Dưa bở Gia Viễn

Khoảng 10 ngày nay, trên những cánh đồng xã Gia Thắng, Gia Phương, Gia Tiến, Gia Phú… (huyện Gia Viễn, tỉnh Ninh Bình) nhộn nhịp hẳn. Xe tải của thương lái vào tận ruộng để mua dưa bở của nông dân. Người người, nhà nhà xuống đồng thu hoạch những quả dưa đang chín.

GIÁ THẤP VẪN LÃI CAO

Gia Viễn là một trong những huyện có địa hình phức tạp nhất tỉnh Ninh Bình. Ở đây, gần như xã nào cũng có vùng đất trũng xen lẫn gò đồi. Việc điều tiết thuỷ lợi rất khó khăn, gây ảnh hưởng lớn đến SX nông nghiệp.

Chủ nhiệm HTX nông nghiệp xã Gia Phương Hoàng Văn Lãi nhẩm tính: "Trung bình một vụ lúa nông dân chỉ lãi khoảng 200.000 đồng/sào. Trung bình mỗi gia đình có khoảng 4 sào ruộng, vậy là hơn 3 tháng mới có 800.000 đồng, kém xa mức lương tối thiểu.

Vụ xuân năm 2005, một số nông dân ở thôn Vĩnh Ninh, Văn Hà đã trồng thử nghiệm giống dưa bở trên những thửa ruộng vàn cao, thường xuyên khô hạn.

Kết quả khiến nhiều người ngạc nhiên. 1 sào 360 m2 cho năng suất từ 2 - 2,5 tấn dưa, bán tại ruộng khoảng 5.000 đồng/kg. Trừ chi phí SX (không quá 400.000 đ/sào) nông dân thu lãi triệu đồng".

Phong trào chuyển đổi cơ cấu cây trồng diễn ra sôi nổi. Toàn bộ những vùng có địa hình cao (khoảng 50 ha) đều được đánh luống trồng dưa bở, hình thành nên vùng chuyên canh theo quy mô hàng hoá. Ngoài vụ dưa chính (từ tháng 2 đến tháng cuối tháng 5), nông dân các xã ở Gia Viễn (trong đó có Gia Phương) còn trồng vụ dưa trái vụ.

Theo ông Lãi: “Tuy năng suất chỉ đạt khoảng 60% so với vụ chính, nhưng giá bán dưa bở trái vụ lại cao gần gấp đôi. Ở Hải Dương, Hoà Bình và một số tỉnh khác cũng có dưa bở, nhưng ăn thường sượng, ít tinh bột, thành mỏng lòng rỗng và từ giữa vụ thu hoạch đã nhiều sơ.

Còn dưa bở Gia Viễn thì khác, trọng lượng quả có thể lên tới 3,5 - 4 kg. Đầu vụ, nhiều quả gần như đặc lòng, chỉ rỗng bằng một quả trứng gà, ăn bở và rất thơm. Đối với những quả dưa mới chín, chỉ cần để trong nhà 1 ngày là hương thơm dịu ngọt lan toả khắp gian phòng”.

Với cơ cấu 4 vụ trong năm: 2 dưa + 1 lúa (hè thu) + 1 màu (vụ đông), ước tính 1 sào ruộng đem lại thu nhập cho người nông dân trên 10 triệu đồng/năm/sào. Hiệu quả kinh tế từ cây dưa bở là rất khả quan, mở ra cho nông dân vùng chiêm trũng hướng đi mới, khắc phục được khó khăn do địa hình canh tác phức tạp.

ÍT SÂU BỆNH, CHI PHÍ THẤP

So với trồng lúa, chi phí SX dưa bở thấp hơn nhiều. Bà con không phải đi mua hạt giống mà sử dụng ngay giống (được tuyển lựa từ những quả mẫu mã đẹp, thơm ngon) của vụ trước gieo cho vụ sau.

Đặc biệt, sâu bệnh trên dưa bở rất ít, nông dân chỉ cần phun thuốc phòng bệnh duy nhất một lần trước khi dưa ra quả. Theo kinh nghiệm của nông dân xã Gia Phương, phân bón chủ yếu được sử dụng là phân chuồng. Hạn chế bón phân lân, đạm cho cây vì quả dưa bở rất dễ bị nứt và thối.

So với trồng lúa, chi phí SX dưa bở thấp hơn nhiều

Ông Tạ Văn Tam, trưởng thôn Vĩnh Ninh 2 cho biết: "Mặc dù chi phí đầu tư SX thấp, nhưng trồng dưa phụ thuộc rất lớn vào yếu tố thời tiết. Dân gian có câu “Nắng tốt dưa, mưa tốt lúa”. Trong khi đó, thời tiết từ đầu năm đến nay có nhiều đợt rét kéo dài. Trời âm u và nhiều mưa nên năng suất dưa chỉ đạt khoảng 1,2 tấn/sào.

Vào thời điểm thu hoạch của các năm trước, thời tiết nắng nóng nên giá cao. Đầu vụ thương lái thu mua giá 12.000 đồng/kg, cuối vụ giảm xuống khoảng 5.000 đồng/kg. Nhưng năm nay đầu vụ dân chỉ bán được 7.000 đồng/kg và thời điểm hiện tại giảm xuống chỉ còn 3.500 - 4.000 đồng/kg. Giá thấp là vậy, nhưng theo tính toán của ông Lãi, nông dân vẫn có lãi từ 2,5 - 3 triệu đồng/sào, lãi gấp nhiều lần trồng lúa.