Ông Nguyễn Xuân Sang - PGĐ Sở NN-PTNT tỉnh Thanh Hóa cho biết: “Nhiều năm nay Thanh Hóa luôn mở cửa để các Cty giống trong và ngoài tỉnh tiếp cận nông dân, qua đó người dân được quyền lựa chọn giống tốt nhất”.
Vụ xuân 2011, Trung tâm Khuyến nông Thanh Hóa đã cùng Cty CP BVTV An Giang triển khai mô hình thử nghiệm ba giống lúa lai mới gồm Xuyên Hương 9838, Quốc Hào 8, Nghi Hương 2309 tại xã Quảng Hòa (Quảng Xương) và xã Đông Phú (Đông Sơn). Các giống đều có khả năng sinh trưởng tốt, ngắn ngày hơn lúa cùng trà phổ biến khoảng 10 ngày, đẻ nhánh khoẻ, chưa thấy ngẹt rễ và không vàng lá.
Do ngắn ngày, các giống lúa trên có thể bố trí được ở trà xuân muộn và mùa sớm trên đất vụ đông. Các giống đều thấp cây (chiều cao chỉ từ 90 đến 100 cm), thân lá gọn và cứng, tàn lá muộn, thân to, hạt thóc dài... Đặc điểm này khiến các giống có khả năng chống đổ và có nhiều tiềm năng để thâm canh tăng năng suất. Qua theo dõi và đếm trực quan, cả 3 giống lúa trên đều có số bông/khóm, số hạt chắc/bông khá cao, ước tính năng suất trung bình đạt 7 tấn/ha.
Tại huyện Đông Sơn, vụ đông xuân này, Cty CP Giống cây trồng Tứ Xuyên (Thanh Hóa) phối hợp với Trạm Khuyến nông huyện tiến hành làm mô hình trình diễn 6,4 ha giới thiệu sản mới là giống lúa nếp N98, còn có tên gọi là N87-2 của nhóm tác giả Viện Cây lương thực và Cây thực phẩm cho 25 hộ dân của xã Đông Phú thực hiện.
Theo bà Lê Thị Gang - thôn Chiếu Thượng, xã Đông Phú thì giống nếp N98 chống chịu sâu bệnh tốt, chịu rét cao. “Đầu vụ, 25 hộ dân chúng tôi được cán bộ Cty và Trạm Khuyến nông tập huấn kỹ thuật sản xuất rất chu đáo và quá trình theo dõi lúa sinh trưởng cũng được các cán bộ hướng dẫn sát sao. Vụ này tôi làm 2 sào, dự kiến năng suất sẽ đạt 3,5 tạ/sào (7 tấn/ha)”.
Cùng với giống nếp N98, Cty CP Giống cây trồng Tứ Xuyên và Cty Pioneer Hi-Bred Việt Nam tổ chức trình diễn các giống lúa lai 3 dòng như PHB 71, Du ưu 600 ở xã Tượng Văn (Nông Cống), xã Đông Thanh (Đông Sơn) và giống lúa thuần chất lượng tám xoan đột biến tại xã Đông Tiến (Đông Sơn) với quy mô tổng cộng 182 ha. Trong vụ ĐX dù gặp phải rét đậm, rét hại kéo dài khiến lúa sinh trưởng chậm nhưng nhận thấy các giống lúa này đều chịu rét tốt, đẻ nhánh tập trung, bộ lá đứng gọn và bền, trỗ bông nhanh, sạch sâu bệnh, chịu thâm canh, thích nghi rộng, chống đổ tốt, chất lượng gạo ngon, tiềm năng năng suất cao. Giống Du ưu 600 có thời gian sinh trưởng từ 145-147 ngày, năng suất đạt 84 tạ/ha; PHB71 thời gian sinh trưởng từ 125-130 ngày, năng suất đạt trên 80 tạ/ha.
Còn tại huyện Thiệu Hóa, Trạm KN huyện phối hợp với Cty Đại Thành đưa vào trình diễn giống lúa lai 3 dòng mới SL8H-GS9 (GS9) tại thôn 3, xã Thiệu Lý, với quy mô 1 ha. Đây là giống lúa được đánh giá có tiềm năng năng suất cao, phẩm chất gạo ngon. Bà Đào Thị Lý - thôn 3 - xã Thiệu Lý cho biết: “Giống lúa GS9 tỏ rõ sự vượt trội so với các giống lúa khác. Giống có kả năng kháng bệnh bạc lá rất tốt”.
Như đã biết sản xuất vụ đông xuân năm nay trong điều kiện thời tiết diễn biến phức tạp, lúa bị kéo dài thời gian sinh trưởng từ 15-20 ngày trên tất cả các giống. Vậy phải chăng người dân ở xã Xuân Quang, huyện Thọ Xuân quá liều khi đưa giống lúa lai hơi dài ngày BTE-1 vào sản xuất? Ấy vậy mà bây giờ trên cánh đồng với hàng chục ha lúa BTE-1 cũng đã bắt đầu chín hơn thế lại cho năng suất cao nhất.
Ông Lê Đăng Liên - thôn 8, xã Xuân Quang khoe: “Chúng tôi đã thắng khi làm lúa BTE-1. Đây là giống sạch sâu bệnh, đẻ nhánh khỏe và sinh trưởng phát triển rất tốt trong điều kiện thời tiết khắc nghiệt. Chúng tôi dự kiến năng suất lúa sẽ đạt 82 tạ/ha, mừng hơn nữa khi đây là giống cho chất lượng thương phẩm tốt, bán được giá. Đây là vụ lúa năng suất nhất trong lịch sử lúa xuân ở quê tôi”.
Có thể nói, các mô hình trình diễn thâm canh lúa chất lượng cao tại các địa phương trong tỉnh Thanh Hóa đã mang lại lợi ích lâu dài cho người dân, nhất là các hộ nông dân nghèo có được điều kiện để tiếp cận với KHKT thông qua việc hỗ trợ giống, phân bón, kỹ thuật chăm sóc từ các Cty. Rõ ràng đây là điều kiện để nông dân Thanh Hóa tiếp cận tốt nhất các giống mới đưa vào sản xuất.
