Chủ tịch huyện, Chủ tịch xã đứng lên thuê đất của dân, chính sách có một không hai

Cánh đồng của những người già

Ở đầu này cánh đồng, những chiếc xe ủi, xe múc lùi lũi vào ra san san, gạt gạt, ở đầu kia đã là những khu nhà lưới khổng lồ, trắng muốt, chạy tít tắp tưởng chừng như bất tận.

Đội quân bà già trên cánh đồng
 

Bà Trương Thị Hoa là một trong khoảng 70 - 80 người thuộc đội quân “bà già” gồm những phụ nữ 45 - 60 tuổi đang làm thuê các công việc vặt như nhổ cỏ, tưới rau, chăm sóc trên cánh đồng của Vineco (xã Xuân Khê, Lý Nhân, Hà Nam). Mỗi ngày bà làm việc 8 tiếng, lĩnh 130.000đ, “tiền tươi thóc thật” nên rất vui trong lòng.

Ngoài đội quân “bà già” đông đảo kia còn có một nhóm nhỏ thuộc đội quân “ông già” đang canh tác trên cánh đồng. Họ được trả lương theo tháng để làm những công việc cố định, có độ chuyên môn hóa cao. Ông Trương Kim Tuyến, 57 tuổi, người xóm 6, là một trường hợp như vậy.

Ông có 4,2 sào đất đã cho thuê hết để giờ đây ngày ngày miệt mài ôm vô lăng chiếc máy cày Kubota đỏ chói của Nhật, mỗi tháng đút túi 6 triệu đồng tiền công: Thu nhập hiện nay của tôi gấp 20 lần so với trước kia. Với 4 sào đó, ngày xưa trồng ngô 4 tháng tôi mới thu được 8 tạ, trừ chi phí phân bón, vật tư chỉ còn lãi 2 tạ. Đó là khi mưa gió thuận hòa, còn không là lỗ. 2 tạ ngô bán đi được 1 triệu đồng, tính ra mỗi tháng chỉ thu nhập khoảng 250.000đ trong khi bây giờ được tới 6 triệu.

Cảnh tươi vui hiện tại khác hẳn cảnh ảm đạm xưa kia khi nông dân thờ ơ, chán đất. Ba bốn năm trước Hà Nam manh nha có hiện tượng bỏ ruộng. Diện tích tuy nhỏ nhưng nó tựa như một đốm lửa báo hiệu trước cho một đám cháy lớn nếu không có những biện pháp chuyển hướng, chữa cháy kịp thời.

Chính vì thế, Hội đồng nhân dân tỉnh đã ra hẳn một nghị quyết về ứng dụng nông nghiệp công nghệ cao, Ủy ban tỉnh ban hành hẳn một nghị quyết chuyên đề về công nghiệp hóa nông nghiệp cùng chính sách thu hút đầu tư ứng dụng công nghệ cao. Nông nghiệp công nghệ cao không thể thành công nếu thiếu một cơ chế tích tụ.

Đội quân bà già trên cánh đồng
 

Làm sao để có mặt bằng sạch bàn giao cho doanh nghiệp trong khi quyền sử dụng đất thì nông dân vẫn giữ là một bài toán rất nan giải. Và Hà Nam đã giải bài toán khó ấy với cách thức sáng tạo có một không hai.

Chính sách có một không hai

Trong các bản hợp đồng giấy trắng, mực đen cùng soạn theo một thể thức nhất định, bên A tức bên cho thuê đất là người nông dân còn bên B tức bên thuê đất là Chủ tịch huyện và Chủ tịch xã sở tại.

Đây là một điều vô tiền khoáng hậu nhất từ trước đến nay khi nông dân được giao dịch hợp đồng với cả hai ông “quan” ở địa phương mình.

Hàng ngàn bản hợp đồng như thế đã được ký ở huyện Lý Nhân khi huyện, xã đứng ra tích tụ, thuê lại quyền sử dụng đất của người dân trong thời gian 20 năm với mức 150kg ngô/sào/năm theo thời giá rồi cho doanh nghiệp thuê lại.

Tại sao lại quy ra ngô? Bởi xuất phát điểm những chỗ tích tụ là đất bãi chuyên trồng ngô nên quy ra ngô cho tiện tính toán. Tỉnh căn cứ vào ngân sách mà ứng tiền ra trả trước tiền thuê đất cho nông dân theo phương thức trả trọn gói một lần cho 20 năm.

Khi dưới cơ sở tích tụ xong thì Sở Tài nguyên và Môi trường theo sự ủy quyền sẽ ký hợp đồng cho thuê lại quyền sử dụng đất cho các doanh nghiệp, bằng giá thuê của dân. Sau này tùy điều kiện “liệu cơm gắp mắm” mà doanh nghiệp sẽ phải trả tiền cho tỉnh thành một đợt hay hai đợt.

Ngoài ra, Hà Nam còn cam kết sẽ đầu tư hạ tầng gồm đường, điện, thông tin, thủy lợi đến tận chân hàng rào của dự án còn trong nội khu thuộc trách nhiệm của doanh nghiệp.

Lắp thiết bị trên cánh đồng
 

Ông Tăng Xuân Hòa - Phó Trưởng ban Quản lý Khu Nông nghiệp Ứng dụng công nghệ cao tỉnh Hà Nam cho biết đã quy hoạch xong 4 khu nông nghiệp công nghệ cao gồm: Khu Xuân Khê - Nhân Bình với diện tích 240ha, Khu Nhân Khang huyện Lý Nhân với diện tích 118ha, Khu Liêm Tiết TP Phủ Lý 23,7ha (hiện đã có nhà đầu tư là Phúc Thành) và Khu Đồng Du - An Mỹ huyện Bình Lục với diện tích 121ha.

Tất cả đều quy hoạch trên đất màu và đất hai lúa, cơ bản là đang canh tác tốt, với tổng diện tích trên 500ha. Trên tổng diện tích đã tích tụ là 110ha tỉnh đã giao 98,6ha cho 3 nhà đầu tư với điều kiện không được phép chuyển đổi mục đích sử dụng đất từ cây ngắn ngày thành cây dài ngày như ăn quả, cây công nghiệp.

Khu Nhân Khang huyện Lý Nhân, tích tụ được 23,4ha, đã bàn giao cho Cty CP An Phú Hưng 21,6ha để sản xuất rau củ, quả an toàn theo chuỗi phục vụ nội tiêu và xuất khẩu từ đầu năm 2015. Sản lượng tiêu thụ của Cty này mỗi ngày 1 - 1,5 tấn rau, củ quả các loại, chủ yếu cấp cho các cửa hàng rau sạch trong tỉnh và các công ty rau quả, siêu thị ở Hà Nội.

Khu Xuân Khê - Nhân Bình huyện Lý Nhân đến nay đã tích tụ 65,77ha, trong đó xã Xuân Khê 54,47ha, xã Nhân Bình 11,3ha. Đã bàn giao cho Cty Vineco (thuộc tập đoàn Vingroup) 56,9ha. Đến nay đã có 12,8ha triển khai sản xuất rau các loại, sản phẩm đang được bán trong các siêu thị VinMart.

Khu Liêm Tiết tích tụ được 19,97/23,76ha, hiện Cty Phúc Thành đang chuẩn bị các điều kiện tu bổ cơ sở hạ tầng như giao thông thủy lợi nội đồng. Khu Đồng Du - An Mỹ hiện nay đang triển khai công tác tích tụ ruộng đất và kêu gọi đầu tư.

Dự kiến năm 2020 Hà Nam sẽ hoàn thành xong mục tiêu 500ha nông nghiệp công nghệ cao. Ngoài 4 khu quy hoạch tập trung khi các doanh nghiệp có nhu cầu thuê đất để phát triển nông nghiệp công nghệ cao, tỉnh sẽ có những hỗ trợ theo một cơ chế rất thông thoáng.

Bài bản, lớp lang. Tỉnh có chủ trương, huyện có nghị quyết chỉ đạo xã đến lượt xã cũng xây dựng nghị quyết chuyên đề, xây dựng kế hoạch thực hiện, tổ chức hội nghị quán triệt đến xóm để triển khai tích tụ. Song song với chính quyền, các tổ chức đoàn thể như Hội Nông dân.

Hội Phụ nữ, Hội Cựu chiến binh... cũng tổ chức sinh hoạt tuyên truyền, đến từng nhà các hội viên để thuyết phục. Tuy nhiên, bên cạnh nhiều ý kiến khen ngợi thì cũng có ý kiến cho rằng cơ chế tích tụ đất kiểu huyện, xã đứng ra thuê của dân rồi cho doanh nghiệp thuê lại là trái luật bởi đúng ra doanh nghiệp phải tự đứng ra đàm phán với dân.