Dự án khu du lịch sinh thái phá tan tành rừng phòng hộ

Hơn 12 năm, có một dự án mang tên khá “mĩ miều" - Phát triển du lịch sinh thái trồng rừng của Cty TNHH MTV Dịch vụ du lịch VIT Hạ Long - treo lơ lửng, ngăn cản sự phát triển của Quan Lạn, thậm chí tàn phá thiên nhiên, ảnh hưởng nghiêm trọng đến an ninh - quốc phòng, đời sống của người dân đảo Quan Lạn (Vân Đồn, Quảng Ninh).
 

Liên tục sai phạm

Năm 2005, UBND tỉnh Quảng Ninh cấp phép đầu tư Dự án phát triển du lịch sinh thái trồng rừng cho Cty TNHH MTV Dịch vụ du lịch VIT Hạ Long (Cty VIT Hạ Long) trên diện tích 87.304,9m2, tại xã Quan Lạn, huyện Vân Đồn. Tuy nhiên, từ đó cho đến nay, đã hơn 12 năm, dự án này vẫn chưa chính thức đi vào hoạt động. Nhiều hạng mục công trình không còn khả năng sử dụng.

Rừng phòng hộ trên đảo Quan Lạn bị Cty VIT Hạ Long đốn hạ

Có mặt tại đảo Quan Lạn, trước mắt chúng tôi, hàng loạt các hạng mục công trình do Cty VIT Hạ Long đầu tư như đường bê tông, kênh dẫn nước, hồ chứa nước đều bị nứt toác, xuống cấp trầm trọng. Trong đó, có một số hạng mục sụt lún thành những hố sâu, những đường đứt gãy. Dọc bờ biển, khung cảnh đổ nát, hoang toàn hiện hữu trên từng thảm cỏ, từng cồn cát…

Trao đổi với PV, ông Phạm Quốc Duyệt, nguyên Trưởng ban Văn hóa xã Quan Lạn cho biết: Từ khi bắt tay vào triển khai xây dựng dự án, Cty VIT Hạ Long liên tục sai phạm khiến người dân địa phương hết sức bất bình.

Đó là, tiến độ triển khai dự án quá chậm. Thời hạn trong giấy chứng nhận đầu tư là 16 tháng nhưng cho đến nay nhiều hạng mục vẫn dậm chân tại chỗ. Trong quá trình thực hiện dự án hồ chứa nước khu vực Đồng Làng (là một trong những hạng mục của Dự án phát triển du lịch sinh thái trồng rừng được giao), Cty không hoàn thiện các thủ tục đền bù giải phóng mặt bằng (GPMB) và xin giao đất, hoặc thuê đất. Đồng thời, khi tiến hành đầu tư xây dựng các hạng mục công trình hồ, Cty không thực hiện theo quy hoạch được duyệt.

Tiến độ triển khai dự án quá chậm

Nghiêm trọng hơn, trước khi lập dự án quy hoạch trồng rừng và phát triển du lịch của Cty VIT Hạ Long đã không có sự tham gia ý kiến của chính quyền địa phương và nhân dân. Ba con đường dân sinh đi ra bờ biển của nhân dân xã Quan Lạn (đường Đầu núi, đường Việt Mỹ và đường Đồng làng) đã bị san ủi, ảnh hưởng đến cuộc sống của người dân xã đảo.

Mặt khác, trong quá trình triển khai thực hiện dự án, Cty liên tục mắc các sai phạm. Khi bị các cơ quan chức năng kiểm tra phát hiện, lập biên bản thì chống đối, không ký vào biên bản. Đó là: Tự ý tổ chức thi công xây dựng hàng chục công trình không có giấy phép xây dựng; tự ý chuyển đất rừng phòng hộ sang sử dụng vào mục đích khác mà không được cấp có thẩm quyền cho phép. Lấn chiếm đất đai trái phép, san gạt, xây dựng công trình trên đất chưa được giao. Mặc dù đã được các cơ quan chức năng nhắc nhở, xử phạt hành chính nhưng Cty VIT Hạ Long vẫn không chấp hành nghiêm túc mà vẫn tái diễn các hành vi san gạt, xây dựng công trình trái phép.
 

Phá tan rừng phòng hộ

Theo phản ánh của người dân tại các thôn Đông Nam và Thái Hoà, mặc dù được cấp phép xây dựng dự án khu du lịch sinh thái nhưng Cty VIT Hạ Long lại trở thành kẻ phá hoại môi trường.

Những công trình sai phép, nằm ngoài quy hoạch của Cty VIT Hạ Long

Cụ thể, những cánh rừng phi lao trên đảo Quan Lạn được người dân vất vả trồng trên hòn đảo rộng 11km2 này, khi Cty VIT Hạ Long triển khai dự án đã tiến hành san gạt, phá nát từng vạt rung, để lại hậu quả vô cùng nghiêm trọng, không thể khắc phục.

Trước mắt chúng tôi, dọc lối đi vào khu vực dự án của Cty VIT Hạ Long xuất hiện những khoảng trống giữa cánh rừng phòng hộ, rộng hàng nghìn m2. Những gốc cây phi lao có đường kính trên 50cm, lô nhô giữa những đụn cát trắng phau. Người dân địa phương cho biết, những khoảng trống giữa đụn cát là hàng trăm, hàng nghìn cây phi lao đã bị chặt gãy, vùi lấp trong cát.

Ông Bùi Quang Hiệp, nguyên trưởng Công an xã Quan Lạn xót xa chia sẻ: “Đau lòng nhất là sự việc xảy ra vào năm 2015, khi bão đi qua nhưng số lượng rừng phòng hộ không còn đủ sức chắn sóng, dẫn đến đập nước bị vỡ, nước chảy như thác, cuồn cuộn trong đêm tàn phá đường sá, đồng ruộng, làm một anh thanh niên tử vong”.

Còn anh Hoàng Văn Quyên, trú tại thôn Thái Hòa, bức xúc: “Chính quyền bất lực, người dân mỏi mòn chờ đợi dự án đi vào hoạt động”...

Tại buổi làm việc với chúng tôi, ông Lưu Minh Đức, Chủ tịch UBND xã Quan Lạn cho biết: “Phải khẳng định, việc chặt phá rừng phòng hộ của Cty VIT là có thật. Khi những cây phi lao chặt xuống, người dân đến lấy nhưng Cty không cho mà lấp xuống cát vì thế đã gây bức xúc trong dân. Khi xảy ra sự việc, UBND xã Quan Lạn đã nhiều lần lập biên bản về việc chặt phá cây rừng cũng như việc xây dựng nhà ở và kè chắn sóng của Cty này khi chưa được cấp phép nhưng họ không hợp tác. Từ đó cho đến nay đã nhiều năm trôi qua nhưng dự án không được đầu tư nữa, mọi thứ trở nên bế tắc và vượt quá thẩm quyền của UBND xã. Chúng tôi chỉ biết kiến nghị, báo cáo lên cấp trên để tìm hướng giải quyết…”.

Năm 2012, sau hàng loạt  kiến nghị, lời kêu cứu, khẩn cầu của nhân dân 2 xã Quan Lạn - Minh Châu, tỉnh Quảng Ninh đã tiến hành thanh kiểm tra Dự án của Cty VIT Hạ Long. Nhận thấy nhiều sai phạm trong quá trình triển khai dự án khu du lịch nghỉ dưỡng, Thanh tra tỉnh Quảng Ninh đã kiến nghị  xử lý dứt điểm những tồn tại của Cty trong việc triển khai từng dự án...

Song, 5 năm trôi qua, kể từ sau kết luận thanh tra và những yêu cầu của cấp chính quyền cao nhất tỉnh Quảng Ninh (2012), mọi việc vẫn y nguyên không có gì thay đổi. Các hạng mục công trình trong giai đoạn 1 tiếp tục chưa hoàn thiện đã xuống cấp, hư hỏng… Giai đoạn 2 thì dường như Cty VIT Hạ Long không đả động gì đến, bỏ mặc. Chính quyền không xử lý một cách triệt để, còn người dân Quan Lạn tiếp tục sống trong mòn mỏi đợi chờ.