Có lẽ chưa bao giờ, Trường Sa và Hoàng Sa lại là nguồn cảm hứng của nhiều sáng tạo nghệ thuật đến thế trong giai đoạn này. Các nghệ sỹ- họ đã làm những công việc khác nhau nhưng đều xuất phát chung từ một điểm, đó là tình yêu với biển, niềm tự hào về chủ quyền thiêng liêng của Tổ quốc.
Cờ Tổ quốc bằng gốm lớn nhất ở Trường Sa
Trong những ngày đầu tháng 6 vừa qua, lá cờ Tổ quốc bằng gốm lớn nhất đã được khánh thành giữa biển đảo Trường Sa. Lá cờ đỏ sao vàng nổi bật giữa màu xanh của biển, của cây cối trên đảo Trường Sa Lớn (huyện đảo Trường Sa, Khánh Hoà) mà theo ý tưởng của những người thực hiện thì để từ trên không trung (từ vệ tinh, Google Earth hay máy bay) mọi người đều có thể nhìn thấy.
Các họa sĩ và thợ gắn gốm đã tạo hình lá cờ Tổ quốc Việt Nam có kích thước 12,4 m x 25 m, nặng 3,5 tấn, ghép từ 310.000 viên gốm mosaic (kích thước mỗi viên 3 cm x 3 cm) bảo đảm chịu được nắng mưa, độ mặn của muối biển và không bay màu.
Tác giả và ý tưởng của những công trình này không ai khác chính là họa sĩ Nguyễn Thu Thủy - Công dân ưu tú Thủ đô, tác giả Con đường gốm sứ ven sông Hồng. Sau Con đường Gốm sứ tại Hà Nội, Nguyễn Thu Thủy vẫn tiếp tục theo đuổi ý tưởng mang gốm tới nhiều địa danh của Tổ quốc. Và nơi mà chị nghĩ tới đầu tiên là quần đảo Trường Sa - nơi đầu sóng ngọn gió.
Cờ Tổ quốc ở Trường Sa (tác giả Nguyễn Thu Thủy)
Ý tưởng này hình thành từ tháng 7/2011 và cuối tháng 12/2011 chị được Bộ Tư lệnh Hải quân mời ra Trường Sa để khảo sát vị trí làm cờ và tranh gốm.
Chị Thủy cho biết: “Thật khó diễn tả hết niềm hạnh phúc và tự hào khi nhận được sự ủng hộ của lãnh đạo Bộ Quốc phòng và Bộ Tư lệnh Quân chủng Hải quân. Và ngay khi ở Trường Sa tôi đã khảo sát vị trí làm cờ Tổ quốc và các bức tranh gốm. Thượng tá Đinh Văn Hải, đảo trưởng đảo Trường Sa Lớn đã đích thân đưa tôi cùng một đồng nghiệp đi khảo sát các vị trí thuận lợi trên đảo”.
Bắt đầu từ cuối tháng 2/2012, nhóm tác giả đã triển khai làm gốm ở Bát Tràng và ghép tranh gốm, cờ Tổ quốc ở xưởng 39A Hồng Hà, nơi họ đã từng ghép tranh gốm cho Con đường Gốm sứ. Sau 4 cuộc họp và thảo luận với Bộ Tư lệnh Hải quân, các nghệ sỹ đã nhận được những góp ý quý báu để chỉnh sửa và hoàn thiện phác thảo.
Trước đây, mái tòa nhà Hội trường ở trung tâm đảo (có kích thước 14m x 30m) là mái bằng lợp tôn bên trên. Ngân hàng VP Bank đã tài trợ để dỡ mái tôn, chống thấm và xây dựng mái bê tông cốt thép vát chéo. Sau đó, các họa sỹ đã gắn gốm trên mái nhà.
94 kiện gốm đã được vận chuyển bằng tàu hỏa, ôtô vào Nha Trang, TP.HCM và theo các chuyến tàu biển ra đảo Trường Sa Lớn. Tại Lễ khánh thành, Tổ chức Kỷ lục Việt Nam trao bằng chứng nhận Lá cờ Tổ quốc bằng gốm lớn nhất Việt Nam.
Ngoài hình ảnh lá cờ Tổ quốc, nhóm hoạ sỹ còn tạo 4 bức tranh gốm trên hai bức tường (cao 2.8m dài 9m) trong đó, hai bức tranh hướng về phía đường băng trung tâm đảo thể hiện lịch sử lâu đời của dân tộc Việt Nam gắn bó với quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa, thể hiện nét đẹp văn hóa của ba miền Bắc-Trung-Nam và sức mạnh đại đoàn kết dân tộc; một bức ca ngợi vẻ đẹp hiên ngang của người chiến sỹ hải quân nơi đầu sóng ngọn gió đang canh giữ sự bình yên cho Tổ quốc.
Hai bức tranh phía sau là cảnh làng quê Việt Nam thân thuộc với bờ ao, đụn rơm, gốc mít; một bức là hoa sen, hoa đào, hoa mai, gợi những hình ảnh thân quen hiện diện trong cuộc sống hàng ngày của các chiến sỹ.
Chị Thuỷ cho biết, chất kết dính được sử dụng cho các công trình này là xi măng chịu mặn của Bộ Quốc phòng, có độ kết dính và chống muối biển ăn mòn rất cao. Tuy nhiên, chị sẽ còn ra với biển đảo Trường Sa nhiều lần nữa để theo dõi và thực hiện công việc duy tu bảo dưỡng.
Cảm xúc Trường Sa
Là kết quả của một quá trình lao động nghệ thuật miệt mài, triển lãm ảnh “Cảm xúc Trường Sa” không đơn thuần chỉ là cảm nhận về một chuyến đi mà là tấm lòng, tình yêu của nghệ sỹ nhiếp ảnh Vũ Anh Tuấn (báo Thời Nay) dành cho một phần lãnh thổ của Tổ quốc.
"Trời xanh in bóng", tác phẩm của Vũ Anh Tuấn
Nhiều nghệ sỹ nhiếp ảnh đã ra với Trường Sa, nhiều hình ảnh về vùng biển trời của Tổ quốc đã được ghi lại, nhưng chưa có ai làm được một triển lãm cá nhân như Vũ Anh Tuấn, để truyền cảm xúc Trường Sa đến với đông đảo mọi người hơn nữa.
Những bức ảnh chụp lại từ chuyến đi Trường Sa đầu tiên của Vũ Anh Tuấn. Anh đã đón nhận cảnh sắc, con người của vùng biển đảo Tổ quốc với tất cả sự ngỡ ngàng, cảm xúc trong trẻo và lãng mạn, thể hiện qua hàng nghìn bức ảnh mà anh tranh thủ từng phút, từng giây để chụp. Sau sáu phóng sự ảnh đăng trên báo Thời Nay, và nay là triển lãm đầu tiên của anh về Trường Sa với hơn 70 bức ảnh, không chỉ về các cán bộ, chiến sĩ trong lao động, học tập, huấn luyện, mà còn là những khoảnh khắc cảm động giữa quân với dân, những khung cảnh đầy cảm xúc và nên thơ.
Còn gì thiêng liêng hơn được thấy lá cờ đỏ sao vàng hiên ngang giữa biển trời Trường Sa sóng gió, mênh mang và kỳ vĩ! Còn gì rưng rưng hơn được thấy cột mốc chủ quyền trên đảo nhỏ, hình ảnh nhà giàn vươn cao giữa sóng nước mây trời, là biểu tượng của xương máu ông cha bao đời! Còn gì lay động lòng người hơn khi được ngắm hình hài của đất nước trong những vẻ đẹp lung linh, hiển hiện, hình ảnh những người con của Tổ quốc sống động, gần gũi và giản dị, đang từng ngày bảo vệ, gìn giữ chủ quyền biển đảo giữa trùng khơi sóng gió tuyến đầu Tổ quốc!
Gây ấn tượng mạnh nhất với nhiều khán giả là bức ảnh “Chủ quyền” đặt ngay chính giữa sảnh: Một lá cờ đỏ sao vàng rực rỡ tung bay trên rạn đá san hô chìm trong làn sóng xanh biếc.
Vũ Anh Tuấn kể, anh chụp bức ảnh này tại bãi đá san hô nằm gần đảo Trường Sa Đông. Trên chuyến ca nô tới các đảo nhỏ, giữa bầu trời đầy nắng gió và biển mênh mông xanh biếc, lá cờ nổi bật, tung bay rực rỡ hiên ngang giữa thiên nhiên khắc nghiệt đã khiến mọi người vô cùng cảm động. Lá cờ cắm trên bãi đá chìm, ca nô phải đi thật nhanh qua để không bị mắc cạn, và Vũ Anh Tuấn đã may mắn chớp được khoảnh khắc đẹp để có được bức ảnh đầy ấn tượng.
| Những người yêu Trường Sa, nếu chưa có dịp ra với đảo, xem “Cảm xúc Trường Sa” của Vũ Anh Tuấn sẽ thấy vùng biển trời xa xôi ấy của Tổ quốc rất gần gũi, thân thương. Và như thế, Vũ Anh Tuấn không chỉ là “người chép sử bằng ảnh” mà anh còn thành công với vai trò là người nghệ sỹ đã truyền cảm xúc của mình tới mọi người. |
Nghệ sỹ cho biết, bức ảnh không chỉ đơn thuần ghi lại hình ảnh lá cờ, mà còn cho anh cảm xúc thật thiêng liêng khi đứng trước địa điểm đánh dấu chủ quyền Tổ quốc trên thềm lục địa: “Phải ra Trường Sa mới thấy được những trọng trách nặng nề, vinh quang của việc bảo vệ, giữ vững chủ quyền đất nước”.
Cuộc sống của người lính đảo được Vũ Anh Tuấn ghi lại trong loạt ảnh thật sự sống động và chân thực. Anh chia sẻ: “Tôi thực sự ấn tượng với sự lạc quan, trẻ trung và yêu đời của các chiến sĩ ở Trường Sa, họ vẫn bình dị như thế nhiều năm nay, và khi đến đó, tôi chỉ có thể làm nhiệm vụ của một người chép sử, ghi lại tất cả bằng chiếc máy ảnh qua con mắt của mình”.
Nhiếp ảnh gia Vũ Anh Tuấn thắp hương tưởng niệm các chiến sỹ hy sinh ở Trường Sa
Mấy bức ảnh “Rèm nước”, chụp trong lúc ngồi xuồng kéo ra An Bang. Lính xuồng không cho nghệ sỹ nhoai ra ngoài gần mạn xuồng, vì sợ ngã, nhưng tác giả vẫn đứng ra sát mép xuống để chụp, kết quả bị sóng đánh ướt hết cả ống kính máy ảnh Nikkon D700.
Hình ảnh về cuộc sống thường ngày của người lính, những nụ cười gặp mặt hay phút nghẹn lòng bịn rịn chia ly được tác giả ghi lại nhiều và đẹp đến mức kinh ngạc. Tác giả cho biết: “Tôi không có nhiều thời gian ở đây, không có điều kiện để trò chuyện, tâm sự nhiều với các chiến sĩ trên đảo. Nhưng mỗi lần bấm máy, tôi đã cố gắng ghi lại những hình ảnh đẹp nhất về người chiến sĩ”.
