Kết hôn "giả", đâm ra khổ

Người dân xã Tam Dị trao đổi với phóng viên

Rắc rối

Sau khi tốt nghiệp THPT, chị Nguyễn Thị K., ở thôn Tân Mùi, xã Tam Dị có nguyện vọng đi lao động ở Hàn Quốc. Qua dịch vụ môi giới, chị được tư vấn nếu đăng ký kết hôn với đàn ông quốc tịch nước này thì sẽ nhanh chóng được nhập cư tại đây mà không phải mất thời gian chờ đợi. Vậy là việc trọng đại cả đời người được chị K. và gia đình quyết định thực hiện chóng vánh sau khi chi khoản tiền không nhỏ để lo thủ tục "cưới" người chồng không biết mặt.

Tất nhiên đúng như cam kết giữa hai bên, khi sang Hàn Quốc, chị K. không sống cùng người chồng hợp pháp mà ra ngoài lao động theo nguyện vọng. Thời gian sau đó, chị có tình cảm và chung sống như vợ chồng với một thanh niên cùng xã cũng đang ở xứ Hàn. Hai bên gia đình đều chấp thuận mối quan hệ trên và hiện hai người đã có con chung.

Trường hợp chị Lưu Thị H. con gái ông Lưu Văn L, người cùng thôn cũng tương tự. Ba năm trước, chị H. kết hôn với người nước ngoài để đi XKLĐ nhưng không thành. Hiện chị đang học tại Hà Nội nhưng trên giấy tờ đã là người có chồng dù chưa biết mặt người chồng ngoại quốc.

Đây chỉ là hai trong số nhiều phụ nữ xã Tam Dị đi XKLĐ bằng cách “kết hôn giả”. Theo tìm hiểu, trên địa bàn xã Tam Dị tình trạng này bắt đầu xuất hiện vào năm 2005 và rộ lên từ 2008-2010. Ba năm đó có hơn 160 người kết hôn với người nước ngoài, chủ yếu là các nước Hàn Quốc, Đài Loan…

Việc kết hôn "giả" chỉ nhằm mục đích XKLĐ mà không lường hết hậu quả. Khi thủ tục xuất cảnh trục trặc bởi sự thẩm tra thông tin của cơ quan chức năng, không ít người đã không thể đi lao động ở nước ngoài vừa mất thời gian, công sức lại tốn tiền của... Với những người XKLĐ thành công thì cũng phải sống bất hợp pháp và điều đáng nói là tương lai, hạnh phúc đều không tránh khỏi những rắc rối.

Những đứa trẻ không được khai sinh

Qua giới thiệu của cán bộ địa phương, chúng tôi đã đến một số gia đình có con kết hôn "giả" với người nước ngoài. Đó là gia đình ông Đặng Văn N. ở thôn Đông Thịnh. Ông N. có con dâu là Lưu Thị X. (SN 1990). Cách đây 3 năm, qua trung tâm môi giới, chị X. kết hôn với người đàn ông Hàn Quốc nhưng do trục trặc thủ tục xuất cảnh nên việc XKLĐ của chị X. không thành.

Thời gian sau, chị X. lập gia đình với anh Đặng Văn T., con trai ông N. nhưng không được cán bộ tư pháp xã thực hiện thủ tục đăng ký kết hôn vì hiện tại chị đang có hôn nhân hợp pháp với người Hàn Quốc. Nghĩ rằng đây chỉ là khó khăn tạm thời, hai bên gia đình vẫn tổ chức cưới cho đôi trẻ. Đến nay, con của chị đã 2 tuổi nhưng chưa được khai sinh bởi theo quy định của pháp luật, đứa con đó không thể mang họ của anh T. mà mang họ của người cha Hàn Quốc.

Ông N. lo lắng: "Cán bộ tư pháp xã nói rằng chỉ làm giấy khai sinh cho cháu khi con dâu tôi có đơn ly hôn với người chồng Hàn Quốc hoặc làm đơn cam đoan đứa con mình sinh ra là con ngoài giá thú và chỉ được mang họ mẹ. Điều này thì không thể! Tôi rất lo khi sắp tới cháu đến tuổi đi học mà không có giấy khai sinh và còn ảnh hưởng nhiều tương lai của cháu. Gia đình tôi mong muốn làm giấy khai sinh cho cháu có đủ tên bố mẹ để được đến trường".

Cũng cùng hoàn cảnh là gia đình ông Trần Đình T. Cháu nội của ông T. được sinh ra tại Hàn Quốc và đưa về VN sống cùng ông bà đến nay đã 4 tuổi mà chưa được khai sinh. Theo anh Nguyễn Hữu Thuần, cán bộ tư pháp xã Tam Dị, hiện có hàng chục trường hợp khó khăn trong khai sinh bởi nguyên nhân trên, một số gia đình có đến 2-3 đứa trẻ chưa được "hợp pháp hóa". Đáng lo ngại là nhiều trẻ sắp đến tuổi đi học.

Bảo vệ quyền lợi con trẻ

Bộ Tư pháp vừa có văn bản hướng dẫn các đối tượng có con "chui" cần đến Đại sứ quán VN tại nước sở tại xin xác nhận tình trạng hôn nhân hiện tại thì mới có thể hợp thức hoá quan hệ hôn nhân và khai sinh cho con. Tuy nhiên, trên thực tế phần lớn lao động trong trường hợp này khi sang nước bạn thường bỏ trốn ra ngoài làm ăn bất hợp pháp nên né tránh các cơ quan quản lý.

Anh Lương Đình Hảo, Phó trưởng phòng Hành chính Tư pháp, Sở Tư pháp Bắc Giang cho biết: Theo Luật Hôn nhân & gia đình, để khai sinh cho cháu bé theo họ cha trong trường hợp này, gia đình phải nhờ sự can thiệp của Tòa án nhân dân tỉnh làm thủ tục ly hôn người chồng nước ngoài và qua xác định AND hoặc nhiều biện pháp nghiệp vụ khác để chứng minh đứa con này không phải là con người chồng theo đăng ký kết hôn mà là của người đàn ông đang chung sống với người mẹ.

Sau khi gia đình làm thủ tục nhận cha-mẹ-con thì trẻ mới được đăng ký khai sinh. Với trường hợp chưa có con nhưng đã có giấy đăng ký kết hôn với người nước ngoài như chị Lưu Thị H ở thôn Đông Thịnh... cũng cần nhanh chóng đến cơ quan chức năng thực hiện ly hôn vắng mặt với người chồng Hàn Quốc để giải quyết tránh rắc rối về sau.