Lâu nay, trên bản đồ thế giới, Việt Nam chỉ được chú ý vì những yếu tố văn hóa phi vật thể, chứ chưa bao giờ được đánh giá cao về thể thao. Nếu có thành tích thể thao, thì chủ yếu vẫn ở bộ môn cờ vua. Năm 2003, Việt Nam từng tổ chức SEA Games với khuôn khổ nhỏ hơn một cách chật vật và lúng túng. Thành thật mà nói, ASIAD là sân chơi vẫn còn cao quá tầm với của chúng ta!
Tất nhiên, có rất nhiều lý do hay ho và tốt đẹp để chúng ta đón rước bạn bè châu Á đến xứ sở mình cùng tranh tài trong không khí hữu nghị ấm áp. Chỉ có điều, muốn có một giải thể thao tầm cỡ châu lục thì phải đầu tư rất tốn kém. Vấn đề đầu tiên là... tiền đâu? Câu hỏi này đã được đặt ra trước khi đại diện Việt Nam tham dự lễ bốc thăm quốc gia đứng mũi chịu sào ASIAD 18. Đáng tiếc, nhiều ý kiến phản biện lúc đó đã không được cân nhắc một cách nghiêm túc!
Tại phiên điều trần trước Ủy ban Văn hóa Giáo dục Thanh thiếu niên & Nhi đồng của Quốc hội vừa qua, các quan chức Bộ Văn hóa Thể thao & Du lịch đã không giấu được sự lúng túng khi đề cập đến chuyện kinh phí. Theo dự kiến, riêng kinh phí tổ chức đã lên đến 150 triệu USD. Bằng những con số chặt chẽ hơn, Bộ Tài chính khẳng định ngân sách nhà nước phải đảm bảo 5.475 tỷ đồng cho sự kiện này. Chỉ cần làm phép tính nhẩm đã thấy được một khoản tiền khổng lồ cần chi ra trong vài năm tới.
Thử nhìn lại bạn bè quốc tế từng đăng cai ASIAD gần đây: Qatar chi 2,8 tỷ USD, Hàn Quốc chi 1,62 tỷ USD, còn Trung Quốc lên đến 20 tỷ USD. Lưu ý, các nước trên đều có sẵn cơ sở hạ tầng và hệ thống nhà thi đấu, còn Việt Nam hầu như phải xây dựng mới từ làng vận động viên đến sân đua xe đạp lòng chảo. Qua đó có thể nghiệm ra: Con số 150 triệu USD hoàn toàn không khả thi! Phải chăng khống chế kinh phí tổ chức ở mức ấy để cộng đồng đỡ hoảng hốt, còn khi triển khai thực tế thì phát sinh liên tục?
Trong nền thể thao vốn đang rất nghiệp dư của Việt Nam hiện nay, chỉ có bóng đá ít nhiều được xã hội hóa, còn các ngành khác đều trông chờ vào bao cấp. Ai dám tin 72% kinh phí tổ chức ASIAD có thể xã hội hóa?
Nếu bỏ quyền đăng cai bây giờ, Việt Nam sẽ bị nộp phạt 1 triệu USD. Thế nhưng, nếu nhắm mắt lao theo những kế hoạch to tát thì không biết lấy tiền ở đâu ra. Biết chấp nhận sự thật vì lợi ích chung cũng là một ứng xử văn hóa. Tầm vóc quốc gia căn cốt ở trí tuệ và phẩm giá của dân tộc, chứ không vì một sự kiện thể thao mà vụt lớn lên được! Chúng ta phải liệu sức mà chơi ASIAD!
