Tại cuộc họp báo công bố thông tin 2 dự án thủy điện Đồng Nai 6 và Đồng Nai 6A hôm qua (8/11), phía chủ đầu tư- Tập đoàn Đức Long Gia Lai ra sức chứng minh rằng, đây là dự án có hiệu quả kinh tế cao, ảnh hưởng tác động đến môi trường là không lớn. Điều này có vẻ trái ngược với những phản ứng, đánh giá của dư luận về 2 dự án này.
Như NNVN từng có bài phản ánh, quá trình thực hiện dự án thủy điện Đồng Nai 6 và 6A (ĐN 6 và 6A) đã có rất nhiều ý kiến, quan điểm trái chiều. Hàng loạt cuộc hội thảo, tranh luận được tổ chức nhưng vẫn chưa ngã ngũ. Vì vậy, cuộc họp báo diễn ra hôm qua lại càng nóng hơn khi mới đây, một số nhà khoa học, chuyên gia và đặc biệt là phía tỉnh Đồng Nai đã kiên quyết phản đối dự án này vì lo ngại những hệ lụy của 2 dự án thủy điện này ảnh hưởng, tác động đến môi trường, sự đa dạng sinh học trong khu vực dự án đặc biệt là Vườn quốc gia (VQG) Cát Tiên.
Tất cả các công trình thủy điện, đương nhiên đều có những tác động tiêu cực đến môi trường, sinh thái. Vấn đề đặt ra là, những lợi ích kinh tế xã hội mà các dự án đó đạt được như thế nào, có đáng để đánh đổi những hệ lụy mà dự án đó tạo ra hay không.
Để thuyết phục công luận, ông Bùi Pháp, Chủ tịch HĐQT Tập đoàn Đức Long Gia Lai, Chủ đầu tư dự án dẫn ra những “ưu thế vượt trội và hiệu ích” của 2 dự án này như: Nằm ở vị trí rìa khu Cát Lộc, cách khu vực Bàu Sấu và khu Nam Cát Tiên của VQG Cát Tiên (là một trong sáu khu dự trữ sinh quyển của thế giới ở Việt Nam và đang được đề cử trình UNESCO công nhận là di sản thiên thiên thế giới) tận 30km và tính theo đường sông là 50 - 60 km. ĐN 6 và 6A có công suất lớn nhưng dung tích hồ chứa và diện tích hồ chứa nhỏ.
Nếu dự án triển khai thêm hàng trăm ha rừng sẽ ngập chìm trong nước
“Trung bình tỷ lệ diện tích mặt hồ trên 1MW của các thủy điện ở Việt Nam là 20,66ha/MW thì thủy điện ĐN6 và ĐN6A nhỏ hơn gần 10 lần tỉ lệ trung bình và nhỏ hơn 37 lần so với thủy điện Trị An. Mặt khác, với diện tích sử dụng đất 372,23 ha, trong đó diện tích chiếm đất lâu dài là 323,53 ha, tương đương tỷ lệ 1,34 ha/MW là thấp nhất so với bình quân các dự án thủy điện khác trên lãnh thổ Việt Nam (từ 10 đến 20ha/MW)”.
Cũng theo ông Bùi Pháp, 2 dự án trên sẽ cung cấp cho lưới điện quốc gia gần 1 tỷ kWh giá rẻ, chỉ 4,4 USCent/ kWh, trong khi thủy điện ĐN2, ĐN5 là 5 USCent/ kWh; giá điện của ĐN6, ĐN 6A cũng chỉ bằng 70% của nhiệt điện than và khí (6 - 6,3 USCent/ kWh). Bên cạnh đó, chủ đầu tư cũng chỉ ra hàng loạt lợi thế, hiệu quả khác mà 2 dự án đưa lại như không phải tốn kém kinh phí, quỹ đất cho di dân tái định cư; đóng góp ngân sách 1 năm 350 tỷ đồng, tạo việc làm cho 6.000 lao động, phát triển hạ tầng cơ sở trong khu vực…
Sau quá trình tính toán, khảo sát đánh giá kĩ lưỡng giữa “được” và “mất” về 2 dự án, ông Pháp khẳng định, trên cơ sở nỗ lực tối đa để giảm thiểu các tác động tiêu cực, chúng ta hoàn toàn có thể “đánh đổi” được.
Tại buổi họp báo, các PV đặt ra hàng loạt câu hỏi và dẫn chứng ý kiến từ các chuyên gia để phản biện lại quan điểm của chủ đầu tư cũng như đơn vị tư vấn thiết kế. Đáng chú ý, theo chủ đầu tư thì nhiều bộ ngành, các địa phương liên quan đã “đồng thuận cao” với việc triển khai dự án. Tuy nhiên, trên thực tế thì đến nay, nhiều chuyên gia, tổ chức hoạt động môi trường, đặc biệt là tỉnh Đồng Nai kiên quyết phản đối dự án.
| Trả lời câu hỏi của báo chí về ảnh hưởng đến chế độ dòng chảy hạ lưu và khu ngập nước Bàu Sấu, ông Nguyễn Văn Sỹ đại diện đơn vị tư vấn thiết kế cho rằng dự án sẽ không ảnh hưởng đến chế độ thủy văn suối Đăk Lua, Bàu Sấu và cũng như không ảnh hưởng đến chế độ thủy văn dòng chảy hạ lưu.“Chúng tôi vẫn khẳng định là không ảnh hưởng đến Bàu Sấu. Còn nếu ai đó bảo có ảnh hưởng thì cần phải có dẫn chứng, số liệu cụ thể” - ông Sỹ tái khẳng định. |
Vậy sự thực thế nào? Trả lời vấn đề này, đại diện chủ đầu tư cho biết: Đã có 7 bộ, 3 tỉnh, rồi VQG và UBND, UBMTTQVN 6 xã tại khu vực 2 dự án đã đồng tình ủng hộ thực hiện dự án. Còn về việc một số ý kiến, trong đó có tỉnh Đồng Nai chưa đồng ý là vì “lãnh đạo tỉnh Đồng Nai chưa có thông tin đầy đủ”. “Thậm chí, vì động cơ, lợi ích, đã có những thông tin chưa đúng sự thật nên đã tạo bất lợi cho dự án” - ông Bùi Pháp than phiền.
Trả lời vấn đề dư luận đang hết sức lo ngại là giả sử 2 đập thủy điện này vỡ thì sẽ làm ngập hơn 7.000 ha vùng hạ du. Tuy nhiên hiện nay trong báo cáo đánh giá tác động môi trường (ĐMT) chưa có phương án đối phó khi vỡ đập. Mặt khác hai đập thủy điện này nằm gần các dãy đứt gãy, có thể xảy ra động đất cấp 7.
Đại diện đơn vị lập Báo cáo đánh giá tác động môi trường, PGS.TS Nguyễn Văn Phước, Viện trưởng Viện Môi trường và Tài nguyên thanh minh: Chúng tôi đã đánh giá nếu mà vỡ cả 2 đập thì cũng chỉ bằng trận lũ lịch sử năm 2006 thôi, sai số không đáng kể. Nhưng xác suất vỡ cả hai đập là rất ít. Còn về lo ngại động đất kích thích, cho đến nay ngay cả trên thế giới cũng chưa có được những nghiên cứu thấu đáo. Và theo UNESCO thống kê thì động đất kích thích chỉ phát sinh ở những vùng hồ chứa có cấu trúc địa chất không ổn định, chiều cao cột nước chưa trên 90m và dung tích hồ lớn hơn 1 tỷ m3. Trong khi đó dung tích hồ chứa của ĐN 6 và ĐN 6A chỉ 64 triệu m3 và 31 triệu m3, chiều cao cột nước chỉ bằng khoảng ½ nên không có khả năng gây ra động đất kích thích.
