Đưa khoa học tới nông dân

Nhà máy Phân lân Văn Điển, tiền thân của Cty CP Phân lân nung chảy Văn Điển (VAFDCO) được TQ giúp đỡ xây dựng từ 2/1960 có công suất thiết kế 20.000 tấn/năm.

Trải qua 50 năm trưởng thành và phát triển, VAFDCO vươn lên trở thành DN phân bón luôn đứng trong TOPTEN tại Việt Nam. Đặc biệt, nhờ chủ trương khuyến khích đẩy mạnh ứng dụng tiến bộ kỹ thuật trong sản phẩm và SX, VAFDCO là cầu nối quan trọng đem các thành tựu khoa học đến với người nông dân.

KIÊN CƯỜNG TRONG THỜI CHIẾN

Sau ngày lễ khởi công (2/1960), phải trải qua hơn 1.300 ngày đêm lao động quên mình trong điều kiện cơ sở vật chất nghèo nàn thiếu thốn, phải xử lý nhiều phát sinh trong công nghệ SX, với sự giúp đỡ của chuyên gia Trung Quốc, Nhà máy chính thức khánh thành đưa vào SX ngày 15/10/1963.

Trong thời kỳ đầu mới thành lập, nhà máy chỉ có 3 kỹ sư, 24 cán bộ được đi thực tập tại Trung Quốc, còn lại trên 400 người chủ yếu là bộ đội chuyển ngành, thanh niên nông thôn với trình độ công nghệ lạc hậu, chủ yếu là lao động thủ công. Nhưng ngay từ ngày đầu sơ khai ấy, CBCNV VAFDCO đã cố gắng phấn đấu hoàn thành vượt mức 103,8% kế hoạch nhà nước giao năm đầu tiên, tương ứng 93,5% công suất thiết kế.

Trong những năm ác liệt của cuộc chiến tranh chống Mỹ cứu nước, VAFDCO đã gửi ra mặt trận gần 200 CBCNV ưu tú và 17 người trong số họ đã anh dũng hy sinh. Vượt qua mất mát, những người ở lại vừa phải SX vừa chiến đấu. Để SX an toàn Cty đã thành lập các đội tự vệ, đại đội pháo cao xạ để đánh máy bay địch bảo vệ nhà máy.

Nguyên Tổng Bí thư Đỗ Mười về thăm VAFDCO năm 2007

Trong 2 đợt đánh phá, không quân Mỹ đã đánh vào Nhà máy 19 lần, ném vào Nhà máy 73 quả bom phá, hàng nghìn quả bom bi; phá hủy gần 2.000 m2 nhà xưởng. Nhưng CBCNV Cty đã dũng cảm bám trụ, vừa đánh trả máy bay giặc Mỹ, vừa tổ chức SX, năm nào Cty cũng hoàn thành kế hoạch SX Nhà nước giao và Đại đội pháo cao xạ của Cty đã bắn rơi 1 máy bay F4 của Mỹ.

Cũng chính trong những năm tháng khó khăn này, đội ngũ cán bộ kỹ thuật của Cty đã có thành tựu nổi bật đó là nghiên cứu thành công việc sử dụng quặng apatite loại II để SX lân nung chảy (LNC) thay thế cho quặng apatite cục loại I có trữ lượng hạn chế. Giải pháp kỹ thuật này chính là cơ sở cho việc mở rộng, phát triển ngành LNC sau này.

Đất nước thống nhất, mặc dù Nhà nước đã hai lần đầu tư mở rộng nâng công suất từ 20.000 tấn/năm lên 90.000 tấn/năm; nhưng do những khó khăn chồng chất của những ngày đầu vừa ra khỏi chiến tranh nên lò cao 5 vạn tấn mặc dù được khởi công từ năm 1975 đến năm 1978 phải tạm ngừng thi công chuyển sang bảo quản. Nhà nước thiếu ngoại tệ để nhập than coke nên sản lượng SX nhiều năm liền có xu hướng giảm dần, thậm chí năm 1979 Cty gần như phải ngừng SX vì lượng than coke chỉ đủ để sản suất 7.100 tấn phân lân.

Đứng trước những khó khăn này, đội ngũ cán bộ kỹ thuật của VAFDCO đã nghiên cứu dùng than antraxit nội địa từng bước thay thế dần than coke nhập ngoại và đến năm 1985 đã chấm dứt hoàn toàn việc dùng than coke để SX LNC. Giải pháp kỹ thuật này không những đảm bảo chủ động nguồn nhiên liệu cho việc phát triển ngành LNC mà còn tiết kiệm hàng chục triệu USD do không phải nhập than coke.

TRƯỞNG THÀNH TỪ KHOA HỌC

Đất nước đổi mới theo tinh thần Nghị quyết Đại hội Đảng lần thứ VI và việc giao quyền tự chủ SX-KD cho các DN đã tạo ra những cơ hội mới, đồng thời cũng chịu thách thức to lớn. Phương châm của Cty trong thời kỳ này là "đoàn kết - đổi mới - phát huy nội lực - hội nhập để phát triển”.

Xác định kỹ thuật là then chốt, Cty đã nghiên cứu và áp dụng thành công hàng trăm sáng kiến cải tiến kỹ thuật, hợp lý hóa SX, làm tăng năng suất máy móc thiết bị, tăng chất lượng và giá thành sản phẩm. Trong đó tiêu biểu là 2 giải pháp kỹ thuật được tặng bằng độc quyền sáng chế và 2 giải pháp kỹ thuật được tặng bằng độc quyền giải pháp hữu ích là:

+ Giải pháp cải tạo lò cao. Lò cao SX LNC theo thiết kế ban đầu sử dụng nhiên liệu là than coke, khi chuyển sang sử dụng nhiên liệu là than antraxite năng suất lò chỉ đạt 2,5 t/h. Từ thực tiễn SX kết hợp với nghiên cứu cơ bản VAFDCO đã cải tạo lò cao, cải tiến công nghệ phù hợp với nhiên liệu than antraxite nội địa, nâng năng suất lò lên 6T/h và nay là 12T/h. Đến nay định mức tiêu hao than và điện chỉ còn hơn 30% so với trước khi cải tạo. Cũng từ lò cao này, kết hợp với nghiên cứu phối liệu hợp lý, Cty đã SX được LNC chất lượng cao phục vụ XK.

+ Giải pháp thứ 2 là ép bánh quặng mịn. Do đặc điểm SX LNC bằng phương pháp lò cao chỉ sử dụng nguyên nhiên liệu dạng cục 25 - 80 mm, nên trong quá trình gia công nguyên liệu phải bỏ đi 25 - 35% nguyên liệu mịn. Tồn tại này vừa lãng phí tài nguyên, vừa làm tăng giá thành sản phẩm bất hợp lý. Cty đã nghiên cứu thành công giải pháp dùng chất phụ gia vô cơ ép bánh quặng mịn, thành nguyên liệu cục để SX phân lân.

Phó Chủ tịch nước Nguyễn Thị Doan trao kỷ niệm chương DN TOPTEN cho lãnh đạo VAFDCO năm 2013

Song song với việc đầu tư cho khoa học, công nghệ, VAFDCO rất chú trọng công tác thị trường. Ngay từ những năm đầu tiên bước vào cơ chế thị trường, Cty đã tạo cho mình một hướng đi riêng là hợp tác với các trường ĐH Nông nghiệp, các Viện Nghiên cứu về nông nghiệp để nghiên cứu tác dụng của các thành phần dinh dưỡng đối với từng loại cây trồng. Từ đó SX ra các loại phân bón phù hợp, cho từng loại cây, trên từng loại đất.

Mục tiêu cuối cùng là giúp nông dân bón phân đúng kỹ thuật để nâng cao sản lượng và chất lượng nông sản, đem lại hiệu quả kinh tế, tạo nền tảng cho một thị trường vững chắc. Nhờ sự liên kết này, mà Cty từ chỗ chỉ có một sản phẩm duy nhất là LNC với thị trường nhỏ hẹp, đến nay đã có hàng chục loại sản phẩm khác nhau phục vụ đa dạng cây trồng trên mọi miền đất nước và xuất khẩu ra nước ngoài.

Năm 2010, VAFDCO chuyển sang hoạt động theo mô hình Cty cổ phần đúng lúc gặp muôn vàn khó khăn từ việc suy thoái kinh tế đến nhân lực khủng hoảng và thị trường ảm đạm. Trước những khó khăn này, Đảng ủy và ban lãnh đạo Cty đã đề ra các giải pháp khắc phục có hiệu quả. Làm tốt công tác tư tưởng cho người lao động yên tâm công tác, tuyển dụng và tập trung đào tạo gấp đội ngũ lao động thay thế số lao động về nghỉ chế độ.

 Tiếp tục cải tiến kỹ thuật, hợp lý hóa SX, nâng cao chất lượng sản phẩm, xử lý khí thải và thu hồi triệt để 100% chất thải rắn, chất thải lỏng quay lại SX, đảm bảo môi trường và tự động hóa tất cả các công đoạn lao động thủ công, nặng nhọc độc hại. Tiếp tục duy trì liên kết 4 nhà “nhà SX - nhà khoa học - nhà phân phối và nhà nông” để phát triển thị trường bền vững. Cty cũng phối hợp với các nhà khoa học nghiên cứu SX ra các loại phân bón thích ứng với biến đổi khí hậu và đáp ứng xu hướng SX nông nghiệp sạch.

Ghi nhận những thành tích xuất sắc trong SX bảo vệ Tổ quốc, VAFDCO đã được Đảng, Nhà nước, Chính phủ, các ngành các cấp, các tổ chức trong nước và Quốc tế tặng rất nhiều phần thưởng cao quý:

- Đơn vị Anh hùng LLVT nhân dân

- Đơn vị Anh hùng Lao động thời kỳ đổi mới

- 5 Huân chương Lao động

- Huân chương Độc lập Hạng 3

- 2 cá nhân Cty được phong tặng danh hiệu Anh hùng Lao động thời kỳ đổi mới cùng nhiều phần thưởng, giải thưởng cao quý khác.

Hôm nay, nhân dịp Kỷ niệm 50 năm ngày thành lập (15/10/1963 - 15/10/2013) VAFDCO lại được Nhà nước tặng thưởng Huân chương Độc lập hạng Nhì. Đây là vinh dự to lớn cho tập thể CBCNV Cty. Phát huy truyền thống đoàn kết trên dưới một lòng CBCNV VAFDCO đang ra sức thi đua lao động SX phấn đấu hoàn thành vượt mức kế hoạch SX-KD năm 2013 và nguyện mang hết sức lực, trí tuệ xây dựng VAFDCO ngày càng lớn mạnh để xứng đáng với danh hiệu đơn vị Anh hùng.