Các địa phương ở ĐBSCL đang nỗ lực xây dựng NTM, phấn đấu sớm đạt đủ 19 tiêu chí. Tuy nhiên, mỗi địa phương đang có những cách làm khác nhau. NNVN xin giới thiệu những cách làm hay, sáng tạo đem lại hiệu quả thiết thực.
Vĩnh Long: Học tập kinh nghiệm nhiều nơi
BCĐ chương XD NTM tỉnh Vĩnh Long họp sơ kết 6 tháng đầu năm 2012
Đã gần nửa chặng đường thực hiện chương trình XD NTM giai đoạn 2010-2020, Vĩnh Long đặt mục tiêu đến năm 2015 có 20% số xã đạt tiêu chuẩn xã NTM. Vĩnh Long đã không ngừng học hỏi kinh nghiệm XD NTM trong và ngoài nước để vận dụng vào địa phương mình. 
Học từ bạn bè quốc tế
Thường trực Ban chỉ đạo XD NTM tỉnh Vĩnh Long đã tổ chức các chuyến công tác đi tham quan học hỏi kinh nghiệm từ Đài Loan, Hàn Quốc... Qua những chuyến đi này đã học tập được nhiều kinh nghiệm quý.
Trước hết phải nhìn nhận những thành công của Hàn Quốc với phong trào “Làng mới”. Hàn Quốc cũng là nước có xuất phát điểm từ nền nông nghiệp yếu. Phong trào “Làng mới” (SU) ra đời với 3 tiêu chí: Cần cù, tự lực vượt khó và hợp tác. Hàn Quốc không có quỹ bồi thường đất và các tài sản khác nên việc hiến đất, tháo dỡ công trình, cây cối, đều do dân tự giác bàn bạc, thỏa thuận, ghi công lao đóng góp và hy sinh của các hộ cho phong trào. Chính phủ Hàn Quốc chỉ hỗ trợ một phần kinh phí đầu tư hạ tầng.
Thắng lợi của Hàn Quốc có thể tóm lược lại một số kinh nghiệm như sau:
- Một là, phát huy nội lực của nhân dân để xây dựng kết cấu hạ tầng nông thôn. Phương châm: “Nhà nước bỏ ra 1 vật tư, nhân dân bỏ ra 5-10 công sức và tiền của”.
- Hai là, phát triển SX để tăng thu nhập. Các cơ quan, đơn vị chuyển giao TBKT, giống mới, KH-CN, xây dựng vùng chuyên canh hàng hóa, xây dựng nhà máy ở nông thôn để chế biến và tiêu thụ nông sản, cho vay thúc đẩy SX.
- Ba là, đào tạo đội ngũ cán bộ cơ sở theo tinh thần tự nguyện và do dân bầu.
- Bốn là, phát huy dân chủ để phát triển nông thôn. Thành lập hội đồng phát triển xã hội, sử dụng trợ giúp của Chính phủ trên cơ sở công khai, dân chủ, bàn bạc để triển khai các dự án theo mức độ cần thiết của địa phương.
- Năm là, phát triển kinh tế hợp tác, thiết lập lại các HTX kiểu mới phục vụ trực tiếp nhu cầu của dân, cán bộ HTX do dân bầu chọn.
Phong trào “Làng mới” của Hàn Quốc đã biến đổi cộng đồng vùng nông thôn cũ thành cộng đồng NTM ngày một đẹp và giàu hơn. Có 98% số làng tự chủ về kinh tế, thu nhập trung bình của các hộ tăng lên 3 lần, doanh thu bình quân của 1 HTX tăng từ 43 triệu won lên 2,3 tỷ won, góp phần đưa Hàn Quốc từ một nước nông nghiệp lạc hậu trở nên giàu có.
Ngoài Hàn Quốc còn có một số nước, vùng lãnh thổ khác rất thành công trong thực hiện chương trình phát triển nông nghiệp, nông thôn như Đài Loan. Chương trình “Nông hội” của Hàn Quốc được xây dựng để làm cầu nối giữa Chính phủ và nông dân, gắn nông dân với Chính phủ. Còn Nhật Bản với phong trào “Mỗi làng một sản phẩm” cũng rất thành công.
...Đến các tỉnh bạn
Ngoài tham quan học tập kinh nghiệm nước ngoài, Thường trực BCĐ tỉnh cũng tạo điều kiện cho các BCĐ huyện và BCĐ xã có nhiều cơ hội học hỏi kinh nghiệm của các tỉnh thành đã đạt được những thành tích nổi trội. Cụ thể những người làm NTM ở Vĩnh Long đã đến xã Tân Thông Hội, huyện Củ Chi (TPHCM). Chương trình XD NTM của Tân Thông Hội được triển khai từ giữa năm 2009 với chủ trương dựa vào nội lực cộng đồng, quy hoạch SX phù hợp với đặc thù của địa phương.
Bước đột phá ở Tân Thông Hội là người dân đã tự nguyện hiến đất trị giá hàng trăm tỷ đồng để mở rộng những con đường làng nhỏ hẹp thành đường nhựa rộng. Đến nay, xã có 125 đường giao thông lớn, nhỏ với tổng chiều dài 80,72 km. Còn kinh nghiệm ở huyện Xuân Lộc (Đồng Nai) là nơi đây tận dụng được nguồn lực từ các phòng, ban chuyên ngành của huyện làm đơn vị tư vấn, quy hoạch để bớt đi được khoản chi phí khá lớn.
Kinh nghiệm từ xã Vĩnh Phú, huyện Thoại Sơn (An Giang) là thực hiện đề án huy động sức dân theo quy chế dân chủ cơ sở. Là xã nông nghiệp nên việc vận động người dân làm đường giao thông bằng cách đóng góp theo đầu công đất nhận được sự hưởng ứng, đồng tình. Ngoài ra, UBND xã Vĩnh Phú còn phối hợp cùng mặt trận, các hội đoàn đẩy mạnh công tác tuyên truyền, xác định rõ chương trình XD NTM không phải là chương trình đầu tư mà “Nhà nước và nhân dân cùng làm”.
Áp dụng
Sau 3 năm thực hiện công tác XD NTM, vừa qua Thường trực BCĐ tỉnh Vĩnh Long đã tổ chức khảo sát, đánh giá kết quả thực hiện các tiêu chí của 22 xã điểm. Qua đợt khảo sát, BCĐ tỉnh nắm bắt được tiến độ thực hiện 19 tiêu chí của các xã, tuy chưa đạt được nhiều kết quả nhưng cũng nhìn thấy được một số kinh nghiệm thực tiễn sau:
- Thứ nhất, về công tác quy hoạch cần phải hướng dẫn các xã công bố để nhân dân được biết; xây dựng quy chế quản lý quy hoạch, phải có hướng dẫn thực hiện quy hoạch chi tiết.
- Thứ hai, chủ động đẩy mạnh thực hiện 19 tiêu chí theo phương châm “tiêu chí nào dễ, không cần vốn đầu tư làm trước; tiêu chí nào Nhà nước và nhân dân cùng làm thì tích cực vận động và quyết tâm thực hiện; tiêu chí nào Nhà nước thực hiện thì tranh thủ đưa vào kế hoạch”.
- Thứ ba, cần phải vạch rõ công tác nào Nhà nước thực hiện, công tác nào do Nhà nước và dân cùng thực hiện; mức đóng góp của người dân trong mỗi công trình, dự án. Theo đó BCĐ cần phải đề ra các phương án và hình thức đóng góp công khai trước dân để lựa chọn và cùng tham gia quản lý.
- Thứ tư, là cần phải tranh thủ vận động, nắm bắt sự hỗ trợ của các DN, xác định rõ nhiệm vụ và nội dung cần hỗ trợ.
- Thứ năm, chủ động phối hợp lồng ghép thực hiện các chương trình dự án, ưu tiên các công trình trọng điểm để cân đối vốn cấp xã, sớm hoàn thành các tiêu chí XD NTM.
