Lúa lai TH3-5 ngắn ngày, kháng bạc lá

TH3-5 là giống lúa lai hai dòng, tổ hợp lai: T1S-96/R5, được công nhận là giống quốc gia tháng 12/2009, do PGS.TS. Nguyễn Thị Trâm và cộng tác viên Phòng Công nghệ lúa lai, Viện Nghiên cứu & phát triển cây trồng, Trường ĐH Nông nghiệp Hà Nội chọn tạo.

Giống có TGST 100-105 ngày (vụ mùa), 115-120 ngày (vụ xuân) ở các tỉnh miền Bắc. TH3-5 có thân rạ mập cứng, cao 90-95 cm, đẻ nhánh khỏe, nhiều bông hữu hiệu (5-7 bông/khóm), tỷ lệ lép thấp (10-15%), khối lượng 1.000 hạt trung bình (25-26 gram), năng suất cao 6-7 tấn/ha vụ mùa; 7-9 tấn/ha vụ xuân, cá biệt có thể đạt 10 tấn/ha (xuân 2011 tại Eaka, Đắk Lắk).

Hạt gạo TH3-5 thon dài, trong, tỷ lệ gạo xát trắng cao (68-70%), bạc bụng thấp, hàm lượng protein 7-8%, hàm lượng amylose 23-24%, nhiệt hóa hồ thấp, độ bền thể gel mềm; cơm trắng mềm xốp có vị ngọt đậm và ngon.

Lúa lai TH 3-5 SX vụ mùa tại xã Sơn Dương (Lâm Thao, Phú Thọ) năng suất đạt 
trên 64 tạ/ha

Dòng mẹ T1S-96 mang gen kháng đạo ôn, dòng bố R5 đã được lai quy tụ gen kháng bệnh bạc lá Xa21. Con lai F1 kháng bênh bạc lá (điểm 3), kháng vừa bệnh đạo ôn và rầy nâu, nhiễm nhẹ bệnh khô vằn và đốm nâu.

TH3-5 có khả năng thích ứng rộng. Từ năm 2009 đến nay, Phòng Công nghệ lúa lai đã trình diễn tại một số điểm thuộc các tỉnh trung du, miền núi phía Bắc (Hòa Bình, Thái Nguyên, Vĩnh Phúc, Bắc Giang), các tỉnh đồng bằng (Hà Nội, Hưng Yên, Hải Dương, Hà Nam, Nam Định), các tỉnh miền Trung, Tây Nguyên (Thanh Hóa, Bình Định, Gia Lai, Đắk Lắk...).

Tại các vùng sinh thái khác nhau cũng như gieo cấy ở các mùa vụ khác nhau, TH3-5 đều cho năng suất cao, ít nhiễm sâu bệnh, TGST ngắn, được nông dân chấp nhận đưa vào cơ cấu 3 vụ (2 lúa + 1 rau màu hoặc 3 vụ lúa). Đáng chú ý là tại các tỉnh miền Trung và Tây Nguyên TH3-5 sinh trưởng ngắn hơn 5-7 ngày so với phía Bắc nên rất phù hợp cho chế độ gieo thẳng.

TH3-5 là giống dễ tính, chịu lạnh, chịu hạn, chịu chua khá, thích ứng rộng, có thể gieo trồng ở vụ xuân muộn, mùa sớm, HT. Do TGST ngắn nên cần bón lót và thúc sớm để lúa đẻ nhánh tập trung, nâng cao tỷ lệ hữu hiệu, lượng phân bón tương đương như các giống lúa thuần cùng trà.

Sử dụng giống ngắn ngày TH3-5 giúp cho người trồng lúa tiết kiệm 1-2 lần tưới nước, đồng thời chủ động bố trí lịch gieo để né tránh các lứa sâu đục thân hoặc rầy nâu bùng phát mạnh; hạn chế đến mức thấp nhất sử dụng thuốc BVTV, hạn chế ô nhiễm môi trường và đảm bảo vệ sinh an toàn cho hạt gạo, hạ giá thành SX.

Nhằm khai thác có hiệu quả những ưu điểm vượt trội của giống TH3-5, tháng 12/2012 Trường ĐH Nông nghiệp Hà Nội đã chuyển nhượng bản quyền cho Cty Hạt giống lai Mahyco của Ấn Độ (mới mở văn phòng tại Việt Nam năm 2012).

Vụ xuân 2013 Cty Mahyco đã tổ chức SX hạt lai F1 tại Quảng Nam, ngay vụ đầu đã thu được năng suất 3 tấn/ha hạt lai F1. Vụ mùa 2013 lô hạt lai này được trình diễn trên 40 điểm đại diện cho các tỉnh phía Bắc và Nam Trung bộ, đạt năng suất 6-7 tấn/ha với TGST từ 90-100 ngày.

Theo kế hoạch từ năm 2014, Cty Mahyco sẽ SX hạt lai với số lượng lớn tăng dần tại VN để cung ứng hạt giống F1 không chỉ cho nông dân nước ta mà sẽ tiến đến thị trường giống của các nước khác trong vùng.

Thành công của kế hoạch này sẽ góp phần thúc đẩy ngành SX hạt giống lai (một trong những ngành công nghệ cao), đồng thời nâng cao năng lực KH-CN ở nông thôn, nâng cao hiệu quả kinh tế của SX lúa và thu nhập cho nông dân.