Dân ta có thói quen "Đầu năm mua muối..." cốt lấy may, hy vọng vào một năm mới làm ăn phát đạt. Nhưng với hàng triệu diêm dân làm muối thì thông tin ngay đầu năm mới Canh Dần này Bộ Công thương đã cho nhập tới 170.000 tấn muối chẳng khác nào sét đánh ngang tai.
 |
| Thu nhập của diêm dân sẽ càng bết bát hơn khi muối NK tràn ra thị trường |
Trái ngược hẳn với đầu năm ngoái giá muối cao chót vót, có lúc muối khan hiếm giá lên tới gần 2.000 đồng/kg. Nửa cuối năm 2009 giá muối bắt đầu tụt mạnh, và hiện giá muối đang rớt đến đáy. Hiện giá muối tại miền Trung đối với muối chất lượng chỉ từ 500- 700 đồng/kg, còn muối SX thủ công của diêm dân các tỉnh Ninh Thuận và Bình Thuận còn thấp hơn nữa. Riêng muối công nghiệp giá vẫn xung quanh mức 900- 1.000 đồng/kg nhưng phần lớn diêm dân không đủ trình độ SX loại muối này.
Về cung cầu muối theo ông Lê Xuân, Cục trưởng Cục Chế biến Nông lâm thuỷ sản và nghề muối (Bộ NN-PTNT) năm ngoái mất mùa muối tại nhiều vùng ven biển (do mưa trái mùa) nên sản lượng muối SX trong nước có giảm. Cụ thể diện tích muối cả nước đạt 14.476 ha, tăng gần 16% so với năm 2008 nhưng sản lượng ước tính đạt 800.000 tấn, giảm 5% so với năm 2008. Tuy nhiên bù vào đó năm 2009 Việt Nam vẫn NK hơn 200.000 tấn muối nên về cơ bản lượng muối trong nước không thiếu hụt.
Giá muối trong nước đang rớt dài, muối không thiếu vậy tại sao Bộ Công thương lại cho NK muối? Cụ thể theo Bộ này, năm 2010 dự kiến Bộ sẽ cấp hạn ngạch thuế quan NK muối khoảng 260.000 tấn theo cam kết của VN khi gia nhập WTO. Và mới ngay đầu năm mới dự kiến ấy đã biến thành hiện thực. Phó Vụ trưởng Vụ XNK (Bộ Công thương), bà Lương Ánh Quỳnh khẳng định, đến nay Bộ Công thương đã phân giao hạn ngạch cho các DNSX công nghiệp NK khoảng 170.000/260.000 tấn.
Trao đổi với NNVN hôm qua (23/2), ông Lê Xuân cho biết: Hiện giá muối thế giới đang xuống thấp (khoảng 30- 40 USD/tấn), mà nhập muối trong hạn ngạch thuế NK rất thấp chỉ 5% nên chắc chắn giá muối về đến cảng Việt Nam chỉ dao động xung quanh mức 800 đồng/kg. Nên nhớ rằng muối NK đều SX công nghiệp, độ sạch cao, hạt muối đẹp nên mức giá này sẽ được các DN hoá chất chào đón, hỏi mua nhiều đẩy muối nội vào cảnh ế ẩm. Đó là chưa nói một khi lượng muối NK vào Việt Nam nhiều, phá vỡ cân đối cung cầu dẫn đến dư thừa muối đương nhiên làm giá muối trong nước sụt giảm, ảnh hưởng đến người SX nhất là trong giai đoạn các tỉnh Nam bộ đang vào vụ muối.
Nước ta có 120 xã ven biển SX muối với gần 70.000 lao động, liên quan tới cuộc sống của 250.000 diêm dân. Đặc thù của nghề muối là phụ thuộc lớn vào thời tiết, mức độ rủi ro cao. Từ nửa cuối năm 2007 trở về trước, giá muối luôn ở mức thấp, dưới 500 đồng/kg. Với năng suất hiện nay và mức giá như trên, thu nhập của người làm muối rất thấp, khoảng 1 triệu đồng/người/năm. Do đó người làm muối không còn mặn mà với nghề. Giờ đây muối ngoại ùa vào với nhiều lợi thế hơn hẳn muối nội càng đe doạ "giết chết" nghề muối vốn đã quặt quẹo, ốm yếu.
Về kế hoạch NK 260.000 tấn muối năm 2010, ông Xuân cho rằng đó chỉ là kế hoạch còn Việt Nam phải cân đối lượng nhập và thời điểm nhập trên cơ sở lượng muối làm ra trong nước. Hơn nữa việc có nhập hay không còn phụ thuộc vào chính sách thương mại XNK của từng nước, không ảnh hưởng gì đến cam kết với WTO. “Căn cứ vào tình hình thực tế SX trong nước, tôi khẳng định đến thời điểm này Việt Nam chưa thiếu muối. Để giữ giá muối trong nước ở mức hợp lý, đảm bảo cân đối cung cầu, Bộ Công thương cần tăng cường quản lý việc kiểm tra, giám sát NK và chậm cấp hạn ngạch cho các DNNK muối trong thời điểm hiện nay, tránh áp lực tiếp tục giảm giá muối”- ông Xuân nói.
Tuy nhiên giờ hạn ngạch nhập muối Bộ Công thương đã cấp phát cho các DN rồi nên việc NK muối vào thời điểm nào là hoàn toàn tuỳ thuộc vào DN. Theo ông Xuân, muối ăn VN nhập chủ yếu từ Ấn Độ với mức giá trên thị trường thế giới cũng khoảng 40 USD/tấn. Về đến cảng, trừ chi phí kho, bãi, vận chuyển và thuế, 1kg muối ăn NK vào khoảng 800 đồng, vẫn thấp hơn giá muối ăn trong nước một chút, vì thế DN vẫn hưởng lợi từ NK. Nói cách khác đứng ở góc độ lợi nhuận DNNK muối về sẽ có lãi, vì vậy khi đã có hạn ngạch trong tay không hà cớ gì họ không nhập.
Có người ví von rằng việc Bộ Công thương vội vã cấp hạn ngạch NK 170.000 tấn muối cho DN giờ đã như mũi tên bắn ra khỏi cây cung, không thu hồi được. Nên nhớ rằng việc cấp phép NK muối thuộc Bộ Công thương nhưng quản lý SX muối thuộc Bộ NN- PTNT và chỉ Bộ này mới biết lúc nào thiếu muối. Vậy một câu hỏi đặt ra là không hiểu sao khi cho NK muối Vụ Xuất nhập khẩu (Bộ Công thương) lại không tham khảo ý kiến của Cục Chế biến Nông lâm thuỷ sản và nghề muối? Khi chúng tôi đặt ra câu hỏi này với ông Lê Xuân- Cục trưởng Cục Chế biến Nông lâm thuỷ sản và nghề muối thì chính ông cũng lắc đầu không hiểu nổi.
