| Hotline: 0983.970.780

Chuỗi cung ứng rau quả XK: Vì sao rối?

Thứ Ba 04/09/2012 , 10:09 (GMT+7)

Kim ngạch xuất khẩu (XK) đạt trên 630 triệu USD (năm 2011) và được đánh giá là nước có tiềm năng rất lớn trong cung ứng rau, quả cho tiêu dùng thế giới, nhưng VN lại đang rơi cảnh “rối như canh hẹ” trong quá trình thiết lập chuỗi cung ứng XK.

Kim ngạch xuất khẩu (XK) đạt trên 630 triệu USD (năm 2011) và được đánh giá là nước có tiềm năng rất lớn trong cung ứng rau, quả cho tiêu dùng thế giới, nhưng VN lại đang rơi cảnh “rối như canh hẹ” trong quá trình thiết lập chuỗi cung ứng XK.

Tại Hội thảo của Hiệp hội trái cây VN (Vinafruit) diễn ra mới đây, vấn đề này lại được đưa ra mổ xẻ để mong tìm phương thuốc đặc trị.


Ngành rau quả VN thiếu liên kết nên chuỗi cung ứng luôn bất ổn

KHÔNG COI TRỌNG CHỮ TÍN

TS.Hoàng Quốc Tuấn, Giám đốc Trung tâm Quy hoạch nông nghiệp (Phân viện Quy hoạch và Thiết kế nông nghiệp miền Nam) kể chuyện: “Một lãnh đạo kỳ cựu từng khuyên tôi: "Chú làm quy hoạch phải chú ý cây con nào có chất lượng tốt, giá thành rẻ, thị trường nhiều, hiệu quả kinh tế cao thì hẵng làm. Còn không thì cứ đi mua về, phân phối và bán cho người tiêu dùng thì họ còn cảm ơn chú vì mua được giá rẻ, chất lượng lại tốt”. Vậy nhưng ngành rau quả VN lại đang phát triển như kiểu “bà hàng xén”, tỉnh nào cũng đòi trồng mười mấy loại cây nên phân tán, giá thành sản xuất cao, chuỗi cung ứng yếu, sản phẩm làm ra khó bán nên phát triển thiếu bền vững”.

Thực tế này được ông Huỳnh Quang Đấu, Tổng Giám đốc Cty CP Rau quả Antesco, nêu cụ thể hơn: “Do chưa quy hoạch vùng chuyên canh theo lợi thế, nhiều địa phương cùng trồng một loại cây; chưa tổ chức được liên kết vùng nên giá thành quá cao. Tình trạng cung vượt cầu, hàng hóa dư thừa, được mùa lại mất giá thường xuyên xảy ra khiến rau quả giảm chất lượng, không tiêu thụ được”.

Đặc biệt, ông Đấu cho rằng giữa các DN trong nước thường tranh mua tranh bán làm giá nguyên liệu đầu vào biến động, dẫn đến cả chuỗi cung ứng (gồm cả DN và nông dân) đều rơi vào tình trạng khó khăn. Gần đây lại còn xảy ra tình trạng, khi các DN trong nước “đấu” nhau, nhiều thương lái Trung Quốc nhảy vào gây thêm sóng gió, như trường hợp mua khóm ở Tiền Giang (thương lái Trung Quốc vào mua giá cao, sau đó bỏ đi), khoai lang ở Vĩnh Long (nhiều Cty VN ký hợp đồng XK, nhưng sau đó thương lái Trung Quốc kê giá lên khiến nông dân phá hợp đồng, sau đó họ lại “biến mất” mặc kệ nông dân…).

"Sự thất bại trong việc xây dựng chuỗi cung ứng rau quả XK đã khiến xảy ra tình trạng giá cả lên xuống như “thủy triều”, chất lượng lô hàng trước khác xa lô hàng sau khiến DN XK mất mặt và giảm uy tín với khách hàng nước ngoài", ông Đấu nói.

Tương tự, bà Nguyễn Thị Thu Hiền, Trung tâm Tư vấn và Hỗ trợ nông nghiệp TPHCM, cho biết, TPHCM có rất nhiều sản phẩm nông nghiệp nhưng lại có quá nhiều khâu trung gian, lợi nhuận bị chia nhỏ khiến quyền lợi và trách nhiệm các thành viên trong chuỗi cung ứng chưa phân định rõ ràng. Đã từng xảy ra chuyện, dù có hợp đồng, nhưng khi giá nông sản lên nông dân đã tự ý mang bán ra ngoài, còn khi giá xuống DN lại kêu ca về chất lượng để hạ giá. Những chuyện như vậy đã chứng tỏ sự liên kết giữa nông dân và DN chưa chặt chẽ, họ luôn ngờ vực, thiếu tin tưởng lẫn nhau.

LIÊN KẾT LÀ CỐT TỬ

TS.Hoàng Quốc Tuấn khẳng định: Trên thế giới hiện nay, 95% người dân tiêu thụ trái cây tươi và 97% tiêu thụ rau tươi. Trong khi đó VN là nước có điều kiện thiên nhiên ưu đãi để trồng rau, củ, quả XK, nhưng buồn là chúng ta chưa liên kết để làm tốt được. VN có khoảng 40 loại quả, trên 100 loại rau với diện tích lên tới 800.000ha, sản lượng 13,3 triệu tấn với giá trị khoảng 27.000 tỷ đồng. Chúng ta chỉ nên quy hoạch vài ba cây chủ lực, đầu tư mạnh về cơ sở hạ tầng, kỹ thuật, đầu ra thì mới đảm bảo phát triển bền vững.

TS.Tuấn cũng cho biết, 8 tỉnh Đông Nam bộ và 13 tỉnh ĐBSCL có trên 400.000ha cây ăn quả, trong đó có 11 loại cây có sản lượng trên 200.000 tấn trở lên. Về mặt sinh thái, các cây trồng ở phía Nam trong điều kiện có nước tưới hết sức quan trọng, nông dân có thể làm rải vụ quanh năm. Vì thế, cần phải có chính sách đầu tư thật tốt cho vùng này nhằm khai thác hiệu quả lợi thế về mặt tự nhiên, đáp ứng nhu cầu tiêu dùng rau quả đang ngày càng gia tăng trên thế giới.

Nhãn hiệu hàng hóa bắt đầu đóng vai trò rất quan trọng đối với đời sống hiện đại, đặc biệt là các sản phẩm nông sản đòi hỏi phải đạt các tiêu chí về VSATTP. Thông qua logo nhãn hiệu, sản phẩm nông sản sẽ tạo được lòng tin của người tiêu dùng về sản phẩm do mình sản xuất. “Minh chứng cụ thể là Trung tâm của chúng tôi đã hỗ trợ thiết kế logo, bao bì cho 45 đơn vị, trong đó 44 đơn vị tham gia chương trình “Mỗi nhà nông một website” và bước đầu đã tạo được uy tín, tên tuổi và đầu ra rất tốt”, bà Nguyễn Thị Thu Hiền, Trung tâm Tư vấn và Hỗ trợ nông nghiệp TPHCM.

Trong khi đó, Tổng Giám đốc Cty CP rau quả Antesco Huỳnh Quang Đấu khẳng định: Có 2 vấn đề quan trọng hàng đầu cần làm ngay. Thứ nhất, cần xây dựng chuỗi liên kết giữa DN với nông dân một cách thật bài bản và hài hòa lợi ích.

Hiện tại, Antesco đang chi gần 5 tỷ đồng đối ứng với tổ chức GCF của Đan Mạch để triển khai dự án hỗ trợ nông dân đẩy mạnh liên kết và thực hành sản xuất theo tiêu chuẩn Global GAP. Nông dân sẽ được đào tạo về VSATTP, bảo vệ môi trường và sức khỏe cộng đồng, thực hành sản xuất nông nghiệp tốt.

Sau đó, nông dân nào có mong muốn tham gia vào chương trình thì sẽ nhận được những hỗ trợ vật chất, kỹ thuật rất cụ thể từ Cty và dự án để giảm công lao động, chi phí thuốc BVTV… Sau đó, Cty sẽ trực tiếp thu mua sản phẩm đạt tiêu chuẩn tận nông hộ để đảm bảo giảm tỷ lệ thất thoát sau thu hoạch, giảm chi phí vận chuyển và nhất là đảm bảo được yêu cầu về truy tìm nguồn gốc.

Thứ hai, cần xây dựng sự liên kết trung thực giữa các DN. Vấn đề này nói thì dễ nhưng khi thực hiện rất khó vì quyền lợi của từng DN rất dễ làm méo mó thị trường.

Ông Đấu kể: “Mới đây, Cty của tôi và một Cty khác hợp tác thống nhất chào giá bán vào siêu thị Metro, nhưng khi thực hiện, Cty kia đã phá vỡ liên kết, vô tư chào giá thấp hơn để triệt tiêu bạn mình. Vậy là Metro thuận lấy hàng của họ, Cty của tôi không bán được nữa. Từ câu chuyện này cho thấy nhiều DN của ta thiếu uy tín, không có tinh thần liên kết, về lâu dài thì ắt cùng dắt nhau đi đến chỗ “chết” thôi!”.

Xem thêm
Tôm Việt Nam xuất khẩu sang Hoa Kỳ sẽ gánh thêm thuế chống trợ cấp

Tôm Việt Nam, Ấn Độ, Ecuador xuất khẩu sang Hoa Kỳ có thể bị buộc trả thuế chống trợ cấp sơ bộ với mức dao động từ dưới 2% đến tối đa 196%.

350 lao động Đồng Tháp sang Hàn Quốc làm nông nghiệp thời vụ

Đã có 350 người lao động Đồng Tháp trúng tuyển để xuất cảnh đi làm việc thời vụ tại Hàn Quốc trong tháng 3 và tháng 4/2024.

Tháp cao tầng là biểu tượng của các thành phố lớn trên thế giới

Cùng chiêm ngưỡng những tòa cao ốc đã và đang góp phần quảng bá hình ảnh của các thành phố và quốc gia lớn trên thế giới.

Chuyên gia: 'Thế giới có gì, Vinhomes Royal Island có đó, thậm chí còn có nhiều hơn'

Đảo Vũ Yên (Hải Phòng) đang là 'tâm chấn' của thị trường BĐS kể từ sau khi Vinhomes Royal Island chính thức ra mắt.

Bình luận mới nhất