Xin thưa, liên quan chứ, liên quan sâu xa chứ, chẳng qua chúng ta lười truy nguyên đó thôi. Nó liên quan từ khi Hà Nội có chợ người mùa hè người ta ngồi xổm dưới bóng râm áo trùm lên đầu che nắng và mùa đông thì đứng ôm nhau ngoài trời vừa run vừa dáo dác. Nó liên quan từ khi Sài Gòn oằn xuống bởi đội quân nhập cư đông áng chừng tăng cỡ một ba phần ba so với dân số cố hữu.
 |
| Ảnh minh họa |
Một lần tôi thuê một người thợ ở tiệm nhôm kính của khu dân cư vô nhà cắt kính cho bàn salon. Gã thợ mới chừng 22 tuổi, giọng Quảng. Đáng nói là cậu ta đo đạc qua loa cái mặt bàn và chỉ căn cứ vào trí nhớ. Khi tấm kính được mang vào, nó nhỏ hơn mỗi bề vài li. Không chuẩn! Không biết cậu ta sẽ thanh minh sao với chủ tiệm về việc phải mang về tấm kính không chuẩn này?
Tôi đưa cho cậu ta mảnh giấy và cây viết bắt phải đo lại và ghi chép. Khinh khỉnh, cậu ta không cầm giấy bút, lại cứ vin vào trí nhớ. Lần hai này đưa vào tấm kính mỏng, không như đã thỏa thuận với tôi. Tôi thấy sôi sục tức tối, người lao động của chúng ta đó, không suy nghĩ, không kỹ năng, không tiếp thu, không học hỏi, vì vậy mà không tự trọng, không danh dự, có lẽ, những con người có tới mười không chứ chẳng ít!
Tôi bắt đầu cảnh giác những người thợ mà tôi sẽ cần tới trong cuộc sống hàng ngày mình không thể không cần tới. Với thợ hồ sửa nhà, coi chừng mất kéo hoặc cùn dao vì họ. Với thợ sơn coi chừng sơn dây ra khắp nhà nếu không đích thân bò ra rải giấy báo kín hết chân tường đi đã. Với những gã thợ hàn, các bạn nhé, đừng bao giờ rời mắt và cần chuẩn bị sẵn xô nước, cùng với khăn ướt để dập lửa ngay nếu những tia lửa hàn lỡ bén vào đâu đó.
Hóa ra chúng ta “gắn bó” với thợ hàn nhiều hơn chúng ta tưởng. Sửa bất cứ chỗ nào liên quan đến sắt là phải cầu viện họ. Lan can ban công, mái hiên, các loại cửa liên quan đến kính mà phần lớn nhà nào thời nay cũng dùng kính. Đơn giản vì chúng ta cần tiết kiệm gỗ để bảo vệ rừng. Đơn giản vì chúng ta cần nhà và phòng khép kín để dùng máy lạnh. Và, đơn giản vì chúng ta hay chạy theo tiện ích từ đám đông và từ quảng cáo để có nhà hình hộp, tựu trung là để làm giàu cho các tập đoàn kinh tế xuyên quốc gia. Vân vân và vân vân.
Những gã thợ hàn đơn giản chỉ thấy mình không hết việc. Họ có công nữa chứ. Không có họ thì mọi thứ liên quan đến xây dựng chắc phải ngưng trệ hết. Tôi đã nhìn thấy họ làm ở các nhà hàng xóm chung quanh. Chao ơi, tôi lo đến mức chính tôi không dám ngủ trưa mà còn chuẩn bị sẵn sàng để tri hô và dập lửa nếu phía ấy gặp sự cố. May là chung cư cũ, bèo bọt, thoáng đãng đến mức nỗi lo của tôi thành thừa. Chưa bao giờ các cậu thợ hàn là thủ phạm hỏa hoạn ở cụm chung cư cũ mèm quanh năm sửa chữa của phường tôi.
Một lần chính tôi phải sửa lan can ban công. Dưới tôi là mái tôn của nhà lầu 1, họ lấn chiếm để làm nhà giữ xe, không sao, tia lửa có bắn xuống xối xả thì mấy mét khoảng cách và gió thoáng cũng không làm cái mái tôn ấy bắt lửa được. Tôi an tâm lo cà phê đá cho thợ. Khi nghiệm thu, eo ơi, các cháu, các cháu ơi, sao để lửa bắn làm lỗ chỗ gạch đẹp của ban công hết cả đây này? Cảm giác phừng phừng y như với gã thợ kính dạo trước. Đó người lao động của chúng ta đó, tin vào họ, rời mắt khỏi họ là sự cố đến ngay!
Vì sao có tới 13 người chết ở một quán karaoke ở Hà Nội? Từ phiên tòa đã khiến dư luận sục sôi hơn khi lời của ả quản lý được công khai: “Mày hàn đi, cháy tao chịu!”. Gã thợ hàn lỗi ít, ả quản lý lỗi không nhiều, chỉ sự u tối thất học của cả hai bên, gã thợ và ả quản lý kia mới lớn tội. Cam đoan không phải ai cũng có thể theo sát thợ hàn như tôi (đã sát mà còn cháy gạch nữa là). Và như chúng ta biết và thấy, khắp nơi cháy, hầu như tuần nào cũng nghe cháy cháy cháy, truy ra, đa số do thợ hàn! (Nạn cháy chung cư đã lọt vào tầm ngắm của Lăng kính nhưng tôi sẽ đề cập vào dịp khác).
Chúng ta thương người nghèo, chúng ta thương người khó. Nhưng rất nhiều khi chúng ta đành bất lực vì họ kém cỏi đến mức vì vậy mà họ cứ khó và nghèo. Vì sao có quá nhiều thanh niên tràn ra thành thị lao động phổ thông với bộ não đờ đẫn, khinh bạc và những kỹ năng dưới mức cho phép như vậy? Ấy, ấy mới là sự liên quan của vĩ mô với những phận người đấy bạn ạ.
