Ngày tôi còn nhỏ học cấp 1 mẹ cho tiền đóng học phí nhưng mải chơi, nên tôi đánh mất. Hậu quả là tôi bị ba đánh cho mấy roi vào đít rớm máu.
Thấy tôi bị đòn đau, mẹ ôm tôi vào lòng nước mắt ngắn, nước mắt dài than thở: “Ba mẹ biết đánh con như vậy là không nên, nhưng vì muốn con nên người nên ba mới làm như vậy. Con biết không, số tiền đó ba mẹ chắt bóp từ những mớ rau, củ khoai, hạt lúa mới có đủ để cho con nộp tiền học”.
Đó là lần đầu tiên tôi thấy được giá trị của đồng tiền. Khi tôi có công ăn việc làm, tháng lương đầu tiên là đồng tiền đích thực do mình làm ra. Vì vậy mà tôi nâng niu, chi tiêu hợp lý. Nhưng M bạn tôi thì khác, không bao giờ bằng lòng với đồng lương của mình mà muốn có thật nhiều tiền. M tâm sự: “Có tiền mua tiên cũng được, con người sống được mấy hơi, cần phải kiếm thật nhiều tiền thì cuộc sống mới ra hồn cuộc sống”.
M nghỉ cơ quan Nhà nước, ra ngoài làm để có được nhiều tiền. Trong vòng hai năm, M đã có ô tô, nhà lầu, ăn uống đi đứng có dáng vẻ bệ vệ, oai phong của một đại gia. M bàn với tôi về làm với M, nhưng tôi từ chối khéo. Vợ tôi nói mát: “Nhà em thích một túp lều tranh hai trái tim nghèo hơn là ở nhà lầu, đi ô tô như anh M”. Khi chia tay tôi, M nói: “Các cậu hãy nghĩ rộng ra một chút, con người ta sang hay hèn đều do đồng tiền cả".
M về rồi lòng tôi không khỏi bâng khuâng không biết nên chọn hướng nào. Cũng may ba đến chơi, thấy tôi không được hoạt bát nhanh nhẹn như mọi khi ông hỏi: “Nhà các con có chuyện gì à!”. Vợ tôi nhanh nhảu: “Nhà con đang phân vân nên đi làm với anh M hay vẫn tiếp tục làm ở cơ quan với đồng lương nghèo kiết xác ba ạ!”. Ông cười: “Chuyện tiền nhiều, tiền ít ba không nói, nhưng theo ba các con đã làm việc ở cơ quan Nhà nước nhiều năm rồi, đồng lương tuy khiêm tốn nhưng cố định, cuộc sống gia đình yên ổn, luôn đầm ấm, hạnh phúc. Nếu ra làm ngoài các con có thể kiếm ra nhiều tiền nhưng bấp bênh lắm, đồng tiền không dễ dãi với ai đâu. Đồng ý kiếm được nhiều tiền thì tốt, nhưng đồng tiền có hai mặt của nó. Mặt tốt là: Nếu đồng tiền chân chính, biết sử dụng hợp lý thì giúp con người thành công trong sự nghiệp, cuộc sống, con cái học hành thành đạt... Còn mặt xấu của nó là: Chạy theo việc kiếm tiền mà không phân biệt phải trái, không biết điểm dừng thì dễ làm cho con người ta sa ngã, tha hóa biến chất, gia đình tan nát, con cái hư hỏng, thậm chí nó còn lôi con người vào tù tội. Các con nên cân nhắc cho thấu đáo, thời buổi này kiếm tiền cũng khó, nhưng cũng rất dễ, làm người lương thiện rất dễ, nhưng cũng rất khó đấy”...
Tối hôm sau, bản tin thời sự 19 giờ tôi thấy trên ti vi thông báo công an đã phá được vụ án ma túy xuyên quốc gia từ Lào sang Việt Nam qua cầu treo ở Hà Tĩnh, tôi thấy trong số những người bị bắt có M.
Lúc đó tôi mới thấm thía lời nói của ba. “Đồng tiền có hai mặt của nó, con cần phải thận trọng trong việc kiếm ra nó và biết cách chế ngự nó”. Hãy để đồng tiền luôn là phương tiện giúp ta trong cuộc sống và giữ vững hạnh phúc, đừng để nó làm băng hoại cuộc đời ta.
