Không còn ồn ã, náo nhiệt như cơn khủng hoảng thừa cá tra của năm 2008, nhưng năm 2009 suy thoái kinh tế cũng cuốn theo hoạt động SX, XK mặt hàng này không ít phen lận đận. Tuy vậy tới cuối năm cá tra vẫn bơi cán đích. Đây cũng là năm đầu tiên BCĐ điều hành SX và tiêu thụ cá tra ĐBSCL ra đời bước đầu tạo được chuyển biến.
Đầu năm mới 2010, giá cá tra đã nhích dần lên 16.000đ/kg, tăng thêm gần 1.000đ/kg so mấy tháng cuối năm 2009. Lý giải có hai luồng thông tin: Một, cuối năm người nuôi cá treo ao, thiếu nguyên liệu nên cá lên giá; Hai, các NM cho rằng hễ nghe tin thị trường XK đang tốt lên, giá cá nguyên liệu lên thì người nuôi cá muốn chờ giá tăng thêm nên chưa vội bán. Song dù thế nào thị trường XK quả thật đang tốt dần lên nhất là khi tình hình kinh tế các nước NK cá đang phục hồi.
Ông Dương Ngọc Minh, Chủ tịch HĐQT kiêm TGĐ Cty CP Thủy sản Hùng Vương – người sốt sắng trong nhóm các DN quyết tâm “nối mạch” XK cá tra sang thị trường Nga kể lại: “Từ khi Nga tuyên bố tạm ngưng ăn cá tra đến lúc cuộc đàm phán giữa Chính phủ hai nước Việt- Nga có kết quả, giữa năm 2009 cá tra Việt Nam đã XK trở lại thị trường này, với sản lượng đạt hơn 42.000 tấn, kim ngạch 65 triệu USD. Điều đáng nói là khi Bộ NN- PTNT, BCĐ Sản xuất và tiêu thụ cá tra vào cuộc điều hành sát sao, cả năm 2009 cá tra xuất vào Nga chưa hề bị khiếu nại về một sự cố kỹ thuật nào. Thị trường này xem như “đòn bẩy” để giữ giá cá nguyên liệu trong nước ổn định. Chúng tôi đang đề xuất các DNXK cá tra vào Nga đóng góp 1cent/kg cá vào quỹ quảng bá thương hiệu cá tra Việt Nam. Bởi vì phía trước cá tra đang phải đối mặt cạnh tranh với sản phẩm cá rô phi, cá hồi từ các nước”.
+Sản lượng cá tra năm 2009 đạt 1.09.000 tấn đạt 91% kế hoạch năm, XK 607.665 tấn, kim ngạch XK đạt 1.342 tỉ USD. Kế hoạch năm 2010 sản lượng cá nguyên liệu 1,2 triệu tấn, XK 600.000 tấn, kim ngạch XK đạt 1,5 tỉ USD. +Năm 2009 cá tra XK sang thị trường 133 nước. Trong đó 80 thị trường tăng trưởng âm và giảm 14 thị trường cũ, mở được thêm 10 thị trường mới. +Cuối tháng 12/2009, Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Đề án phát triển SX và tiêu thụ cá tra vùng ĐBSCL. Theo đó, tổ chức lại SX và tiêu thụ sản phẩm, phát triển vùng nuôi cá tra tập trung chủ yếu khu vực ven sông Tiền và sông Hậu.
Nhìn trên bình diện chung, ông Nguyễn Hữu Dũng - Phó Chủ tịch VASEP tự tin bởi ngay đầu năm đã khởi sắc. Giá cá tra nguyên liệu lên đang làm người nuôi cá đã dễ thở. Từ tình trạng dư thừa nguyên liệu năm 2008 chuyển sang năm 2009 lượng cá chẳng những không thừa. Hai năm 2008- 2009 vừa qua cá tra Việt Nam phải chống chịu sự cạnh tranh không công bằng ở thị trường một vài nước. Nhưng rồi cũng từ năm 2009 hình ảnh cá tra Việt Nam đã được khẳng định vị thế bằng chất lượng trên hàng trăm quốc gia. Một nền tảng vững vàng là bước qua năm mới 2010, kinh tế thế giới đang chuyển biến sáng sủa.
Sự làm ăn liên kết manh nha hình thành. Một số người nuôi cá bắt tay DN nuôi gia công cung cấp nguyên liệu. Hơn nữa, BCĐ sản xuất và tiêu thụ cá tra tập trung chấn chỉnh họat động sản xuất theo hướng nâng cao chất lượng; ban hành qui chế tạm thời về đánh số vùng nuôi; khuyến khích các địa phương xây dựng các mô hình liên kết giữa các bên trong chuỗi giá trị sản xuất cá tra XK…và liên tiếp xúc tiến thương mại, quảng bá hình ảnh sản phẩm cá tra sản xuất theo qui trình sạch, an toàn trên thị trường nhiều nước.
Bộ trưởng Bộ NN- PTNT Cao Đức Phát kiêm Trưởng BCĐ điều hành sản xuất và tiêu thụ cá tra nói: “2 năm qua, thực tế người nuôi cá gặp không ít khó khăn. Cá tra nước ta cung cấp cho người tiêu dùng khắp nơi thế giới, nhưng hiệu quả người nuôi cá thu được còn quá thấp, lợi nhuận chưa tới 10% và rủi ro lớn. Do vậy, muốn gia tăng hiệu quả, yếu tố quyết định vẫn là tiếp tục mở thêm thị trường, mở rộng sản xuất để gia tăng hiệu quả cho người nuôi cá. Chúng ta sẽ tiếp tục áp dụng kinh nghiệm điều hành XK cá tra sang thị trường Nga với thị trường các nước khác và luôn có thông tin kịp thời làm sáng tỏ những vụ vu cáo bất hợp lý trong cạnh tranh".
