Hôm nay (10/3 âm lịch), chính hội Đền Hùng được bắt đầu bằng Lễ Giỗ Tổ Hùng Vương tại sân khấu Trung tâm lễ hội rồi lên dâng hương tưởng niệm các vua Hùng tại đền Thượng. Lễ Giỗ Tổ có sự tham gia của lãnh đạo Đảng, Nhà nước, tỉnh Phú Thọ, các tỉnh thành, phố khác và các đoàn rước kiệu, hát Xoan, đánh trống đồng…
Hướng về cội nguồn
"Sự thiêng liêng và đức tin là hai yếu tố cơ bản của tín ngưỡng thờ Hùng Vương. Đến với di tích thờ Hùng Vương như đến bên bàn thờ tổ tiên trong gia đình với ý nghĩa nhà là nước, nước cũng là nhà và ước nguyện của mỗi người cũng là ước nguyện của dân tộc. Do đó, tín ngưỡng và lễ hội Đền Hùng vừa có sự tập trung, vừa có sức lan tỏa", đó là một nhận xét về Tín ngưỡng thờ Hùng Vương - hồ sơ đang được trình UNESCO công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại.
Năm nay, tiết trời thuận lợi cho hành trình về với đất Tổ, Giỗ Quốc Tổ và trẩy hội Đền Hùng. Ngay từ trước ngày chính hội mùng 10 tháng Ba, đất Tổ đã đón hàng triệu lượt người hành hương về với cội nguồn. Đến khu di tích lịch sử đền Hùng, cả dòng người kéo dài như vô tận, ai nấy đều thành kính, trang nghiêm lên đền Thượng, xuống đền Trung, đền Hạ rồi đền Giếng thắp nén hương thơm trước bàn thờ Quốc Tổ.
Sau khi hành lễ, cầu khấn một năm mới bình an cho bản thân, cho gia đình cũng là cầu những điều tốt lành cho đất nước (bởi đúng như nhận xét về tín ngưỡng thờ Hùng Vương - nước cũng là nhà) mỗi người dân có thể tham gia những lễ hội đang tưng bừng diễn ra tại khu di tích Đền Hùng và các vùng phụ cận. Lễ hội trà tôn vinh đặc sản của vùng đất trung du và các miền đất lân cận giúp du khách cảm thấy được hương vị của quê nhà, giải cơn khát, quên mệt mỏi sau hành trình dài.
Bên cạnh đó, nhiều hoạt động đặc sắc đã diễn ra trên đất Tổ những ngày này như thể hiện bản sắc của một miền quê giàu truyền thống văn hóa, cội nguồn của dân tộc.
Hàng vạn người dân đã chứng kiến lễ Rước kiệu của các xã vùng ven khu di tích về đền Hùng; đánh trống đồng, múa sư tử, hát Xoan; hội thi gói, nấu bánh chưng và giã bánh dầy có sự tham gia tranh tài của các tỉnh, thành khác của cả nước cùng các hoạt động văn hóa, thể thao, trình diễn diễn xướng dân gian…
Đắm mình trong không gian văn hóa
Bà Nguyễn Thị Kim Hải, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Phú Thọ, Trưởng BTC Giỗ Tổ Hùng Vương - Lễ hội đền Hùng 2011 cho hay: Ngày đầu tiên cúng Cha, cúng Mẹ (6/3 âm lịch), người dân xã Hy Cương nằm ngay chân núi Hùng theo phong tục “con trưởng tạo lệ” đã huy động tới hơn 1000 người trong sắc phục truyền thống, cờ quạt, trống, mõ đi theo hàng nghi lễ từ thôn Cổ Tích lên Khu di tích đền Hùng dâng hương tiên tổ.
Ngày 13/4 (11/3 âm lịch), tại Trung tâm hội nghị tỉnh Phú Thọ, Bộ VH,TT&DL sẽ tổ chức Hội thảo khoa học quốc tế “Tín ngưỡng thờ cúng tổ tiên trong xã hội đương đại - Nghiên cứu trường hợp tín ngưỡng thờ Hùng Vương ở Việt Nam”. Dự kiến, hội thảo có sự tham gia của 130 đại biểu, trong đó có 40 đại biểu quốc tế đến từ 16 quốc gia và vùng lãnh thổ.
Cùng thời khắc này, tại nhiều làng, xã có kiệu cổ như Hùng Lô (cách Đền Hùng 10km), Thuỵ Vân…, già trẻ, trai gái cũng trống kèn rộn rã rước kiệu. Hơn thế, 13 quận, huyện, thị xã trên địa bàn tỉnh đều có 13 chiếc kiệu, 13 đoàn rước, 13 mâm lễ vật dâng các vua Hùng. Nghi lễ đặc biệt này sẽ tiếp tục diễn ra trong hôm nay (10/3, ngày chính Giỗ). Ngoài Khu Di tích đền Hùng, tín ngưỡng thờ Hùng Vương còn đậm đặc ở vùng phụ cận. Cách Đền Hùng khoảng 7km về phía Tây Nam, xã Thanh Đình còn lưu giữ rõ nét tín ngưỡng thờ thần tự nhiên, thờ lúa, thờ thần nông nghiệp và nhân thần có công với nước qua các lễ hội như: “Lễ rước giải”, rước “ông khiu bà khiu”, “lễ tế thánh”, lễ “hú cờ”..
Đến với Khu di tích lịch sử đền Hùng trong những ngày diễn ra lễ hội, du khách cũng được đắm mình trong những điệu Xoan cổ vừa mượt mà, đằm thắm, vừa bác học, công phu. Ngay trong khuôn viên rộng lớn của sân khấu khu Di tích Đền Hùng, các nghệ nhân liên trình diễn hát, múa Xoan phục vụ du khách. Trước đền thờ Đức Quốc Tổ Lạc Long Quân, Tổ Mẫu Âu Cơ, các phường xoan làng An Thái, Thét…cũng cất lên “Khúc môn đình”, tương truyền có từ thời các vua Hùng.
Đến với Lễ hội đền Hùng năm 2011, tri ân công đức các vua Hùng, sống trong không gian văn hóa linh thiêng, thưởng thức nhiều “đặc sản” văn hóa vùng đất Tổ hẳn sẽ là trải nghiệm thú vị của mỗi người.
