Khoai tây có tên khoa học Solanum tuberosum L., thuộc họ Cà - Solanaceae. Khoai tây có thân thảo mềm, cao 40-50cm.
Có hai loại cành, cành ở trên mặt đất có màu xanh, vươn cao; cành nằm trong đất màu vàng, phình to lên thành củ hình cầu, dẹt hoặc hình trứng, chứa nhiều tinh bột. Khoai tây không chỉ là thực phẩm ngon miệng, bổ dưỡng mà còn chữa được nhiều bệnh.
Theo Đông y, củ khoai tây có vị ngọt, tính bình, có tác dụng hòa vị (điều hòa chức năng dạ dày), kiện tỳ (tăng cường chức năng tiêu hóa), ích khí; có thể chữa chán ăn, tiêu hóa kém, bí đại tiện... Sau đây là một số ứng dụng cụ thể:
- Giúp nhuận tràng: Khoai tây luộc chín ăn 2 lạng mỗi ngày.
- Khi ngộ độc thực phẩm: Chọn 1 củ khoai tây 30- 50gr, gọt bỏ vỏ, ăn sống với muối tiêu.
- Khi lao động mệt, tim mạch đập dồn dập, đầu choáng: Chỉ cần nướng 1 củ khoai nặng 50-70gr cháy đen, lột bỏ vỏ ăn với 1 muỗng mật ong.
- Để chữa chứng đau dạ dày, có thể dùng khoai tây rửa sạch, thái lát mỏng, chần qua nước sôi rồi ngâm một lúc trong nước đun sôi để nguội. Vớt ra, thêm nước ép gừng và tỏi trộn đều ăn hằng ngày.
- Chữa táo bón kinh niên: Khoai tây rửa sạch, giã nát, vắt lấy nước, ngày uống 3 lần trước các bữa ăn, mỗi lần 1 chén con.
- Chữa viêm loét dạ dày, hành tá tràng: Khoai tây tươi (không bỏ vỏ) rửa sạch, thái nhỏ, dùng máy xay thịt để xay hoặc cho vào cối giã nát, vắt lấy nước cốt, thêm chút mật ong vào uống, mỗi lần 1-2 thìa cà phê.
- Chữa đau đầu: Khoai tây thái lát, xát lên chỗ đau trên đầu.
- Chữa quai bị: Mài khoai tây với giấm, lấy nước bôi vào chỗ sưng.
- Chữa bỏng nhẹ: Khoai tây rửa sạch, mài lấy nước, bôi vào chỗ bị bỏng.
- Chữa nôn mửa do rối loạn thần kinh thị giác, kém ăn: Khoai tây 100 g, gừng tươi 10 g, quýt 1 quả (bỏ vỏ và hạt). Tất cả giã nát, trộn đều, vắt lấy nước, trước mỗi bữa ăn uống một thìa canh.
- Điều hòa chức năng tiêu hóa: Khoai tây 1-2 củ, dùng than củi nướng chín, bóc vỏ, ăn lúc còn nóng.
- Chữa chàm và ung nhọt: Khoai tây rửa sạch, thái nhỏ, giã nhuyễn, đắp lên chỗ da bị bệnh và lấy gạc băng lại. Ngày thay thuốc 2 lần.
Chú ý: Để phòng ngộ độc, không dùng khoai tây đã mọc mầm, biến chất. Khi gọt khoai, cần khoét bỏ mắt và những chỗ mọc mầm, chân mầm và không ăn thịt khoai tây đã chuyển sang màu xanh hoặc tím dễ bị ngộ độc.
