Bên cạnh những bờ kè bị sạt lở, cuốn trôi đe dọa tính mạng, nhà cửa của hàng nghìn người dân ở TT- Huế là hàng chục chiếc thuyền trùng trục khai thác cát trên sông Hương
Lũ qua, hàng ngàn người dân ở ven sông Hương, sông Bồ, Ô Lâu (tỉnh TT- Huế) chưa khắc phục hết những khó khăn thì lại phải đối diện với nguy cơ mới đó là tình trạng sạt lở đang hoành hành. Nạn sạt lở đã ảnh hưởng đến 250 hộ dân, hơn 1.000 nhân khẩu với nỗi lo mất nhà, mất đất sản xuất.
Chính quyền không cứng rắn
Có mặt tại xã Hương Thọ, Hương Hồ (huyện Hương Trà), chúng tôi nhận thấy nhiều tuyến bờ kè, giao thông nằm hai bên bờ sông Hương bị lở lói nham nhở, khoét cả hàm ếch. Thôn La Khe Trẹm, Kim Ngọc, La Khe Bãi (xã Hương Thọ) với hàng chục hộ dân có nhà nằm sát gần bờ sông Hương đang đối diện với nguy cơ mất đất, nguy hiểm khi giao thông đi lại.
Theo UBND xã, sau hai trận lũ lớn hồi tháng 10 và tháng 11/2010, sạt lở diễn ra nghiêm trọng tại ba thôn trên với chiều dài gần 1.000m. Nhà của bà Phan Thị Huê chỉ còn cách bờ sông vài mét, cho biết: “Mỗi năm cứ sau lũ là bờ sông lại lấn vô 1-2m, gần nhà tui mặc dù đã được kè đá nhưng vẫn không ăn thua. Đặc biệt tuyến đường bê tông của thôn nằm ven sông sau trận lũ muộn tháng 11 vừa qua bị sạt tạo thành từng hang lớn, đi lại sụp đổ lúc nào không hay”.
Theo người dân ở đây thì tình trạng sạt lở bên bờ sông Hương năm nào cũng diễn ra, tuy nhiên chưa bao giờ khốc liệt như năm nay bởi tình trạng khai thác cát ồ ạt, vô tội vạ. Chỉ tay về chiếc tuyền khai thác cát 50 khối đang trùng trục hút cát, ông Tống Văn Hùng, cán bộ xã Hương Thọ, bức xúc: “Thuyền hút cát cứ ngày đêm rầm rập trên sông thì làm sao mà không sạt lở được. Năm nay sạt lở nặng là do số tàu thuyền hút cát ngày một đông, trong khi cơ quan chức năng chưa thực sự cứng rắn để ngăn chặn tình trạng này. Cứ như thế này, năm sau không còn nhà mà ở chứ đừng nói có đất sản xuất”.
Cùng chung số phận với Hương Thọ, Hương Hồ cũng đang bị nạn sạt lở “giày xéo” từng ngày. Ông Bùi Như Ngừng, cán bộ địa chính xã, cho biết: “Sạt lở trên sông Hương qua địa bàn xã đã thực sự nghiêm trọng. Thôn Long Hồ Thượng là địa bàn bị ảnh hưởng nặng nề nhất có hơn 20 hộ dân chiều dài trên 1km với nguy cơ mất nhà, đất vườn; ngoài ra trên sông Bạch Yến còn có khoảng 7 hộ dân với chiều dài hơn 100m sạt lở đất vườn, đất ở cần phải đi dời khẩn cấp. Do địa bàn nằm gần sông như cái túi nước lớn chực đổ về nên cứ bình quân hàng năm ở Hương Hồ, tình trạng sạt lở “cướp” mất 2.000m2 sản xuất và đất vườn”.
Theo ghi nhận của chúng tôi tại xã Hương Hồ, tình trạng khai thác cát trên sông Hương ngày càng có chiều hướng gia tăng, táo tợn. Hàng chục tàu thuyền lớn nhỏ vẫn tấp nấp ngày đêm quần thảo trên sông Hương. “Chúng tôi cũng đã nhiều lần kiến nghị lên cấp trên song tình hình khai thác cát sạn trái phép vẫn diễn ra ồ ạt. Trong khi về phía xã không đủ thẩm quyền, phương tiện để xử lý”, ông Ngừng nói.
Nguy cơ thiếu đói
Không chỉ sông Hương, ven sông Bồ đoạn qua hai huyện Hương Trà và Quảng Điền từ sau lũ giữa tháng 11 đến nay đã có hơn 6.200 m bờ sông bị sạt lở nghiêm trọng, tập trung ở các xã Hương Vân, Hương Toàn, Hương Xuân, Quảng An, Quảng Thọ, Quảng Phú. Tại xã Quảng Thọ (huyện Quảng Điền) nạn sạt lở đã ảnh hưởng trực tiếp tới 600 hộ dân với nhiều tuyến đường giao thông, đê kè bị sụt lún, chia cắt, trong đó có 20 hộ dân phải di dời khẩn cấp; hàng chục hộ dân điểm sạt lở chỉ còn cách nhà 3-4m.
Không chỉ ảnh hưởng đến nhà cửa, tình trạng sạt lở ở Quảng Thọ còn “ăn” mất đất sản xuất của 30 hộ gia đình ở thôn Vân Hạ, khiến nguy cơ không còn đất sản xuất, thiếu đói. Ông Nguyễn Tuất, một hộ dân nằm trong diện phải di dời khẩn cấp ra khỏi vùng sạt lở, lo lắng: “Sống trong vùng sạt lở cứ nơm nớp lo sợ không làm ăn gì được. Trong khi đất sản xuất lại không còn, việc di dời tui cũng như nhiều hộ dân khác muốn đi lắm nhưng ngặt nỗi lại không có kinh phí để làm nhà cửa nơi ở mới”.
Phó Chủ tịch UBND xã Quảng Thọ Hoàng Công Phong cho hay: “Theo chỉ đạo của tỉnh, huyện trong 20 hộ dân phải di dời khẩn cấp ở Quảng Thọ thì đến nay chỉ có một trường hợp đủ kinh phí tài chính để di dời. Số còn lại đang gặp khó khăn”.