Không riêng nông dân Thạch Thành (Thanh Hoá) bán mía cho NM Đường Việt Nam- Đài Loan bị chèn ép, về Long An những ngày này, người trồng mía cũng than thở: Bán mía cho lái thì bị ép giá, còn bán cho NM thì đánh chữ đường thấp. Đằng nào cũng bị bóp hầu bóp cổ, đau lắm…
Chữ đường nhảy múa như chứng khoán
Theo tìm hiểu của NNVN hiện nay nông dân Đức Hòa và Bến Lức chủ yếu bán mía cho Cty CP Mía đường Hiệp Hòa (đóng trên địa bàn huyện Đức Hòa), trong đó có hơn 50% cổ phần của Cty Đường NIVL Ấn Độ (đóng trên địa bàn huyện Bến Lức). Nông dân cho rằng, nhiều dấu hiệu cho thấy 2 Cty này (đường Hiệp Hòa và đường NIVL) đang “liên kết” với nhau trong việc thu mua, đánh giá chữ đường để bóp nông dân
Nông dân Đỗ Văn Biện, 67 tuổi, ở ấp 3, xã Hựu Thạnh (Đức Hòa) cho biết: "Nhà tui có 2,5 ha đất ruộng trồng mía từ năm 1975. Năm 2006 tui phải bán hai mẫu để trả nợ vì lỗ nặng hiện vẫn còn nợ ngân hàng 30 triệu. Vốn đầu tư ban đầu cho một mẫu mía khoảng 30 triệu đồng, sau một năm năng suất cao có thể đạt từ 75- 80 tấn/ha. Hiện nay nếu bán cho thương lái mà không bị ép giá, hoặc bán trực tiếp cho NM được đo chữ đường đúng thì nông dân có thể lãi khoảng 20 triệu đồng/ha. Tuy nhiên, lâu nay hầu hết nông dân phải bán mía cho NM qua tay thương lái vì bán cho NM chữ đường đo lung tung lắm".
Lý giải về “nghịch lý” này, nông dân Biện cho biết: “Từ lâu tôi đã không dám bán mía trực tiếp cho hai NM đường vì chữ đường bị đánh vô tội vạ, may mắn lắm thì được 8 CCS, còn thông thường chỉ 6- 7 là cùng (trong khi đó để được mua giá 850.000đ/tấn thì mía phải đạt 10 CCS). Chính vì bị đánh chữ đường thấp nên chúng tôi phải kêu lái đến bán tại ruộng".
Tương tự, nông dân Trần Văn Trà "tố": "Mía thu hoạch trên cùng một đám ruộng nhưng ghe trước được đạt 8 CCS, ghe sau có thể chỉ được 6 CCS". Nông dân Cao Minh Trí, 66 tuổi, ấp 1, xã Lương Bình bức xúc: "Bán cho lái thì bị ép giá, cân trực tiếp cho NM thì bị đánh chữ đường thấp. Đường nào mình cũng thiệt, mình đâu có làm gì được họ. Tui trồng mía từ năm 1975 ban đầu hơn 8ha, nay cũng chỉ còn 3ha. Mấy năm trước tui toàn cân mía trực tiếp cho NM nhưng lúc nào đo chữ đường cũng chỉ được 6- 7 nên sau này đành bán sô cho lái".
Lái mía làm mưa làm gió
"Tránh vỏ dưa lại gặp vỏ dừa". Bán mía cho NM đã vậy nhưng bán cho thương lái cũng không xong vì họ ép giá mía quá rẻ. Bằng chứng là hiện giá mía nông dân bán cho lái mía chỉ chừng 580.000- 600.000 đ/tấn, trong khi đó thương lái bán lại cho NM lên tới 850-900.000đ/tấn. Nhiều ngày ở các xã như Lương Bình, Lương Hòa (Bến Lức) hay Hiệp Thành, Hựu Thạnh (Đức Hòa), chúng tôi đều thấy đội ngũ thương lái mía khá hùng hậu. Trung bình mỗi xã có từ 10 lái mía trở lên. Thương lái xã này muốn qua xã khác mua mía cũng không dễ vì xã nào cũng có hàng chục “đại gia” trấn giữ.
Những cái tên mà người trồng mía chẳng xa lạ gì như Đ, P, T ở Lương Hòa; K, H ở Hòa Thạnh; R, B ở Lương Bình. Trong tay những lái này luôn có ít nhất 7-10 thợ đốn mía, lúc cao điểm thu hoạch mía họ có thể huy động hàng trăm người. Thương lái có tiền, sẵn nhân công và phương tiện chuyên chở. Sau mỗi vụ mía, trung bình một lái mía có thể kiếm nửa tỷ đồng, còn những “đại gia” lắm vốn, “quan hệ sâu với NM đường” có thể kiếm một vài tỷ dễ dàng.
Tại Long An người trồng mía chỉ biết duy nhất một việc là trồng, chăm sóc mía. Đến ngày thu hoạch họ không có nhân công đốn chặt, không phương tiện chuyên chở.
Được biết, do bị ép quá mức nên nhiều nông dân đang muốn “chia tay” với cây mía vốn đã gắn bó mấy chục năm qua để trồng đu đủ, chanh dây. Tìm hiểu của NNVN cho thấy, chính việc NM xác định chữ đường không hợp lý đã tạo điều kiện để tư thương mua mía của dân với giá bèo. Mà các thương lái chính là "mối ruột" của NM đường. Vậy phải chăng ở đây có dấu hiệu của việc thương lái bắt tay với NM ép giá người nông dân?
