Chuyện chẳng mấy người tin, từ cuối năm ngoái đến nay Trung Quốc lại ồ ạt nhập khẩu sắn củ tươi từ Việt Nam. Các nhà máy chế biến tinh bột sắn trong nước không còn ỉ eo, họ phải gồng mình chạy đua về giá để giành giật lại củ sắn cho chế biến…
Vào vụ thu hoạch sắn năm 2009 và 2010 các thương nhân Trung Quốc vác từng bao tải tiền sang Việt Nam ứng cho các đại lý, các đầu mối thu mua để họ cử người đến tận từng thôn bản khắp các tỉnh Lào Cai, Yên Bái, Lai Châu…đặt cọc mua sắn củ tươi với người nông dân, chẳng khác gì việc thu mua chè vàng cách nay hai năm. Những năm trước phía Trung Quốc mua sắn lát khô, còn hai năm nay thì mua sắn củ tươi.
Bởi thế mà giá sắn củ tươi tăng lên từng ngày, các nhà máy chế biến tinh bột sắn trong nước không còn một mình một sân, muốn đặt giá thế nào thì đặt, thả sức ép giá người trồng sắn đến nghẹt thở. Bây giờ họ cũng chạy đua với các thương lái Trung Quốc nâng giá hàng ngày.
Bà Nguyễn Thị Lan ở xã Xuân Quang (Bảo Thắng, Lào Cai) một trong nhiều người ở đây thu mua sắn củ tươi cho một số đầu mối xuất khẩu sắn sang Trung Quốc qua cửa khẩu Quốc tế Lào Cai, cho hay: Cuối năm ngoái tôi thu mua cho mấy người kia, họ chuyên xuất khẩu sang Trung Quốc, giá sắn khi đó chỉ một ngàn mốt. Năm nay họ mua sớm, từ đầu tháng 10 họ đã đến đặt tiền rồi, từ đầu năm đến nay gia đình tôi mua chừng 3-4 ngàn tấn.
Ở xã này tôi cũng chỉ là đầu mối phọt phẹt thôi, mấy gia đình có ô tô, có xưởng chế biến họ mua gấp nhiều lần tôi, chứ gia đình tôi mua có đáng gì. Năm nay giá sắn nhảy bật lên, mua tại chân đồi giá 1.200- 1.300đ/kg. Tôi giao cho họ 1.500-1.600đ/kg tuỳ từng thời điểm. Nghe nói họ xuất khẩu sang Trung Quốc được chừng 1.800-1.900đ/kg. Cũng may phía Trung Quốc họ sang mua, kể như mấy năm trước sắn ế ẩm, gọi cũng chả ai thèm đến, bây giờ thì tranh nhau. Ai nhanh chân tiền tươi thì được, còn không thì đợi đấy… Theo ông Nguyễn Văn Tuân - Chi cục trưởng Chi cục Kiểm dịch Thực vật vùng VIII Lào Cai: Tính từ đầu vụ sắn đến nay lượng sắn xuất khẩu sang Trung Quốc khoảng 50.000 tấn, kể cả sắn củ tươi và sắn lát khô. Nếu tính từ đầu năm 2010 đến nay thì sắn củ tươi xuất khẩu trên 60.000 tấn, sắn lát khô trên 50.000 tấn. Rất nhiều đầu mối xuất khẩu do các thương nhân hai bên biên giới họ mua bán với nhau. Trung Quốc nhập khẩu sắn củ tươi về chế biến ra rất nhiều sản phẩm, như: Chế biến tinh bột, làm thức ăn chăn nuôi, kẹo bánh hoặc nấu rượu…
Anh Nguyễn Quang Thành một đầu mối xuất khẩu sắn củ tươi người dân Phố Mới (Lào Cai) chẳng cần giấu giếm: Từ đầu vụ đến nay em xuất khẩu được gần 5 ngàn tấn rồi, giá có khi ngàn bảy, ngàn tám chả cứ đâu bác ạ. Hai bên cứ...hợp đồng miệng. Tiền trao sắn mới sang. Mời họ sang đây, nhìn thấy xe sắn rồi thì họ trả tiền. Phía họ cũng làm ăn chắc lắm, chứ không phải cứ vung tiền ra đâu…
Các nhà máy sắn trong nước cũng đua nhau tăng giá, ông Triệu Văn Trình dân tộc Dao xã Phúc Lợi (Lục Yên-Yên Bái) cho biết: Gia đình tôi thu mua sắn cho các đại lý nhà máy sắn Văn Yên, giá sắn đầu vụ chỉ được 1.200đ/kg. Khi Trung Quốc sang mua thì họ nâng lên 1.500đ/kg. Ngày nắng chúng tôi vào tận chận đồi mua, giá 1.200-1.300đ/kg, ngày mưa không đi được, gia đình tôi mua tại đường ô tô giá 1.400đ/kg, bán cho ô tô của nhà máy được 1.500đ/kg, mình được ăn một giá thôi chú ạ, nếu họ không nhanh chân thì mấy người mua sắn cho Trung Quốc họ tới cân ngay…
Các nhà máy chế biến sắn Văn Yên, Yên Bình, Nghĩa Lộ (Yên Bái) Bảo Hà (Lào Cai) tung người đi khắp nơi thu mua sắn và mở hết công suất, quyết tâm giành giật sắn với các thương lái Trung Quốc. Nhà máy sắn Nghĩa Lộ sau mấy năm đóng cửa xây dựng bể chất thải nay đã hoạt động trở lại. Các lò chế biến sắn lát khô thủ công cũng ngày đêm hừng hực lửa.
