TSKH Bạch Quốc Khang, Chủ tịch Công đoàn NN-PTNT, là một trong 9 người tham gia Hội đồng tuyển chọn tôn vinh các tác phẩm văn học.
Ông Bạch Quốc Khang (bút danh Hà Linh) cũng là tác giả thơ của ca khúc Đất và mẹ (nhạc Ngọc Khuê) - bài hát đoạt giải A; tác giả nhạc và lời ca khúc Huyền thoại sông, đoạt giải B.
NNVN đã có cuộc trao đổi với TSKH Bạch Quốc Khang xung quanh cuộc vận động có ý nghĩa này.
Xin ông cho biết, có phải chương trình tôn vinh và vận động sáng tác lần này sẽ mở màn cho chuỗi hoạt động thường xuyên của Bộ NN - PTNT?
Năm ngoái, chúng ta đã tôn vinh các ca khúc trong 60 năm ngành nông nghiệp, song song chúng ta đã phát động sáng tác ca khúc mới. Trong năm 2009 và 2010, các lực lượng trong và ngoài ngành, chuyên nghiệp và nghiệp dư đã cho ra đời 219 ca khúc. Lần này, chúng tôi sẽ trao giải cho 18 ca khúc.
Đối với văn học, đây là lần đầu tiên cũng như mở màn cho một chương trình phối hợp giữa Bộ NN-PTNT và Hội Nhà văn Việt Nam từ nay cho đến 2020 và phân đoạn đến 2015. Dự kiến, từ nay đến 2015, chúng tôi lại tập hợp và tôn vinh. Ngoài ra, hàng năm Bộ NN-PTNT sẽ phối hợp với Hội Nhà văn Việt Nam tổ chức các trại sáng tác, khách mời là những nhà văn, nhà thơ đi thực tế tới các vùng nông thôn, miền núi. Thêm vào đó, Bộ NN - PTNT sẽ cử lãnh đạo Bộ đến Hội Nhà văn để trao đổi, thảo luận về đề tài nông nghiệp, nông dân, nông thôn. Nếu số lượng tác phẩm hàng năm đạt chất lượng tốt, chúng tôi sẽ xếp giải luôn hàng năm, còn dự kiến vẫn là 2015.
Về ca khúc, cũng từ nay đến 2015, chúng tôi sẽ tiếp tục vận động, hi vọng có nhiều ca khúc mới ra đời, chúng tôi sẽ tôn vinh tiếp. Bộ NN-PTNT có chủ trương, đây sẽ là việc làm thường xuyên, tùy theo thời gian và chất lượng các tác phẩm ra đời.
Nhìn vào danh sách, có rất nhiều nhạc sĩ có tên tuổi tham gia. Họ tham gia với tâm thế và gửi đến thông điệp gì?
Những tác giả nòng cốt như Nguyễn Đình Bảng, Ngọc Khuê, Lê Mây… tham gia, đây là những nhạc sĩ được chúng tôi chọn và đưa lên Tây Nguyên thực tế, đi ra miền Trung để thăm những đơn vị nông nghiệp, tiếp xúc với nông dân, “nếm mật, nằm gai” với người dân. Các nhạc sĩ này đi về và đem những cảm xúc có được viết nên các tác phẩm và gửi dự thi. Bên cạnh đó, chúng tôi còn phát động rộng rãi và thu về được tổng cộng là 219 ca khúc. Khi các nhạc sĩ nòng cốt đi thực tế, phần lớn những ca khúc như… được viết ngay tại chỗ. Họ tham gia với tâm thế hồ hởi và động viên, khích lệ lực lượng sáng tác trẻ với đề tài tam nông.
Ông có cảm xúc gì về kết quả thu được trong sự kiện tôn vinh, vận động lần này?
Có thể nói, nông nghiệp Việt Nam là ngành kinh tế xuất hiện ngay từ đầu của văn minh loài người. Nông nghiệp là cái nôi, “cuống nhau của thai nhi” văn học. Tất cả các thể loại văn học đều xuất thân từ nông nghiệp, trong kho tàng văn học rất đồ sộ, phong phú đa dạng của nước mình, văn học về nông nghiệp có vị trí rất to lớn, song song với các mảng về chiến tranh, lãnh tụ…
Hiện nay, nhiều tác giả đã thoát ly khỏi nông nghiệp, đi khỏi quê, ra thành phố sống và nay, họ đang quan tâm những vấn đề bức xúc khác như đô thị hóa, công nghiệp… Vấn đề về sản xuất nông nghiệp, làng quê… dường như đang bị lãng quên dù đã có một quá khứ lẫy lừng. Thực tế, những tác phẩm hiện đại về nông nghiệp, nông dân, nông thôn tương đối ít. Sự kiện tôn vinh lần này là sự tái khẳng định giá trị của mảng văn học nông nghiệp, nông thôn và… là đề tài lớn, quan trọng cho giới sáng tác, khuyến khích, thu hút các tác giả trẻ hướng đến mảng đề tài này.
Còn phản ứng của người dân, các đơn vị trong ngành về sự kiện này thế nào thưa ông?
Trong quá trình vận động, chúng tôi đã đi thu thập phản ứng của người dân và các đơn vị trong ngành nông nghiệp. Quả thực, khi đi về địa phương, người dân rất quan tâm đến sự kiện này, đặc biệt là lần tôn vinh “60 năm - ca khúc về tam nông”, diễn ra vào năm ngoái, một cụ già ở Thái Bình chia sẻ rằng, khi nghe những ca khúc đó được phát thanh trên Đài Tiếng nói Việt Nam (VOV), cụ như được sống thêm một lần nữa với cánh đồng, bến nước… và cả những người nông dân mặc áo lính.
Còn các cán bộ Đoàn, các cán bộ đơn vị ngành cho rằng, họ được sống lại trong không khí bừng bừng sản xuất nông nghiệp. Còn những người trẻ, họ thêm tự hào về đất nước, quê hương. Chúng tôi đã nhận được rất nhiều phiếu bình chọn, hơn 4.000 phiếu cho phần ca khúc lần này và 15.000 phiếu bầu cho bình chọn ca khúc vào năm ngoái, người dân còn gửi tâm tư tới các tác giả: Mong giới sáng tác đi sâu vào thực tế hơn nữa, phản ánh sâu sắc hơn… về đề tài tam nông.
Trong tâm thế của nông dân cả nước đang hừng hực xây dựng nông thôn mới, Bộ NN-PTNT có kì vọng, sự kiện này là chất xúc tác thúc đẩy?
Ngày 8/6 tới, Thủ tướng Chính phủ sẽ phát động một trào thi đua rất lớn, xây dựng nông thôn mới. Hoạt động tôn vinh này của Bộ NN - PTNT khá cụ thể, nằm trong chuỗi hoạt động, tạo ra nhận thức trong xã hội: Đảng và Nhà nước rất quan tâm đến nông nghiệp - nông dân - nông thôn. Hơn nữa, đánh thức lại các tác giả để họ viết nhiều hơn. Chúng ta đều biết, các tác phẩm nghệ thuật có giá trị định hướng rất lớn, phát hiện và cảnh báo vấn đề, động viên, nêu gương những điển hình, đồng thời nêu lên những trăn trở, mâu thuẫn, bức xúc của người dân trong cuộc sống hiện đại. Nên lễ tôn vinh lần này gắn chặt với Chương trình Mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới. Đó là, thúc đẩy thêm sự quan tâm của xã hội, động viên sức hăng say trong sản xuất, phát triển nông nghiệp - nông thôn.
Với số tiền thưởng có phần hơi khiêm tốn, những tác giả được tôn vinh có bày tỏ sự chạnh lòng?
Đối với các tác phẩm được tôn vinh, đó là những tác phẩm đã in đã phát hành, hiển nhiên là những tác phẩm được thừa nhận. Chúng ta tôn vinh, nhiều tác giả như Lê Lựu, Ma Văn Kháng, Nguyễn Ngọc Tư… chia sẻ với chúng tôi, họ rất là cảm kích. Về tiền thưởng, quả thực 15 triệu đồng là số tiền không lớn, nếu so với giải thưởng của các hoạt động giải trí khác, nhưng đối với các nhà văn, 15 triệu đó chỉ là cụ thể hóa sự trân trọng, sự tôn vinh của ngành nông nghiệp. Chứ họ không coi là sự đền bù, thù lao cho sự nghiệp sáng tạo nghệ thuật.
Về ca khúc, các bài hát mới toanh mà tiền thưởng như vậy thì hơi khiêm tốn, nhưng các nhạc sĩ đều rất hài lòng bởi lẽ giá trị trong nghệ thuật nhiều khi khó đong đếm bằng vật chất.
