Hoang phế công trình thủy điện tiền tỷ

Đất dự án đã biến thành đất nông nghiệp của dân. Một khoản tiền tỷ từ ngân sách đầu tư để rồi bây giờ bỏ hoang phế.

Năm 1987, nhằm cung cấp điện cho khu vực trung tâm huyện Chư Pah, tỉnh Gia Lai (nay là thị trấn Ia Kha, huyện Ia Grai, Gia Lai), UBND huyện Chư Pah đã đầu tư xây dựng thủy điện Ia Kha với công suất thiết kế 250KW.

Cuối năm 1988, nhà máy thuỷ điện Ia Kha được đưa vào vận hành khai thác dưới sự quản lý của Trạm điện lúc bấy giờ. Đến năm 2003, sau khi có điện lưới quốc gia, UBND huyện quyết định đầu tư 400 triệu đồng nâng cấp thủy điện này để bán điện cho ngành điện lực. Tuy nhiên, sau hơn 3 năm hoạt động kinh doanh, nhà máy thủy điện này không những không có lãi mà còn bị thua lỗ gần 40 triệu đồng.

Năm 2006, công trình này được giao cho Đội Công trình - Quản lý đô thị huyện quản lý. Cũng trong thời gian này, UBND huyện tiếp tục đầu tư 150 triệu đồng để nạo vét lòng hồ và sửa chữa trang thiết bị nhằm phục vụ cho việc kinh doanh khỏi bị thua lỗ.

Mặc dù được đầu tư, nâng cấp, nhưng hiệu quả hoạt động của thủy điện này đem lại càng xấu hơn. Nhà máy chỉ hoạt động được trong 6 tháng mùa mưa, còn lại 6 tháng mùa khô thì thiếu nước trầm trọng. Nguyên nhân dẫn đến việc thủy điện này hoạt động thiếu hiệu quả được xác định là do lòng hồ bị bồi lấp; diện tích lòng hồ bị thu hẹp...

Cụ thể là, ngay từ khi mới đi vào hoạt động, UBND huyện đã quy hoạch 100ha đất cho dự án thủy điện này thực hiện trồng rừng bảo vệ tránh việc bồi lấp công trình. Thế nhưng, rừng phòng hộ không được trồng mà còn buông lỏng quản lý để cho nhân dân lấn chiếm đất dự án hơn 80ha trồng cây nông nghiệp. Thậm chí ngay cả phần lớn diện tích đất lòng hồ cũng đã bị dân lấn chiếm canh tác.

Trước tình trạng “tiến thoái lưỡng nan”, tháng 4/2006, UBND huyện chỉ đạo Đội Công trình - Quản lý đô thị ký hợp đồng cho Công ty TNHH Tuấn Trường thuê lại thủy điện này trong thời hạn 30 năm, với số tiền 120 triệu đồng/năm và trả trước 10 năm.

Tổ máy Cty Tuấn Trường nâng cấp sau khi tiếp quản

Sau khi được tiếp quản, Công ty Tuấn Trường đã đầu tư gần 400 triệu để nâng cấp tổ máy H2. Vì lòng hồ bị bồi lấp, đất dự án bị người dân lấn chiếm nên sau 2 năm hoạt động (2006, 2007), doanh nghiệp Tuấn Trường cũng đã thua lỗ trên 400 triệu đồng. Xác định đây là hướng đầu tư lâu dài, Công ty Tuấn Trường quyết định đầu tư 2,6 tỷ đồng để nâng công suất nhà máy lên 1MW.

Trong lúc Công ty Tuấn Trường đã bỏ tiền tỷ để đầu tư nâng cấp công suất nhà máy thì cuối tháng 6/2008, UBND tỉnh Gia Lai có thông báo yêu cầu Đội Công trình – Quản lý đô thị tiến hành thanh lý hợp đồng cho thuê; đồng thời xây dựng lại phương án trình cấp có thẩm quyền phê duyệt.

Vậy là doanh nghiệp Tuấn Trường đành ngậm ngùi chịu thua lỗ hàng trăm triệu đồng sau gần 3 năm tiếp quản. Ngay cả khoản tiền gần 400 triệu đồng đầu tư nâng cấp tổ máy H2, đến nay công ty Tuấn Trường vẫn chưa được hoàn trả?

Các thiết bị này đã nằm bất động hơn 6 năm trời

Điều khó hiểu là, ngay sau khi thanh lý hợp đồng với công ty Tuấn Trường, thủy điện Ia Kha từ đó đến nay vẫn ngừng hoạt động. Hiện trang thiết bị của công trình thủy điện này trông như một đống sắt vụn. Bờ đập nước chảy lênh láng. Lòng hồ chì còn lại mỗi con kênh…