Hành củ khốn đốn

Kinh Môn (Hải Dương) là huyện có truyền thống trồng hành lấy củ vụ đông, hầu hết bà con đều có kinh nghiệm cất trữ, bảo quản hành củ. Khác với nhiều nơi trồng hành vụ đông sớm, bán ngay sau khi thu hoạch, nông dân Kinh Môn trồng hành vụ đông muộn để củ hành già hơn và thu hoạch vào dịp áp và sau Tết.

Lượng hành sau khi thu, được phơi hong bán dần, phần còn lại cất trữ, bảo quản để bán giống. Do thời tiết đầu năm 2014 có nhiều bất thuận, trời nồm ẩm liên tục, kéo dài cả tháng đã khiến việc cất trữ và bảo quản hành vô cùng khó khăn. Đặc biệt là vùng SX hành củ tập trung ở các xã Lạc Long, Quang Trung, Thăng Long...

Trung bình mỗi gia đình trồng khoảng từ 2 - 5 sào hành củ, có hộ trồng hàng mẫu. Vụ đông năm nay, hành củ lại được mùa (mỗi sào thu hoạch đạt từ 8 - 9 tạ). Vì vậy, trong khuôn viên của mỗi gia đình, mỗi nhà phải chứa từ 2 - 5 tấn hành củ, thậm chí cả chục tấn. Trên tường, trong nhà hay gác bếp... đâu đâu cũng có hành treo hoặc tải đống.

Hơn một tháng nay, thời tiết luôn nồm ẩm, ẩm độ không khí luôn ở mức cao chót vót, trên 80%, nhiều ngày còn ở mức 95% khiến nông dân không thể hong phơi và bảo quản hành củ. Củ có nguy cơ mọc mầm và rễ dẫn đến thối hỏng. Lượng hành buộc túm dọc treo giàn cũng đang “rụng như sung” xuống nền nhà ẩm ướt, vì cuống hành bị thối hỏng.

Nhiều hộ nông dân phải gồng mình huy động nhân lực trong gia đình để cắt hành rồi dùng mọi phương tiện như quạt điện, lò sưởi, bếp than... để hong khô. Hộ trồng nhiều phải thuê cả nhân công đến nhà cắt thuê. Song, mọi nỗ lực cũng hầu như không có kết quả cao vì độ ẩm trong nhà lúc nào cũng rất cao (tường nhà đổ mồ hôi, trần nhà nhỏ giọt gianh), càng quạt càng đưa ẩm vào hành.

Vì thời tiết không ưu tiên, lượng hành thu về thì quá lớn mà địa phương đều không có máy sấy để hong khô sản phẩm nên nông dân đều phải đồng loạt bán hành tái với giá thành chỉ bằng một nửa so với bán hành tươi (thời điểm đầu tháng 3 thương lái chỉ thu mua từ 5.000 - 6.000 đ/kg hành củ tái). Do đó, mỗi sào hành dù có thu được xấp xỉ hàng tấn củ cũng chỉ bán được từ 4,5 - 5,5 triệu đồng. Tính ra, hiệu quả kinh tế thấp hơn gần một nửa so với hành tươi.

Trong những ngày mưa dầm đầu tháng 3 năm nay, chúng tôi về xã Lạc Long thấy nhà nhà đều cơ man toàn hành củ và mọi người cũng đều bận rộn với những lô hành đang có nguy cơ mọc mầm, mọc rễ. Chị Nguyễn Thị Xuê, nông dân thôn Trần Xá cho biết, gia đình chỉ có một mình chị tham gia SX nông nghiệp. Vụ đông năm 2013 chị chỉ trồng được 4 sào hành, cho thu hoạch xấp xỉ 3,5 tấn. Năng suất có thể nói là bội thu.

Nhưng đến nay, chị cũng đã phải bán nhanh 2 sào hành, chỉ để lại một nửa để tiếp tục bảo quản cất trữ, dù biết giá thành hành củ hiện tại rất rẻ. Bởi không bán thì lấy đâu ra chỗ cất trữ và hong phơi khi thời tiết cứ ẩm ướt kéo dài thế này. Chị cũng cho biết thêm, những hộ trồng nhiều, thu hoạch được cả hàng chục tấn hành cũng phải bán tống bán tháo, chứ để lại thì hỏng hết.

Được biết, xã Lạc Long cũng như nhiều xã khác trồng hành của huyện Kinh Môn rất ít hộ có máy sấy hành để hong khô hành củ. Nhiều hộ chỉ bảo quản theo phương pháp thủ công. Gặp thời tiết khô hanh thì không sao, nhưng cứ mưa dầm như năm nay thì khốn đốn vô cùng.