Kiểm soát thu mua ốc bươu vàng

* Không phát hiện nhân nuôi ốc bươu vàng

Khoảng vài năm trở lại đây, ở một số tỉnh, thành vùng ĐBSCL đã hình thành các điểm thu gom, kinh doanh ốc bươu vàng. Các cơ sở này thường hoạt động mạnh vào mùa nước nổi do ốc xuất hiện nhiều, tạo cơ hội kiếm tiền cho hàng ngàn người dân nông thôn trong lúc nông nhàn.

Nông dân phấn khởi

Những tháng mùa nước nổi này về các tỉnh đầu nguồn như An Giang, Đồng Tháp và Long An… đi dọc theo các tỉnh lộ hay quốc lộ thấy cảnh thu gom, kinh doanh ốc bươu vàng khá nhộn nhịp, đặc biệt vào buổi sáng sớm.

Chị Trần Thị Bích ở xã Nhơn Hưng, huyện Tịnh Biên, An Giang cho biết: “Buổi tối rảnh, mấy mẹ con tui bơi xuồng ra các mé ruộng, bờ kênh bắt ốc, mỗi ngày cũng thu gom được vài chục ký, kiếm 100.000 - 200.000 đồng. Nhờ công việc này mà gần đây nhà tui đỡ lắm”. Giá ốc sống được các cơ sở thu mua từ 600 - 800 đồng/kg, tùy lớn nhỏ. Còn nếu bắt về phân loại, luộc sơ, khêu (lể) lấy ruột rồi mới đem cân cho chủ vựa sẽ có giá cao hơn.

Anh Lương Văn Hậu ở cùng xóm với chị Bích nói: “Năm nay nước lũ lớn nên lượng ốc xuất hiện nhiều lắm. Tôi mới ra bắt ốc mấy ngày nay mà thấy ham quá, một ngày dư sức kiếm 200.000 đồng. Ốc có giá, có nơi tiêu thụ, cả xóm rủ nhau đi bắt, đông vui lắm”.

Người dân khêu (lể) ốc bươu vàng lấy thịt bán cho thương lái

Mấy tháng mùa lũ năm nay, gia đình ba người của anh Lê Văn Liếng ở xã Vĩnh Thạnh, huyện Lấp Vò, Đồng Tháp rủ nhau đi bắt ốc bươu vàng bán cho đại lý thay vì giăng câu lưới vất vả như mọi năm. Mỗi ngày gia đình anh bắt được khoảng vài trăm ký ốc.

Ốc sau khi cho vào nồi luộc sơ, dùng cây nhọn khêu lấy phần thịt. Cứ khoảng 5 kg ốc sống sẽ thu được 1 kg ốc thịt, bán cho cơ sở thu mua với giá 15.000 đồng/kg. Nhờ đó, mỗi ngày gia đình anh Liếng cũng kiếm hàng trăm ngàn đồng. Công việc nhẹ nhàng hơn bất cứ nghề nào vào mùa lũ, không cần vốn đầu tư.

Ngoài những hộ nghèo đi bắt ốc bươu vàng để kiếm tiền mưu sinh, các hộ nông dân nuôi thủy sản mùa nước nổi như nuôi cá lóc, ếch, lươn… cũng tham gia ra bắt ốc. Anh Lê Văn Tâm, ở xã Vĩnh Hanh, huyện Châu Thành, An Giang, nuôi 2.000 con ếch trong vèo cho biết: “Mùa nước nổi ốc bươu vàng xuất hiện rất nhiều, thịt ốc là nguồn thức ăn giàu chất dinh dưỡng giúp ếch phát triển nhanh.

Vì vậy tôi tranh thủ đi bắt ốc về làm thức ăn cho ếch, sẽ giảm bớt được chi phí đầu tư”. Anh Tâm cho biết, trước đây ốc bươu vàng rẻ như bèo nhưng nay lại được thu mua với giá 14.000 - 15.000 đ/kg thịt. Có bao nhiêu thương lái cũng thu gom hết. Do vậy, nhiều lao động nhàn rỗi tại các địa phương ở vùng ĐBSCL đều có công ăn việc làm ổn định, một số cơ sở thu mua ốc ăn nên làm ra trong mùa lũ này.

Chính quyền lo ngại

Giá ốc tăng cao, mấy tháng nay hàng chục cơ sở thu mua ốc tại ĐBSCL mọc lên như nấm. Ông Trần Đại Nghĩa, chủ cơ sở thu mua ốc bươu vàng ở huyện Lai Vung, Đồng Tháp cho biết: Bình quân một ngày cơ sở thu mua 10 - 15 tấn ốc bươu vàng của người dân quanh vùng đem lại bán. Ốc sau khi mua xong sẽ được phân loại, luộc sơ qua nước nóng, khêu lấy ruột.

Với số lượng ốc lớn như vậy, mỗi ngày cơ sở của ông Nghĩa cần khoảng 20 lao động để làm các công đoạn phân loại, luộc, khêu, rửa thịt, cho vào hộp đông lạnh… Mỗi kg thịt ốc bán cho thương lái, chủ cơ sở này cũng kiếm được từ 5.000 - 6.000 đồng.

Một chủ cơ sở thu mua ốc bươu vàng ở xã Long Bình, huyện Long Mỹ, Hậu Giang cho biết, sau khi thu mua của người dân, cơ sở sẽ bán lại cho các thương lái khác là của người Việt chứ không phải thương lái Trung Quốc.

Thương lái thu mua ốc bươu vàng ở huyện Tịnh Biên, An Giang

Sau đó, thịt ốc được chở đi TP Hồ Chí Minh tiêu thụ. Ông Lê Hồng Việt, Phó Trưởng phòng Kinh tế huyện Long Mỹ, Hậu Giang cho biết, việc mua bán ốc bươu vàng trên địa bàn huyện đã diễn ra từ một vài năm qua. Ốc được người dân bán cho thương lái trên địa bàn, sau đó thương lái bán tiếp cho cơ sở thu mua khác ở TP Hồ Chí Minh. Theo ông Việt, việc người dân bắt ốc bươu vàng cũng góp phần tiêu diệt sinh vật này, bảo vệ môi trường, mùa màng. 

Việc người dân đổ xô đi bắt ốc rồi bán giá cao cũng khiến địa phương lo lắng vì có nguy cơ dân sẽ gây nuôi để có thêm nguồn bán. Nhưng cho đến nay, qua rà soát trên địa bàn huyện thì chưa phát hiện trường hợp nào nuôi ốc bươu vàng. Ngành chuyên môn đã cử cán bộ theo dõi sát sao từng địa bàn, nếu phát hiện người dân gây nuôi sẽ can thiệp xử lý ngay.

Bà Nguyễn Thị Ngọc Ánh, Chi cục trưởng Chi cục BVTV tỉnh Đồng Tháp cho biết: Việc các cơ sở thu mua ốc bươu vàng trong mùa lũ đã diễn ra nhiều năm qua, chủ yếu để phục vụ cho việc chăn nuôi thủy sản là chính. Vẫn chưa nghe thông tin người nước ngoài thu mua ốc bươu vàng ở tại địa bàn Đồng Tháp. Chuyện nuôi ốc là không có, chỉ có một số cơ sở thu mua ốc nhỏ dưỡng lại chờ lớn để bán thì có.

Tại Kiên Giang, qua thực tế kiểm tra cơ quan chức năng cũng đã phát hiện một số cơ sở thu mua, sơ chế ốc bươu vàng, sau đó xuất bán đi nơi khác. ThS Võ Thị Hồng Thủy, Chi cục phó Chi cục BVTV Kiên Giang cho biết, nguồn ốc bươu vàng chủ yếu được các cơ sở thu gom của người dân bắt ngoài tự nhiên trong mùa nước nổi chứ không phải nhân nuôi.

Việc thu gom ốc bươu vàng ngoài tự nhiên sẽ góp phần làm giảm mật độ, hạn chế chúng phá hoại khi vào vụ lúa. Tuy nhiên, để tránh tình trạng người dân thấy ốc có giá có thể tự ý nhân nuôi kiếm lời, Chi cục đã tham mưu cho Sở NN-PTNT chỉ đạo các địa phương kiểm tra chặt chẽ tình hình, kịp thời xử lý khi phát hiện.