Châu Lý những ngày thê lương

Vành khăn tang của vợ mất chồng, con mất cha

Từ bản Na Lạn đến bản Ngọn, bản Cồn, Bù Lầu... của Châu Lý, đâu đâu cũng bắt gặp khăn tang, những bản nhạc khèn ai oán, cùng tiếng khóc than của người ở lại. Không khí ảm đạm càng gia tăng gấp bội dưới cái rét căm căm của gió lạnh đầu đông. Nhiều người dân vẫn chưa hết bàng hoàng và sợ hãi trước tại họa vừa giáng xuống.

Trong căn nhà đang làm dở ở bản Na Lạn, chị Nguyễn Thị Tâm (40 tuổi), vợ nạn nhân Lê Văn Lường, ôm 2 đứa con nhỏ đổ gục bên quan tài của chồng. Là người gốc Hà Tĩnh, 2 vợ chồng cơm nắm cơm đùm lên đây khai hoang lập nghiệp. Cưới nhau đã được mười mấy năm, sinh được 2 mặt con rồi mà cái nghèo cái đói vẫn chưa buông tha, có căn nhà 2 gian mà làm mãi cũng chưa xong. Người vợ trẻ khóc nấc lên từng hồi: “Anh ơi, răng anh đi đau đớn vậy, anh bỏ mẹ con em lại biết sống với ai… Tối qua mới ngồi ăn cơm với con đó mà dừ nằm đây rồi! Đau quá anh ơi”.

Tiếng khóc thảm thiết của chị Tâm khiến nhiều người không cầm nổi nước mắt. Hai đứa con của chị, đứa lớp 10, đứa lớp 9 cũng chết lặng trước linh cữu cha.

Trong vụ tai nạn thảm khốc này, riêng bản Na Lạn có đến 5 người chết, trong đó có 2 gia đình mất cả 2 người con. Ông Lô Văn Hùng ôm mặt khóc nức nở bên quan tài của 2 đứa con trai là Lô Văn Thông (24 tuổi) và Lô Văn Minh (21 tuổi). Sinh ra trong nghèo khó, túng quẫn, cả nhà làm rẫy cũng chỉ bữa no bữa đói, các con ông phải chọn cái nghề nặng nhọc và nguy hiểm là bốc vác gỗ kiếm tiền. Nay đùng một cái hai đứa mất đi để lại cho ông gánh nặng gia đình mà không biết tấm lưng còng của ông có gánh nổi không.

Anh Thông đã có cháu nhỏ vừa tròn 1 tuổi, còn anh Minh cũng đã có 2 con nhỏ. Tất cả rồi sẽ lớn lên trong cảnh mồ côi cha. “Tục lệ người Thái ta là rứa đó! Chúng nó ở riêng cả rồi, có nhà cả rồi nhưng chết thì đều đưa về đây”, ông Hùng một tay bấu mặt mình, một tay lần sờ từng chiếc quan tài mà gọi tên từng đứa con một. Hàng xóm láng giềng không ai không rơi nước mắt.

Châu Lý trong đêm tối tù mù, mưa rơi lâm thâm và gió rét khiến xóm làng càng thêm thê lương. Có lúc đường trơn dốc đứng xe máy cài số 1 mà vẫn phải người chạy người đẩy để vượt qua. Dọc theo con đường vào các bản, đâu đâu cũng thấy cờ tang, tiếng khóc than rên rỉ liên hồi. Nỗi đau này là quá lớn đối với những bản nghèo nơi đây.

Tại những bản làng ở Châu Lý, người dân quanh năm làm nương rẫy vẫn chưa thể thoát nghèo. Đàn ông trai tráng ai thuê việc gì cũng làm, trong đó có bốc vác gỗ, vừa có nhiều người thuê lại vừa được trả tiền công cao. Theo ông Lô Văn Hùng, tối 6/12 các con ông cùng hơn 10 người khác nhận được đề nghị đi bốc gỗ thuê bên huyện Tương Dương với thù lao 100.000 đồng mỗi người. Số tiền đó với họ đủ lớn để sẵn sàng đi bất chấp đêm khuya, mưa rét. 

Với phong tục người Thái, quan tài cho kẻ chết được làm từ những thân cây lớn được đục sẵn ruột. Họ sinh ra nơi núi rừng, sống bán sức cho gỗ, chết cũng theo cây gỗ mà đi. “Rứa là sống cũng nhờ gỗ mà chết cũng do gỗ rồi”, câu nói đau xót của một người dân Nà Lạn còn ám ảnh chúng tôi mãi, trước khi từ biệt Châu Lý về xuôi.