ĐBSCL: Người trồng lúa lời trên 50%

Trong vài thập kỷ qua, người trồng lúa ở miền Tây cũng như cả nước đã phải gánh chịu nghịch lý “mất mùa trúng giá” và “được mùa mất giá”...

Người có ít ruộng phải bỏ ruộng để đi làm thuê, người nhiều ruộng thì cứ loay hoay với câu hỏi làm sao để người trồng lúa thu được 30% lợi nhuận? Tuy chỉ 30% lợi nhuận thôi mà đã coi như là điều mơ ước của người trồng lúa thì đối với người ít ruộng làm sao mà xoay xở được cuộc sống thường nhật của họ. Còn với người nhiều ruộng hơn làm sao để trở thành giàu có được?

Đó là câu hỏi cứ xuất hiện mãi trong suy tư của nhiều cán bộ khoa học và quản lý các cấp. Đó cũng là nổi trăn trở của đội ngũ cán bộ lãnh đạo, của Hội đồng cố vấn KHKT cũng như các cán bộ thường làm việc trực tiếp với nông dân của Cty CP Phân bón Bình Điền.

Nghĩ là làm, thế là một mạng lưới chương trình "Đồng hành và chia sẻ" đã được tổ chức rộng khắp từ các tỉnh ĐBSCL cho đến các tỉnh miền Đông rồi Tây Nguyên đến Nam Trung bộ đã lần lượt lên sóng. 

Cứ mỗi lần phát sóng đã có hàng ngàn lượt nông dân hăng hái tham gia, thảo luận, trao đổi với các diễn giả để mong có đáp số cho những câu hỏi đang làm họ day dứt. Không phụ lòng mong mỏi của bạn nghe đài, nhiều nông dân thông qua chương trình đã biết áp dụng nhiều tiến bộ KHKT cho đồng ruộng của họ.

Không ít nông dân đã gửi thư hoặc thông qua tác phẩm văn nghệ để phát biểu cám ơn chương trình “Đồng hành và chia sẻ” vì đã mang lại lợi ích thiết thực cho họ. Tuy vậy, xét về logic mà nói thì cha ông ta đã có câu "Trăm nghe không bằng một thấy"; "Trăm thấy không bằng tự làm". Vì vậy từ chương trình “Đồng hành và chia sẻ” đã thực hiện được trên 5 năm, nay mở rộng ra chương trình “Từ ruộng vườn đến trường quay”.

Mục tiêu của chương trình này là để cán bộ kỹ thuật đem lý luận đến cho nông dân tự áp dụng trên đồng ruộng của họ, thông qua sự hướng dẫn của Ban cố vấn và cán bộ KHKT của Cty cũng như cán bộ khuyến nông của các tỉnh.

Hình thức hoạt động của chương trình như là trường học thực tế diễn ra tại đồng ruộng, trên từng mảnh đất cụ thể của từng hộ, từng vùng sinh thái khác nhau, từ vùng đất nhiễm mặn, đất phèn, đất phèn mặn đến vùng phù sa ngọt.

Nông dân tham gia chương trình không những được hướng dẫn kỹ thuật tỉ mỉ, kết hợp lý luận với thực tiễn, cách xử lý những tình huống diễn ra trên những điều kiện cụ thể mà còn được hướng dẫn phương pháp ghi chép sổ sách, tính toán hiệu quả kinh tế để tìm cách làm giàu từ nguồn vật tư sẵn có.

Hướng chính của chương trình là tìm cách giảm thiểu các khoản mục đầu tư để hạ giá thành, đồng thời nâng cao năng suất để dù giá nông sản chưa cao vẫn thu được lợi nhuận cao.

Kết quả cụ thể cho thấy ruộng trình diễn phân Đầu Trâu luôn luôn có năng suất cao hơn ruộng đối chứng bình quân 887 kg thóc/ha (12,2%); chi phí SX thấp hơn đối chứng dẫn đến giá thành sản phẩm thấp hơn đối chứng.

Bình quân ruộng mô hình có giá thành 2.214 đ/kg thóc tươi, trong lúc nền đối chứng là 2.581 đ (giảm 14,2%) dẫn đến lợi nhuận cao hơn ruộng đối chứng từ 2,5 - 9,3 triệu đ/ha. Ruộng trình diễn có bình quân tiền lời chiếm 60%, trong lúc ruộng đối chứng đạt 53%.

Trong 13 tỉnh chỉ có ở Cà Mau, tiền lời đạt mức thấp nhất cũng chiếm đến 42% và cao nhất ở Tân Thạnh, Long An là 76,36%. Trồng lúa có chất lượng cao áp dụng đúng kỹ thuật thì lợi nhuận cao hơn lúa cải thiện rõ rệt. Bình quân 13 tỉnh trong mô hình có tiền lời trên 26 triệu đ/ha, còn ruộng đối chứng là 21,5 triệu đ/ha, trong thời gian chiếm đất 3,5 tháng.

Như vậy ai nói trồng lúa không có lời, mặc dù nông dân phải bán lúa tươi trong điều kiện giá thấp dưới mức mong đợi.

Ghi chú: (1) Năng suất lúa tươi, độ ẩm khoảng 28%, (2) Năng suất khô 14% ẩm; (ĐT) Nền trình diễn phân Đầu Trâu; (Đ/c): Ruộng đối chứng của nông dân.