Ngày 23/12, tại Sóc Trăng, Tổng cục Thủy lợi tổ chức Hội nghị Hội đồng hệ thống thủy lợi Quản lộ - Phụng Hiệp nhằm thông tin tình hình dự báo thời tiết đang chuyển đổi trong vùng ĐBSCL; đồng thời bàn biện pháp chuẩn bị đối phó khả năng xảy ra hạn cục bộ, mặn xâm nhập sớm gây ảnh hưởng đến hoạt động SX nông nghiệp 2015.
Trong đó riêng vùng SX lúa - tôm quanh khu vực 3 tỉnh Sóc Trăng, Bạc Liêu, Cà Mau cần sự phối hợp giữa các địa phương và biện pháp khoa học trong điều tiết hài hòa nguồn nước phục vụ SX lúa, nuôi thủy sản từ hệ thống thủy lợi Quản Lộ - Phụng Hiệp.
Hạn, mặn đến sớm
ĐBSCL đang vào vụ ĐX 2014-2015, mưa dứt sớm, lượng mưa ít và mực nước sông Mekong tiếp tục xuống nhanh, đầu nguồn sông Cửu Long, khu vực Tứ giác Long Xuyên và Đồng Tháp Mười chịu ảnh hưởng mạnh của thủy triều.
Trong khi đó những ngày cuối năm 2014 và tháng 1, 2/2015 vùng hạ lưu các sông ở Nam bộ sẽ chịu ảnh hưởng bởi các đợt triều cường kết hợp với gió mùa đông bắc tác động mạnh gây nước biển dâng vùng ven biển.
Ông Nguyễn Văn Minh, Ban chỉ đạo điều tiết nước tỉnh Bạc Liêu nói: Trong 2 năm 2013-2014, nước ngọt từ sông Hậu về Bạc Liêu, Cà Mau tương đối cao. Do đó mặn chưa lên tới Ngã Năm (Sóc Trăng) đã hạ.
Ở Bạc Liêu có số ít diện tích nuôi tôm thiệt hại vào tháng 1, tháng 2 do biên độ nhiệt độ cao chứ không do thiếu nước. Vào tháng 10, 11 và 12/2014 tại Bạc Liêu xuất hiện triều cường nhưng không cao. Tuy nhiên hiện nay vùng lúa mùa, lúa-tôm ở Bạc Liêu và Cà Mau còn trên 39.000 ha. Lúc này mặn chủ yếu từ hướng biển Đông dâng lên. Mặn đã vào Ngã Tư Phó Sinh, độ mặn 8%o.
Các cống từ hướng Cà Mau không vận hành trong 4-5 ngày qua, do đó vùng lúa ở Bạc Liêu phải bơm mặn ra vì tới cuối tháng 1/2015 mới thu hoạch. Nếu năm nay hiện tượng El Nino xuất hiện, có khả năng mặn sẽ tràn lên tới Ngã Năm và mặn sẽ bao quanh Bạc Liêu. Vì vậy việc điều tiết nước năm nay không đơn giản.
| Theo ông Quách Văn Nam - Giám đốc Sở NN-PTNT Sóc Trăng, 2 năm qua ở Sóc Trăng mặn ảnh hưởng ít. Nhưng trước dự báo 2015 rất đáng lo, ông cho rằng Quản Lộ - Phụng Hiệp là hệ thống thủy lợi liên tỉnh nên cần có sự điều phối chung. |
Theo dõi xâm nhập mặn từ hướng Cà Mau, ông Nguyễn Long Hoai, Chi cục Thủy lợi Cà Mau cho biết: Cà Mau có 24.000 ha hết mùa mưa tới mùa khô là mặn vào, bởi vì chỉ có 6 cống và 23 điểm hở, do đó mặn sẽ lên theo mùa. Hiện nay Cà Mau còn 5.000 ha lúa chưa thu hoạch và biện pháp bảo vệ bằng cách bao quanh vùng ngọt cục bộ.
Trong khi áp lực hiện thời nông dân nuôi tôm đang cần có nước mặn, nếu đóng cống sẽ ảnh hưởng đến vùng nuôi tôm. Hơn nữa ở Cà Mau hiện có một vùng 50.000 ha với điều kiện đặc thù rất khó khăn, mực nước kênh và đồng ruộng gần xấp xỉ nhau, nếu mưa lớn thì dễ gây ngập úng.
Biện pháp ứng phó
Theo Tổng cục Thủy lợi, chương trình ngọt hóa vùng Quản Lộ - Phụng Hiệp được thực hiện từ năm 1991. Sau đó các công trình đầu mối đã được xây dựng và hoàn thành dần từ Đông sang Tây.
Thi công thủy lợi nạo vét kênh trục ở ĐBSCL
Vùng Quản Lộ - Phụng Hiệp có tổng diện tích tự nhiên trên 374.479 ha thuộc địa phận 3 tỉnh Sóc Trăng, Bạc Liêu và Cà Mau. Sau quá trình chuyển đổi SX, từ năm 2008 Bộ NN-PTNT đã đầu tư trên 374 tỷ đồng cho dự án phân ranh mặn ngọt, nhằm ổn định SX trên vùng lúa - tôm Bạc Liêu và vùng chuyên canh lúa Bạc Liêu và Sóc Trăng trên tổng diện tích trên 140.177 ha.
Theo dự báo của Trung tâm Khí tượng Thủy văn Trung ương, mùa khô 2014-2015 nền nhiệt độ trung bình trên phạm vi toàn quốc phổ biến xấp xỉ trên so với TBNN cùng thời kỳ. Lượng mưa ở Nam bộ có khả năng thiếu hụt so với TBNN.
Do đó khả năng xảy ra khô hạn trên diện rộng trong những tháng đầu năm 2015, nhất là tình trạng mặn xâm nhập có khả năng xuất hiện sớm và sâu hơn vào nội đồng từ 40-50 km và có nơi sâu hơn.
Trước tình hình đó, để đáp ứng nhu cầu SX lúa, nuôi trồng thủy sản và hạn chế tình trạng xâm nhập mặn ảnh hưởng đến SX trong vụ ĐX 2014-2015 và vụ HT 2015, Tổng cục Thủy lợi đề xuất giải pháp: Đề nghị Sở NN-PTNT các tỉnh chỉ đạo các đơn vị quản lý, khai thác các công trình thủy lợi, các địa phương liên quan cần theo dõi chặt chẽ diễn biến thời tiết, nguồn nước, xâm nhập mặn trong và ngoài hệ thống cống; vận hành điều tiết nước cống ngăn mặn, trữ ngọt kịp thời, đảm bảo phân phối nước công bằng, hợp lý, hiệu quả.
Trên hệ thống thủy lợi Quản Lộ - Phụng Hiệp khi có nước thì mở cống lấy nước, ngược lại thì đóng cống không cho mặn xâm nhập vào vùng ngọt ổn định của 2 tỉnh Sóc Trăng và Bạc Liêu.
Chuẩn bị đối phó mùa khô 2015, Sở NN-PTNT Bạc Liêu sẽ thành lập tổ công tác để theo dõi diễn biến nguồn nước ở vùng chuyển đổi SX phía Bắc quốc lộ 1A để có biệp pháp kịp thời phòng tránh bất lợi của nguồn nước; thông báo cho nông dân chủ động củng cố bờ bao và bơm trữ nước ngọt trước khi nước mặn xâm nhập vùng lúa ĐX; chuẩn bị máy bơm sẵn sàng khi xảy ra hạn hán…
| Ông Lê Mạnh Hùng, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Thủy lợi: “Trong thời gian qua các tỉnh Sóc Trăng, Bạc Liêu, Cà Mau phối hợp điều hành hệ thống thủy lợi khá tốt. Đối với hệ thống thủy lợi Quản Lộ - Phụng Hiệp dù chưa hoàn chỉnh, việc điều hành chỉ mang tính đối phó, hiệu quả chưa đạt cao như mong muốn nhưng sắp tới sẽ tiếp tục đầu tư hoàn thiện. Để chuẩn bị đối phó kịp thời tình hình hạn, mặn trong mùa khô 2015 các địa phương cần có kế hoạch chuẩn bị sẵn sàng ứng phó. Tổng cục Thủy lợi sẽ xây dựng kế hoạch kinh phí tu bổ công trình, kế hoạch điều hành có sự phối hợp các địa phương để giải quyết các vấn đề chuyển đổi tái cơ cấu SX và những vấn đề mới thích nghi trước diễn biến tình hình BĐKH trong vùng”. |
