(Diễn giả: PGS.TS Mai Thành Phụng, Trung tâm Khuyến nông- Khuyến nông Quốc gia; ThS. Phạm Văn Quỳnh, GĐ Sở NN-PTNT TP Cần Thơ; ThS. Huỳnh Hiệp Thành, GĐ TTKN An Giang)
HỆ THỐNG KHUYẾN NÔNG PHÁT TRIỂN MẠNH CẢ CHIỀU RỘNG LẪN CHIỀU SÂU
Trong hơn 20 năm qua, nền nông nghiệp VN có bước phát triển thần kỳ mà nhiều nước trên thế giới phải khâm phục. Từ một nước nước phải nhập khẩu mà VN đã thành cường quốc XK nông sản với sản phẩm chủ lực như gạo, cà phê, hồ tiêu, cao su. Nền nông nghiệp góp phần quyết định đến công tác xóa đói, giảm nghèo và từng bước nâng cao cuộc sống cho bà con nông dân.
Có 3 nguyên nhân làm nên kỳ tích đấy, trước hết là nhờ cơ chế đổi mới, đầu tư lớn của Nhà nước cho thủy lợi, hạ tầng nông thôn và sự nỗ lực của bà con nông dân và hệ thống khuyến nông.
Tại Cần Thơ, 20 năm qua, năng suất lúa đã tăng từ dưới 5 tấn/ha/vụ (12 tấn/ha/năm) đã tăng lên trên 6 tấn/ha/vụ/năm (16 - 20 tấn/ha/năm). Thu nhập của nông dân đã tăng từ 30 triệu đ/ha/năm lên 60 triệu đ/ha/năm. Mỗi năm Cần Thơ XK hơn 1 tỷ USD lúa gạo và thủy sản. Sự tăng trưởng ngoạn mục đấy có sự đóng góp quan trọng của công tác khuyến nông.
An Giang có thể gọi là thủ phủ của công tác khuyến nông. Các TBKT mới được áp dụng phổ biến cả nước hiện nay như "3 giảm 3 tăng", "1 phải 5 giảm", cánh đồng mẫu lớn đều xuất phát từ đây. Mãi đến 1993, mới có Nghị định của Chính phủ về việc thành lập hệ thống khuyến nông nhưng từ năm 1988 An Giang đã dần hình thành bộ máy này, đến năm 2002 thì hệ thống khuyến nông An Giang đã hoàn chỉnh từ tỉnh đến tận xã với con số 280 người.
Mô hình cánh đồng mẫu lớn ở Sóc Trăng do Bình Điền tài trợ
Cả nước hiện có 38.000 người làm công tác khuyến nông, trong đó 17.200 người làm khuyến nông chuyên trách, 11.200 khuyến nông viên cơ sở và 18.000 khuyến nông viên thôn bản.
LÀM SAO CHỐNG “ĐƯỢC MÙA MẤT GIÁ”?
Ngoài việc chuyển giao các TBKT, làm cầu nối cho khoa học với SX, khuyến nông còn có đóng góp trong việc xây dựng các vùng SX hàng hóa tập trung như là cánh đồng mẫu lớn, cánh đồng liên kết... Khuyến nông góp phần như thế nào để chống được điệp khúc “được mùa thất giá” thì đang còn bỏ ngỏ.
Có 2 vấn đề cần được sáng tỏ hơn. Một là, có nhiều người chưa nhận thức đầy đủ tác hại của việc “được mùa thất giá”. Với hiện tại thì nguy hại nó mang lại cho những người trực tiếp SX đã rõ nhưng ảnh hưởng như thế nào tới tầm vĩ mô của nền kinh tế nông nghiệp, tới việc xây dựng một nền nông nghiệp hiệu quả, bền vững; tới thu hút đầu tư cho nông nghiệp, thu hút đầu tư cho xây dựng nông thôn mới thì chưa được nhìn nhận thấu đáo.
Hai là, công tác khuyến nông 20 năm qua chủ yếu mới tác động đến “đầu vào”, nghĩa là mới tập trung cho SX để tăng năng suất và chất lượng nông sản, trong lúc giá trị mà SX nông nghiệp mang lại cho xã hội lại bao phủ cho một chuỗi giá trị từ SX đến tồn trữ, chế biến và thương mại.
TĂNG CƯỜNG HƠN NỮA KHUYẾN NÔNG DOANH NGHIỆP
Hệ thống khuyến nông hiện nay bao gồm khuyến nông nhà nước như số liệu của Trung tâm Khuyến nông Quốc gia đã dẫn trên mà chưa tính đến khuyến nông từ các viện trường, từ các tổ chức phi chính phủ và nhất là khuyến nông từ DN.
20 năm qua đã ghi nhận sự đóng góp lớn lao của một số DN “đầu vào” cung ứng vât tư nông nghiệp như phân bón, thuốc BVTV. Đặc biệt Cty CP Phân bón Bình Điền đã tham gia làm công tác khuyến nông từ rất sớm. Ngoài việc cử các cán bộ kỹ thuật cùng nông dân bám ruộng đồng để hướng dẫn kỹ thuật canh tác, Bình Điền còn là tác giả của những chương trình khuyến nông tầm cỡ quốc gia và khu vực.
Hội thi "Nhà nông đua tài" do Bình Điền tài trợ chính được Hội Nông dân VN tổ chức đều đặn trong nhiều năm qua, tiền thân là hội thi khuyến nông ĐBSCL từ 1996. Cánh đồng mẫu lớn được Bộ NN-PTNT phát động vào tháng 3/2011 nhưng theo cách thức này Bình Điền và ngành nông nghiệp Tây Ninh đã tổ chức “cánh đồng liên kết” từ năm 2009.
Ngoài tập huấn kỹ thuật cho hàng vạn lượt nông dân, xây dựng các chương trình khuyến nông trên VTV Cần Thơ, Đài PTTH Đăk Lăk, Bình Phước, Bình Thuận… Bình Điền còn đưa được hàng nghìn nông dân SX giỏi du lịch tham quan các mô hình SX có hiệu quả ở trong nước và nước ngoài như Philippines, Thái Lan.
Đóng góp lớn nhất cho công tác khuyến nông 20 năm qua của Bình Điền thể hiện rõ nhất ở việc áp dụng các TBKT mới nhất của trong nước và thế giới vào các sản phẩm mà Bình Điền SX và cung ứng cho SX, từ NPK chuyên dùng cho lúa 996,997,998, NPK +TE đến Đạm hạt vàng Agrotain 46 A+, Lân 46 P+.
Sản phẩm chất lượng, tiết kiệm của Bình Điền đã giúp nông dân hiểu biết kỹ hơn về kỹ thuật canh tác, SX có hiệu quả mang lại lợi nhuận cao hơn và chính công tác khuyến nông sau 20 năm gắn bó cũng đã giúp Bình Điền từ một xí nghiệp SX NPK nhỏ thành Cty SX và cung ứng NPK lớn nhất VN.
