Bùi Bài Bình sợ vai đểu cáng

NSND Bùi Bài Bình tâm sự: “Nhiều người gặp tôi cứ xuýt xoa tiếc cho hình ảnh người đàn ông lịch lãm ngày xưa, bây giờ sao nhìn lưu manh, dị mọ không ngửi nổi. Đóng vai ác mà được nhận xét vậy là sướng lắm. Nhưng tôi sợ. Người nông dân phần lớn là hiền lành, chất phác, những người thoái hóa biến chất, ác độc chỉ rất ít thôi”.

Lý do nào khiến ông chuyển sang đóng các vai về nông dân?

Với tôi, được đóng vai nông dân là một cơ duyên. Lúc mới vào nghề, tôi chỉ hợp với những vai bộ đội hoặc trí thức tiểu tư sản vì ngoại hình khá mỏng, nhìn có nét thư sinh.

Vai nông dân thì mãi sau này mới có cơ hội đóng, nhưng khổ nỗi lại toàn vai phản diện. Mà hình như khán giả ấn tượng về tôi cũng từ những vai lưu manh như thế, chắc do duyên nghiệp thế nào đấy. Bạn tôi thường đùa: “Trông mày khốn nạn quá, Bình ạ”.

Ông là người Hà Nội nhưng đóng vai Tòng trong "Ma làng", Khuếnh trong "Gió làng Kình" cứ như thể sinh ra từ chính những ngôi làng ấy. Ông có bí quyết gì không?

Nói thật, người Việt mình đều có gốc gác từ nông thôn cả thôi. Nên về bản chất, nông thôn có sẵn trong máu của tôi rồi. Tuổi thơ của tôi triền miên trong những ngày sơ tán tại các vùng nông thôn.

Tôi đã từng sống như một người nông dân thực thụ. Không hiểu sao thời gian đi sơ tán ấy lại khiến tôi có niềm đam mê về nông thôn nhiều như vậy. Được sống với họ, ăn với họ, ngủ với họ khiến tôi được quan sát họ dưới con mắt của một nhà “nghiên cứu” từ nhiều góc độ.

Nhất là thời kỳ trước đổi mới, tôi tìm hiểu rất sâu hình ảnh người nông dân giai đoạn này nên có thể diễn rất ngọt và nhập vai. Người xem đánh giá như thế nào tôi không biết, nhưng với tôi thì đấy là những vai diễn khiến tôi ám ảnh cả đời.

Từ các vai diễn hiền lành chuyển sang đóng vai ác, khó khăn lớn nhất với ông là gì?

Đã là diễn viên chuyên nghiệp thì điều đó không thể gọi là khó khăn, đấy là sự trải nghiệm. Sở dĩ tôi vào được những vai phức tạp, đểu cáng ngọt như thế bởi tôi chứng kiến được hiện thân của những nhân vật đó trong đời sống xã hội.

Tôi thường để tâm quan sát những con người xung quanh mình, xem xét nếu họ có hành động xấu thì biểu hiện ra sao, hành động tốt thì họ như thế nào. Từ đó, mình vận dụng linh hoạt vào vai diễn, điều này khiến cho nhân vật rất thật, có cảm giác chúng ta đều đã từng thấy họ ngoài cuộc sống.

Việc tôi nhận lời đóng những vai nông dân phản diện trong "Hương đất" hay "Gió làng Kình" với tôi không chỉ là trải nghiệm mà còn là liều lĩnh. Mình nhận vai cũng chưa biết mặt mũi nhân vật ra sao, chỉ duy nhất một ý nghĩ là phải thoát ra những cái đóng hiền lành, lặng lẽ bao năm qua, thử làm mới mình xem thế nào. Thế rồi cứ đóng và trau chuốt dần thôi, không ngờ được khán giả đón nhận.

Ông sẽ tiếp tục vào những vai ác?

Không, tôi sợ làm người ác lắm rồi! Đóng nhiều vai ác quá lại khiến người xem bi quan về cuộc sống. Ngay cả vợ con tôi còn thấy sợ tôi nữa là.

Thật ra, người nông dân đa số đều hiền lành, đáng thương và tình nghĩa. Tôi không thích người xem ám ảnh rồi có cái nhìn sai lệch về nông dân. Bởi họ vẫn đẹp mộc mạc như ngày xưa nên nếu xây dựng nông dân ác nhiều quá lại thiệt thòi cho họ.

Nếu có một vai về anh nông dân hiền lành, chăm chỉ tôi sẵn sàng nhập vai hơn là mấy vai biến chất kia. Bởi nó gần gũi với bản thân mình hơn và làm mình đỡ bi quan về cuộc sống hơn.

Diễn viên thì mỗi người mạnh một thể loại vai khác nhau. Bản thân tôi vẫn nghĩ mình hợp những vai hiền lành hơn. Diễn vai phản diện chỉ là trải nghiệm thôi, đóng lâu lại khiến mình “nhập vai” thì chết.

Các diễn viên trẻ bây giờ dường như ngại đóng vai nông dân, chỉ thích đóng hotboy, hotgirl, rồi nhà lầu, xe hơi, ông nghĩ sao?

Không phải họ ngại đóng nông dân, họ vẫn lăn xả với nghề đấy chứ. Nhưng bản thân tôi thấy họ đóng nông dân đẹp quá, màu mè quá. Đây chính là hệ quả tất yếu của việc không đầu tư cho vai diễn, không hiểu vai diễn.

Người nông dân của tôi, họ có thể nói oang oang, chạy bình bịch, nhưng họ đẹp đúng điệu người Việt, chứ còn bây giờ tôi thấy vai diễn về nông dân kệch cỡm quá, nhiều lúc thấy phim về nông thôn mà mình muốn chuyển kênh ngay.

Nhiều khi về các vùng quê, bà con nói làm mình phát ngượng. Họ bảo chúng tôi chỉ có mỗi kênh phim truyền hình làm thú vui, nhưng các anh lại cứ bắt chúng tôi xem những thứ không thật.

Ông có tiếp tục với các dự án phim về nông thôn?

Hiện nay, tôi đang làm phó đạo diễn một bộ phim nhựa tên là "Dây trầu không", cũng về chủ đề nông thôn trong chiến tranh.

Còn tương lai thì tôi có ý định làm đạo diễn một bộ phim về nông thôn của riêng mình, lấy chủ đề về việc đấu tố địa chủ ở nông thôn thời kỳ cải cách ruộng đất. Đời tôi làm phó mãi rồi, cũng cần có phim của riêng mình chứ. (cười)

Xin cảm ơn ông!