* NHIỀU DN CÀ PHÊ VN BỊ ĐỐI TÁC GỬI “TỐI HẬU THƯ”
Ngay khi thị trường giao dịch cà phê mở cửa trở lại sau Tết đã chứng kiến sự tụt dốc mạnh về giá khiến giới kinh doanh và nông dân trồng cà phê “méo mặt”.
Ngày hôm qua 23/2, giới kinh doanh cà phê không khỏi điên đảo trước thông tin giá cà phê XK (FOB-HCM) đã giảm xuống thê thảm chỉ còn 1.156 USD/tấn và tại sàn London xuống còn 1.226 USD/tấn (giảm trên 100 USD/tấn so với trước tết). Giá cà phê nhân xô tại thủ phủ Đăklăk cũng tụt xuống 22,5 triệu đồng/tấn (giảm 1,5 triệu đồng/tấn so với trước tết). Thực ra ngay từ tháng 1 đầu tháng 2/2010, ngành cà phê nước ta đã điêu đứng vì cà phê mất giá, vậy mà mức giá rất thấp đó vẫn không giữ được và giờ tiếp tục tụt giảm khiến ngành cà phê rơi vào thế nguy hiểm.
Trao đổi với NNVN, ông Lương Văn Tự - Chủ tịch Hiệp hội Cà phê – Ca cao VN (Vicofa) cho biết, ngành cà phê nước ta đang phải đối mặt với những biến động quá lớn, diễn biến phức tạp, khó lường. Đặc biệt tình hình này đang khiến nhiều doanh nghiệp XK cà phê theo phương thức trừ lùi thua lỗ rất nặng. “Suốt 2 năm qua Vicofa liên tục cảnh báo doanh nghiệp không bán theo phương thức trừ lùi để hạn chế rủi ro, nhưng không hiểu sao nhiều người không nghe” – ông Tự bức xúc nói.
Trong khi đó, ông Đỗ Hà Nam - Chủ tịch CLB 20 DNXK cà phê hàng đầu VN khẳng định: “Trong một thời gian ngắn nữa, sẽ có nhiều DN nước ngoài kiện DN cà phê VN do không giao hàng đúng như hợp đồng trừ lùi”. Theo tìm hiểu của NNVN, số lượng các DN cà phê có nguy cơ bị kiện khá lớn, trong đó có cả những “đại gia” XK cà phê của VN do không thực hiện đúng hợp đồng ký kết…
Trong lúc giá cả tụt dốc và đối mặt với nguy cơ kiện tụng, thì hầu hết các DN cà phê lại bị các ngân hàng “bỏ rơi” không thương tiếc. Theo các chuyên gia, đây chính là điều kiện tốt cho các DN nước ngoài “nhảy” vào dùng tiềm lực tài chính chi phối và chiếm luôn thị trường XK của DNVN. Đại diện một Cty nước ngoài thẳng thắn cho biết, nếu DNXK cà phê nào vi phạm nghiêm trọng các hợp đồng XK, họ sẵn sàng dùng tiềm lực tài chính của mình loại DN đó ra khỏi thị trường XK. Lời “đe doạ” có cơ sở này đang khiến các hợp đồng trừ lùi bị sức ép hết sức nặng nề, thậm chí nhiều DNVN đã bị đối tác gửi “tối hậu thư” khẳng định sẽ xử lý đến cùng.
Vicofa cũng đưa ra cảnh báo: Hiện một số nhà NK cà phê rơi vào hoàn cảnh khó khăn về tài chính và những hiện tượng chậm trả hoặc xù hợp đồng, gian lận của bạn hàng đã diễn ra. Vì vậy, Vicofa đề nghị các DNVN nên “soi” kỹ các đối tác của mình, quản lý chặt khâu pháp lý khi ký hợp đồng.
Đứng trước tình hình này, ông Lương Văn Tự cho rằng, ngành cà phê nước ta đang gặp nguy hiểm nếu Nhà nước không triển khai ngay phương thức hỗ trợ. Về biện pháp, ông Tự lấy ví dụ kinh nghiệm từ các nước XK cà phê lớn như Brazin, Colombia, cụ thể: Ở Brazin có quỹ bảo vệ kinh tế cà phê (Coffee Economy defence Fund-Funcafe) thành lập năm 1985, đến năm 1998 đã có 1,1 tỷ USD, Nhà nước đầu tư hỗ trợ cho sản xuất cà phê thông qua quỹ này.
Trong niên vụ vừa qua khi giá cà phê xuống thấp, Nhà nước đã dùng quỹ trên để đấu thầu mua vào 3 triệu bao giữ giá cho Arabica ở mức cao hơn 24% so với giá thị trường và đẩy giá thị trường thế giới tăng. Brazin cũng thành lập hẳn Ban xây dựng chính sách cà phê (Colsenho Doliberativo do Politica do Café-CDPC). Các chiến lược về sản xuất thương mại xuất nhập khẩu cà phê đều do ban này quyết định, đồng thời xem xét chỉ đạo chính sách tạm trữ cà phê và chính sách quản lý các kho cà phê.
Tương tự, Colombia cũng có quỹ quốc gia về cà phê (FNC) và tổ chức liên đoàn quốc gia những người trồng cà phê (Federacafe) ngay từ năm 1927. Vì thế, nếu VN có được các quỹ và tổ chức này thì những khó khăn liên quan đến giá cả, thị trường, XK sẽ được “ra tay” xử lý ngay.
