷ đồng, thì rõ ràng cần phải có sự đầu tư của tỉnh, của Trung ương.

Bình Liêu là huyện miền núi của Quảng Ninh. Huyện có gần 100 thôn, bản với 5 dân tộc anh em cùng sinh sống, trong đó người dân tộc thiểu số chiếm 96% dân số. Điều kiện địa lý tự nhiên phức tạp, dân cư phân bố không đều, trình độ dân trí thấp, còn nhiều phong tục tập quán lạc hậu, đan xen với nhau, đời sống còn rất nhiều khó khăn.

Tại thời điểm triển khai Nghị quyết T.Ư 5 (khoá IX), huyện còn tới 40,2% số thôn, bản chưa có Chi bộ đảng, không ít thôn, bản chưa có đảng viên. Do các thôn, bản ở cách xa trung tâm xã, hạ tầng chưa phát triển, điều kiện đi lại gặp nhiều khó khăn, nên việc triển khai cho các đảng viên học tập các nghị quyết, chỉ thị của cấp trên cũng là bài toán không dễ khắc phục.

Khó từ nhiều phía

Ở Bình Liêu, không khó để nhận ra rằng, một tiêu chí NTM đang còn chưa thể thực hiện được, đó là xây dựng Trung tâm văn hoá thể thao các xã. Kết quả này có thể coi là “kém vui” trong lộ trình xây dựng NTM, bởi theo quy định mỗi xã có một Trung tâm văn hoá thể thao để phục vụ nhân dân nhưng vì không có kinh phí nên việc xây dựng đang còn nằm trên giấy.

Tìm hiểu mới biết, việc mỗi xã có một Trung tâm văn hoá thể thao thực tế là tiêu chí không dễ thực hiện, đặc biệt là đối với các xã miền núi, vùng sâu xa. Theo ông Lục Mạnh Thưởng, Phó phòng NN-PTNT huyện Bình Liêu, việc này vướng bởi nhiều nguyên nhân, như vốn đầu tư, vị trí, diện tích, đặc thù địa phương...

Thực tế mỗi công trình Trung tâm văn hoá thể thao cấp xã bao gồm nhiều hạng mục như: Sân thể thao, phòng tập luyện, sân khấu biểu diễn, sân bóng đá, nhà chờ... với tổng vốn đầu tư hàng chục tỷ đồng. Đây là tổng mức đầu tư không nhỏ trong điều kiện thực tế khó khăn như hiện nay, nhất là đối với Bình Liêu khi ngân sách chủ yếu do tỉnh cân đối.

Tuy nhiên, vấn đề về vốn chưa phải là cái khó nhất mà khó hơn cả là thiếu quỹ đất phù hợp đáp ứng tiêu chí xây dựng Trung tâm văn hoá thể thao. Theo quy định, tổng diện tích của mỗi Trung tâm văn hoá thể thao phải đạt tối thiểu 1 ha, trong khi đó với điều kiện địa hình miền núi bà con đều phải tận dụng mặt bằng, đất đai để canh tác, quỹ đất nhàn rỗi còn rất ít.

Theo khảo sát mới đây của cơ quan chức năng, Bình Liêu có rất ít xã khu vực miền núi, vùng sâu xa có quỹ đất phù hợp, có thể xây dựng Trung tâm văn hoá thể thao, đại đa số đều chỉ có quỹ đất nhỏ hẹp, không bằng phẳng. Bởi vậy không ít trường hợp nếu muốn xây dựng công trình này thì chỉ còn cách lấy đất nông nghiệp hoặc san gạt núi đồi tạo mặt bằng. Như vậy thì quá tốn kém, nâng cao chi phí đầu tư.

Điều đáng nói là công trình Trung tâm văn hoá thể thao xã mặc dù mức đầu tư lớn, lại khó khăn về việc tìm vị trí, diện tích phù hợp, thế nhưng thực sự chưa cần thiết so với nhu cầu khác của người dân bản địa. Bởi với đặc trưng địa hình miền núi của Bình Liêu thường chia cắt, các thôn bản cách xa nhau, trong khi đó dân số lại ít, có những thôn bản chỉ khoảng 30 - 50 hộ dân thì chắc chắn số người trong xã đến Trung tâm văn hoá thể thao xã vui chơi, giải trí là không nhiều. Và như vậy công trình giá trị này nhiều nguy cơ rơi vào tình trạng hoạt động không hiệu quả, gây lãng phí đầu tư. (Còn nữa)