Dù giá cao su giảm khá mạnh trong những tháng cuối năm, song vẫn không thể phủ nhận ngành cao su VN đã có một năm 2011 thắng lợi lớn về giá bán và kim ngạch XK. Nhưng thách thức cho năm 2012 là không nhỏ. 
Thu hoạch mủ cao su
Đạt mốc trên 3 tỉ USD
Kể từ khi lần đầu tiên đạt kim ngạch XK trên 1 tỉ USD vào năm 2006, dù có nhiều biến động về giá bán nhưng giá trị XK mặt hàng cao su từ đó đến nay luôn duy trì ở mức trên 1 tỉ USD. Năm 2010, cả nước XK 760.000 tấn cao su và lần đầu tiên kim ngạch XK mặt hàng này vượt cột mốc 2 tỉ USD (2,3 tỉ USD). Mục tiêu đề ra cho năm 2011 của ngành cao su là sản lượng XK khoảng 780.000 tấn, kim ngạch đạt 2,5 tỉ USD.
Thực tế cho thấy, sản lượng cao su XK năm 2011 của cả nước năm 2011 sát với mục tiêu đề ra (tức khoảng 780.000 tấn), nhưng giá trị XK lại tăng vọt. Cụ thể, theo Bộ Công Thương, đến hết năm 2011, XK mặt hàng cao su nước ta nhiều khả năng sẽ đạt trên 3,4 tỉ USD, tăng hơn 40% so với năm 2010. Với kết quả đó, XK cao su xếp vị trí thứ 2 trong các mặt hàng nông sản XK của VN, sau gạo.
Theo dự báo trước đó của Hiệp hội Cao su VN, mức giá trị này có thể sẽ đạt tới 3,7 tỉ USD, nếu giá XK cao su không giảm sâu trong những tháng cuối năm 2011. Cụ thể, giá cao su XK 6 tháng đầu năm đạt bình quân 4.410 USD/tấn, tăng 90,4% về giá trị so cùng kỳ. Tuy nhiên, kể từ cuối tháng 9 đến nay, giá XK cao su đã giảm về mức dưới 4.000 USD/tấn và đây cũng là mức giá bình quân của cả năm 2011. Đây là một bất lợi lớn cho các DNSX cao su, bởi quý IV luôn chiếm đến khoảng 40% sản lượng khai thác cả năm.
Mức giá nào cho năm 2012?
Hiệp hội Cao su VN (VRA) dự báo sản lượng XK của ngành cao su VN năm 2012 sẽ không cao hơn đáng kể so năm 2011, vào khoảng 800.000 tấn. VN vẫn xếp thứ 5 thế giới về sản lượng và thứ 4 về XK, với thị phần khoảng 10% trên thế giới. Điều khiến các DN quan tâm nhất là sau một năm 2011 tăng “kịch trần”, liệu giá cao su có duy trì hay tiếp tục tăng trong năm 2012 không?
Theo Tổ chức Nghiên cứu Cao su Quốc tế (IRSG), nhu cầu cao su cả thiên nhiên lẫn tổng hợp trên toàn thế giới năm 2011 đạt 25,5 triệu tấn và sẽ tăng lên mức 27,5 triệu tấn trong năm 2012. Trong khi đó, Hiệp hội Các nước sản xuất cao su tự nhiên (ANRPC) dự báo mức tăng trưởng của ngành cao su tự nhiên năm 2012 sẽ tăng trong khoảng từ 2,8-3,8%.
Tuy thị trường cao su đã có những dấu hiệu xấu trong những tháng cuối năm 2011, nhu cầu và giá đã giảm liên tục vì ảnh hưởng của tình hình kinh tế trì trệ ở Châu Âu và mức tăng trưởng giảm của các nước tiêu thụ cao su lớn như Trung Quốc, Ấn Độ, Hoa Kỳ và Nhật Bản, nhưng theo các chuyên gia, giá bán mặt hàng cao su tự nhiên khó có thể sụt xuống dưới 3 USD/kg trong năm 2012, thậm chí có thể đạt xấp xỉ 4 USD/kg.
Dự báo này càng có thêm cơ sở khi mới đây, 3 nước XK cao su hàng đầu thế giới là Thái Lan, Indonesia và Malaysia đã đề ra nhiều giải pháp nhằm kiềm chế đà giảm giá cao su trên thị trường thế giới. Cụ thể, cả 3 nước này đã cùng đồng ý áp mức giá bán tối thiểu đối với cao su là 3 USD/kg, đồng thời đang tính tới việc có thể tạm ngưng XK nhằm không cho giá giảm thêm nữa. Biện pháp không tăng lượng khai thác và tung tiền ra mua cao su dự trữ với mức giá tối thiểu đủ đảm bảo được lợi nhuận cần thiết cho người nông dân, cũng đã được Chính phủ Thái Lan xem xét thực hiện.
| Trong năm 2012, Tập đoàn CNCS VN cam kết sẵn sàng ký kết các hợp đồng bán cao su nguyên liệu cho các DNSX sản phẩm cao su công nghiệp thuộc Tập đoàn Hóa chất cũng như các DN khác trong nước, nhằm tăng số lượng tiêu thụ nội địa. Tuy nhiên, lãnh đạo Tập đoàn cũng nhấn mạnh rằng, giá bán của các hợp đồng này được thực hiện bình đẳng theo giá thị trường và theo hướng ổn định, lâu dài trên tinh thần “hoạn nạn cùng có nhau”. |
Ông Đinh Vạn Tiến, Trưởng Ban XNK Tập đoàn CNCS VN nhận định: “Việc điều tiết sản lượng khai thác và tiêu thụ sẽ tác động rất lớn đến giá bán. Trong điều kiện không có biến động gì lớn về tỉ giá, chúng tôi kỳ vọng giá bán cao su năm 2012 ở mức 75 triệu đồng/tấn là “đẹp”. Cũng cần nhắc lại, hiện có gần 70% lượng cao su của VN XK qua thị trường Trung Quốc, trong đó phần lớn là XK theo đường tiểu ngạch. Điều này dẫn đến nhiều rủi ro và thiệt hại lớn cho DN VN một khi phía Trung Quốc thực hiện các biện pháp kiểm soát hoạt động nhập khẩu cao su mậu biên nhằm ép giá các DN VN và có lợi cho nhà nhập khẩu.
Thế nên, nhằm giảm thiểu rủi ro, cũng theo ông Đinh Vạn Tiến, trong các hợp đồng dài hạn thì các DN cần định hướng tăng XK chính ngạch, tăng cường xúc tiến thương mại để mở rộng thị trường, đặc biệt là tìm kiếm thêm khách hàng mới tại các nước Tây Âu, Châu Mỹ.
