Đó là sự việc được xếp vào “chuyện lạ” xảy ra tại TX Hoàng Mai (Nghệ An) đang làm các cơ quan chức năng lúng túng.
ĐỀN BÙ CẢ ĐẤT CHƯA BỊ THU HỒI
Hai gia đình ông Lê Văn Hanh và bà Trần Thị Uy, trú tại khối 8, phường Mai Hùng, TX Hoàng Mai đều có nguồn gốc sử dụng đất trước năm 1978.
Theo ông Hanh, khi lập hồ sơ đền bù GPMB, gia đình ông bị thu hồi trên 300 m2 đất nên được áp giá đền bù tổng số tiền 318 triệu đồng (bao gồm tài sản trên đất và tiền đất). Sau đó, diện tích thu hồi giảm xuống chỉ còn 148 m2, thì HĐ đền bù chỉ cho nhận vỏn vẹn 30 triệu đồng tài sản trên đất (không có tiền đền bù đất). Trong khi đó, hộ bà Uy không hề bị ảnh hưởng gì nhưng lại được hội đồng đền bù GPMB thị xã lập hồ sơ đưa vào diện bị thu hồi và được đền bù gồm 29,6 m2 đất và tài sản trên đất như nhà cửa, vật kiến trúc, hoa màu... và được đền bù tổng cộng gần 490 triệu đồng (?!).
Theo hồ sơ, cũng tại phường Mai Hùng, trong tổng số 57 hộ không bị thu hồi đất vẫn được nhận tiền đền bù với tổng số tiền tới gần 17.952 triệu đồng (đợt 1), trong đó nhiều hộ được nhận tiền tỷ như hộ ông Lê Văn Phúc (khối 11) nhận trên 2 tỉ đồng; hộ ông Nguyễn Văn Hoàng (khối 11) trên 1,2 tỉ đồng; hộ ông Vũ Xuân Tân (khối 10) trên 1,8 tỉ đồng...
Quan sát của PV, một thực tế lạ lùng xung quanh việc đền bù GPMB (cho các hộ không bị ảnh hưởng) tại TX Hoàng Mai chính là khá nhiều hộ có hiện trạng, nguồn gốc sử dụng đất như nhau, diện tích “thu hồi ban đầu” cũng bằng nhau nhưng lại có mức đền bù khác nhau. Chẳng hạn hộ bà Đoàn Thị Liên và Nguyễn Thị Lê đều có diện tích, tài sản trên đất dự kiến thu hồi ban đầu bằng nhau nhưng khi lên nhận tiền thì hộ bà Liên được đền bù trên 32 triệu đồng còn bà Lê lại chỉ được trên 10 triệu đồng (!).
Ông Bạch Ngọc Hiền, công dân khối 8 bức xúc: “Nâng cấp mở rộng QL1A là một dự án lớn, ích nước lợi nhà nên chúng tôi đồng tình ủng hộ. Tuy nhiên, đã đền bù thì phải làm công khai, minh bạch và công bằng, không được làm thất thoát ngân sách một cách vô lý như vậy...”. Cũng theo ông Hiền, danh sách đền bù GPMB không được niêm yết công khai tại trụ sở UBND phường khiến người dân càng thêm bức xúc và nghi ngờ.
“TRẦN TÌNH” NGƯỜI TRONG CUỘC
Ông Phạm Văn Hào, Trưởng phòng TN&MT TX Hoàng Mai cho biết: “Dự án nâng cấp, mở rộng QL1A đi qua TX Hoàng Mai dài 14,4 km, qua 5 phường, xã. Riêng phường Mai Hùng, dự án đi qua chỉ 1.340 m. Ban đầu đường mở rộng 28 m, sau điều chỉnh xuống còn 20,5 m nên mới xảy ra sự việc kể trên. Việc GPMB tại phường Mai Hùng và xã Quỳnh Thiện tổng chiều dài 5km khiến hàng trăm hộ dân bị ảnh hưởng. Chi trả tiền đền bù GPMB tại phường Mai Hùng mới thực hiện đợt 1 (theo thiết kế rộng 28 m) vào giữa năm 2013 cho 57 hộ. Trong đó có 5 hộ UBND phường rút lại để kiểm tra nguồn gốc đất. Tổng số tiền đền bù thực tế đã chi trả là trên 15,8 tỉ đồng. Tại xã Quỳnh Thiện số tiền đền bù đợt 1 cho các hộ dân đã nhận còn lớn hơn rất nhiều so với phường Mai Hùng...”.
Mặc dù ông Phạm Văn Hào không nhớ chính xác tổng số hộ và tổng kinh phí được đền bù đợt 1 theo thiết kế đường rộng 28 m tại khu vực TX Hoàng Mai là bao nhiêu nhưng một điều chắc chắn là đã có nhiều chục tỷ đồng đã được Hội đồng bồi thường GPMB TX Hoàng Mai lập phương án và chi trả sai cho hàng trăm hộ dân cho dù trên thực tế họ chưa hề bị thu hồi đất và tài sản trên đất.
Ông Lê Sỹ Chiến, Phó Chủ tịch UBND TX Hoàng Mai sau khi tỏ ra bất ngờ với PV trước việc phường Mai Hùng không niêm yết công khai danh sách đền bù GPMB đã giải trình như sau: Khi lập phương án bồi thường GPMB cho các hộ dân để đền bù, thiết kế đường đi qua TX rộng 28m. Sau đó, thay đổi thiết kế, đường chỉ rộng 20,5 m nên mới có chuyện hàng trăm hộ dân lọt ra khỏi danh sách bị ảnh hưởng, không bị thu hồi đất nữa nên sẽ không được đền bù.
Cũng theo ông Chiến, việc đền bù GPMB tại TX Hoàng Mai mới thực hiện 1 lần vào giữa năm 2013, chi trả theo phương án đường rộng 28 m. Theo đó, những hộ bị ảnh hưởng theo phương án đường rộng 28 m đã nhận xong tiền bồi thường thì đường thu hẹp lại chỉ còn 20,5 m nên số diện tích trên thực tế không bị ảnh hưởng nữa. Theo lý thì số diện tích này sẽ không thuộc diện được đền bù. Tuy nhiên do tiền đền bù đã chi trả cho dân nên việc truy thu... không thể thực hiện. Sau này, nếu nhà nước cần thu hồi diện tích trên thì đương nhiên sẽ không phải đền bù lần nữa (?!).
Tại sao việc truy thu lại không thể thực hiện được? Rõ ràng giải thích của ông Phó Chủ tịch UBND TX Hoàng Mai không thuyết phục.
Việc đền bù GPMB QL1A tại TX Hoàng Mai không chỉ khiến nhiều hộ dân hoài nghi và bất bình về tính công khai, dân chủ; một vấn đề khác đang làm đau đầu các cơ quan chức năng chính là lượng kinh phí khổng lồ đã được sử dụng để đền bù, hỗ trợ (đợt 1) cho hàng trăm hộ dân không bị ảnh hưởng tại phường Mai Hùng và xã Quỳnh Thiện sẽ xử lý ra sao để không gây thiệt hại cho ngân sách nhà nước? Có hay không sự chia chác, trục lợi trong quá trình GPMB giữa các bên liên quan?
