Theo tạp chí Slate, điều 25 Thỏa ước quốc tế về Dân sự và Quyền chính trị quy định mọi công dân có quyền “tham gia các hoạt động xã hội”, “bầu và được bầu”, “có quyền bình đẳng trong việc tiếp cận các dịch vụ công ở quốc gia mà anh/chị ta là công dân”.
Quyền bầu và ứng cử
Thỏa ước này không công nhận các quyền tương tự đối với các đối tượng phi công dân. Đây chính là điểm cần bàn luận trong quyết định của Ả rập Xê út đối với người máy Sophia, khi nước này nằm trong số chỉ 22 quốc gia không ký thỏa ước nói trên (một phần vì thế mà những hành vi bị xem là phân biệt đối xử, những đạo luật hà khắc đối với phụ nữ vẫn được thực thi ở Ả rập Xê út).
Người máy Sophia |
Nhưng cho dù Ả rập Xê út không tham gia Thỏa ước quốc tế về Dân sự và Quyền chính trị thì những quy định và thông lệ khác vẫn mở ra thực tế rằng là công dân ở một nơi cũng có nghĩa là một nhân vật hợp pháp ở bất cứ đâu.
Nhưng nếu Hanson muốn đưa Sophia đến Mỹ với tư cách công dân Ả rập Xê út thì sao? Nước Mỹ cũng như các quốc gia khác sẽ phải ứng xử ra sao với “công dân Ả rập Xê út”?
Và theo các quy định về công dân, Sophia có quyền bầu cử, ứng cử. Chỉ một người máy Sophia có quyền bầu cử, tham gia bồi thẩm đoàn và có thể thắng cử, sẽ có rất ít hoặc không ảnh hưởng gì đến ai, đặc biệt là khi Hanson và các nhà cầm quyền ở Ả rập Xê út đã công khai nói rằng người máy này sẽ chỉ ở Ả rập Xê út, trong một thành phố định trước, nơi số người máy ít hơn người thật. Nhưng nếu Hanson và Ả rập Xê út có thể tạo ra công dân Sophia, họ và những người khác có thể tạo ra 100, 1.000 thậm chí 1 triệu Sophia, rất nhiều hệ lụy khó lường sẽ xuất hiện. Giả dụ, với 1 triệu người máy, người ta sẽ có thêm 1 triệu lá phiếu. Và sẽ ra sao nếu một hay một số người máy trúng cử?
Người máy sẽ làm hết việc người thật?
Điều khiển xe, làm việc nhà và đủ loại công việc trong gia đình khác có thể do người máy đảm nhiệm. Và còn gì nữa. Sau sự kiện công nhận quyền công dân đối với người máy ở Ả rập Xê út, tờ Arab News đặt câu hỏi: Liệu công ăn việc làm ở khu vực Trung Đông rồi đây sẽ bị người máy chiếm hết? Theo tờ báo Ả rập Xê út này, hiện nay ở Tiểu vương quốc Ả rập Thống nhất (UAE), xe buýt không người (thật) lái, máy bay không người lái giao hàng tận nhà và thậm chí là cảnh sát người máy, dần phổ biến, cho thấy trí tuệ nhân tạo có thể tham gia vào đời sống thường nhật đa dạng như thế nào. Một số lĩnh vực, ví dụ ngân hàng, đã và đang tiếp nhận công nghệ liên quan đến trí tuệ nhân tạo...
Ngân hàng Mashreq Bank ở UAE gần đây loan báo kế hoạch cắt giảm 10% trong số 4.000 nhân viên trong vòng 12 tháng tới để mở đường cho các công nghệ trí tuệ nhân tạo và người máy. "Trí tuệ nhân tạo sẽ tạo ra tính cạnh tranh cho những công ty tiên phong chấp nhận nó và chỉ trong vài năm tới, đây sẽ là hướng đi của mọi ngân hàng”, người phát ngôn của Mashreq Bank nói. “Trong khu vực, ngành ngân hàng sẽ chứng kiến sự cất cánh về chất lượng dịch vụ với việc gia tăng ứng dụng trí tuệ nhân tạo”.
Một xe buýt không người lái đang được thử nghiệm tại Dubai, UAE |
Hãng McKinsey đã điều tra và kết luận rằng trong tương lai gần, 60% loại hình công việc sẽ chứng kiến sự chuyển giao ít nhất là 30% cho các hình thức robot, dẫn tới 5 triệu chỗ làm dành cho người thật mất đi. Đây là dự báo đối với 15 quốc gia phát triển và các nền kinh tế mới nổi cho tới thời điểm 2020.
Rigas Hadzilacos, diễn giả chính tại Diễn đàn Kinh tế thế giới nói với Arab News: “Đây là quãng thời gian rất ngắn vì thế tính cấp bách của vấn đề là rất lớn. Làm sao khai thác được lợi ích của trí tuệ nhân tạo trong khi vấn điều hòa, giải tỏa những tác động tiêu cực đối với xã hội là thách thức đối với các chính phủ. Về lâu dài, trí tuệ nhân tạo cũng sẽ tạo ra việc làm mới liên quan đến phát triển, duy trì và bảo dưỡng cũng như giám sát các thiết bị trí tuệ nhân tạo và còn nhiều việc hoàn toàn mới khác sẽ xuất hiện mà chúng ta chưa thể tượng tượng ra vào thời điềm này”.
Theo tờ Express, khi Sophia được giới thiệu lần đầu ra công chúng, cha đẻ của người máy này, David Hanson, hỏi: “Cô có muốn hủy diệt con người không? Làm ơn nói không đi”. Nhưng người máy Sophia, trước sự lo lắng của ông chủ, đã trả lời: “Ok, tôi sẽ hủy diệt nhân loại”. |