| Hotline: 0983.970.780

Luật tục đáng sợ trên dãy Ngọc Linh: Đốt nhà đuổi ma, chính quyền không cản nổi

Thứ Hai 24/10/2016 , 13:15 (GMT+7)

Theo quan niệm của người Xê Đăng, người ăn lá ngón, treo cổ tự tử là chết xấu. Họ tin rằng con ma vẫn còn trú ngụ, để đuổi đi phải đập phá, đốt cháy nhà. Một khi làng đã quyết thì đến chính quyền cũng không can thiệp nổi. Ông Hồ Quang Bửu, Chủ tịch UBND huyện Nam Trà My cho biết, huyện đang nỗ lực triệt xóa những hủ tục lâu nay...

Người chết, nhà cháy

Cạnh ngôi trường THCS nội trú xã Trà Cang (huyện Nam Trà My, Quảng Nam) có một ngôi nhà cấp bốn vừa được xây dựng. Căn nhà là do những tấm lòng hảo tâm giúp đỡ. Trong nhà có 4 đứa trẻ người dân tộc Xê Đăng và bà nội sinh sống. Cha mẹ chúng đã ăn lá ngón tự tử.

13-32-45_dot-nh-duoi-m-1
Làng của người Xê Đăng nằm cheo leo trên đỉnh núi
 

Bà Hồ Thị Nê đang chăm sóc 4 người cháu buồn bã kể: Cách đây 2 mùa lúa nương, con trai và con dâu bà là anh Hồ Văn Thiên, chị Hồ Thị Thôi ở nóc Măng Lưng, thôn 3, xã Trà Cang bứt lá ngón rồi rủ nhau vào rừng ăn tử tự. Cái chết của các con bà Nê không ai hiểu nguyên nhân vì sao? Người thì đồn đoán là cuộc sống nghèo khổ, người bảo lục đục chuyện tình cảm nên hai người kết liễu cuộc đời.

Sau khi người thân tổ chức mái táng, dân làng kéo đến phá, đốt cháy căn nhà của vợ chồng anh Thiên. Họ quan niệm rằng đó là cái chết xấu, họ ăn là ngón là do con ma rừng bắt đi. Để đuổi con ma trú ngụ phải châm lửa đốt sạch để đuổi ra khỏi làng. Bất chấp con cái của họ sống ở đâu. Bốn người con không còn nơi trú ngụ, bà Nê đón các cháu về nuôi dưỡng. Lúc đó, em Hồ Thị Vong (10 tuổi), Hồ Văn Võ (8 tuổi), Hồ Văn Vương (6 tuổi) và Hồ Thị Vân (3 tuổi) còn nhỏ dại đã mang trên mình cái phận mồi côi.

13-32-45_dot-nh-duoi-m-3
Năm bà cháu Hồ Thị Nê
 

Hàng ngày, hai đứa lớn là Vong và Võ theo bà nội lên rẫy kiếm sắn, bắp và hái rau rừng ăn sống qua ngày. Còn hai cháu Vương và Vân quanh quẩn ở nhà với ông nội đã ngoài 80 tuổi. Bữa cơm hàng ngày của cả gia đình 4 đứa trẻ, 2 người già chỉ có cơm gạo đỏ với rau luộc. Gạo đỏ sượng cứng nhưng đứa nào cũng nuốt ngon lành.

Thương cảm trước hoàn cảnh của chị em Vong, nhiều nhà hảo tâm quyên góp tiền của xây dựng căn nhà nhỏ hiện tại. Mặc dù có được mái nhà mới, gần để đến trường, nhưng trên khuôn mặt chúng còn đau đáu phận người mồ côi. “Hiện đang còn được ít tiền các nhà hảo tâm cho nhưng ít hôm nữa hết rồi không biết 5 bà cháu sinh sống răng đây. Sức của tui đã già yếu chỉ lo chúng cơm nước, chứ lên rương thì không làm được. Vợ chồng còn ít nương, ông ở nhà làm nhưng chỉ đủ ăn”, bà Nê bày tỏ.

13-32-45_dot-nh-duoi-m-4
Căn nhà của 4 đứa trẻ mồ côi Hồ Thị Vong, Hồ Văn Võ, Hồ Văn Vương và Hồ Thị Vân được các nhà hảo tâm tài trợ xây dựng
 

Cùng cảnh ngộ, em Lê Hồng Phấn (16 tuổi, xã Trà Cang) biến thành đứa trẻ không nhà vì quan niệm chết xấu. Phấn sinh ra trong một gian đình con một, mẹ là bà Nguyễn Thị Kim Cúc vốn là Chủ tịch xã Trà Cang nên chẳng khác gì “thiếu gia”. Tuy nhiên, tháng 8/2013, bà Cúc lâm bệnh nặng rồi qua đời. Nửa năm sau, chồng bà cũng mất trong một vụ tai nạn giao thông.

Trước cái chết như vậy dân cho rằng cái chết xấu, để đuổi con ma, mọi người trong làng đốt sạch nhà cửa. “Em thương ba mẹ, em không sợ ma xấu nhưng dân làng đã quyết phá thì em cũng phải nghe theo. Hôm đó cán bộ huyện cũng lên để căn ngăn nhưng không ai cản nổi”, Phấn ngậm ngùi nói.

Đặc biệt hơn, nóc Măng Dí 4, thuộc thôn 1, xã Trà Nam, là nơi định cư lâu đời của 18 hộ dân tộc Xơ Đăng nhưng vào tháng 8/2015, chỉ trong một tuần, ba người trong nóc treo cổ tự tử. Sự việc xảy ra khiến cả nóc phải chuyển đi nơi khác vì sợ cái chết xấu. Toàn bộ toàn bộ nhà cửa, vật dụng, vật nuôi... đến nơi khác sinh sống, riêng các ngôi nhà của người xấu số bị đốt sạch để tránh những tai họa gieo rắc nơi làng mới.

13-32-45_dot-nh-duoi-m-5
Lá ngón trên dãy núi Ngọc Linh nhiều vô kể
 

Nơi ở mới của dân nóc Măng Dí 4 cách làng cũ chừng 1km. Nhà cửa dựng tạm trên quả đồi hoang vu, không điện, không đường, không nước sinh hoạt và nguy cơ sạt lở bất cứ lúc nào khi mưa lũ tràn về. Ông Trần Ngọc Loan, người nóc Măng Dí 4, cho rằng, đất không tốt nên phải chuyển đi nơi khác lập làng. Trong vòng 1 tháng có 3 đứa tự nhiên tự tử, do con ma bắt. Thế là bà con suy nghĩ phải theo phong tục tập quán của người dân, thử chuyển đi nơi khác xem có được yên không.

Ông Hồ Quang Bửu, Chủ tịch UBND huyện Nam Trà My cho biết, huyện đang nỗ lực triệt xóa những hủ tục lâu nay. Bởi cái chết do người dân đói nghèo và nhận thức còn thấp. Người Xê Đăng sống trên đỉnh núi nên việc đi lại rất khó khắn. Muốn giải quyết được tình trạng này, trước hết phải xóa nghèo, mong rằng sẽ xóa được hủ tục.

Nóc Măng Dí 4 đã được chính quyền xã Trà Nam quy hoạch tổng thể để xây dựng nông thôn mới. Nhưng sau khi xảy ra sự việc người dân lần lượt bỏ làng ra đi, mọi việc đành bỏ ngỏ. Chính quyền và các đoàn thể xã Trà Nam, huyện Nam Trà My đã tích cực vận động, giải thích nhưng vẫn không giữ được chân bà con.

“Nhà nước đã đầu tư rồi, từ trụ điện, đồng hồ... có hết. Chắc chắn bà con sẽ thiệt thòi nhiều. Nhưng thời gian đến xã sẽ tìm hướng giúp bà con một phần để đời sống bà con từng bước đi lên, xóa bỏ phòng tục lạ hậu đó, bởi vì phong tục đó ảnh hưởng lớn đến bà con”, một cán bộ xã Trà Nam cho biết.
 

Tuyên truyền không nghe

Ông Nguyễn Văn Bằng, Phó Chủ tịch UBND xã Trà Cang, cho biết, xã có 7 thôn với 38 nóc nằm trên dãy núi Ngọc Linh. Toàn xã có 905 hộ, với hơn 4.000 nhân khẩu, toàn người Xê Đăng sinh sống, tỷ lệ hộ nghèo trên 80%. Từ đầu năm đến giờ có 5 người ăn lá ngón tự tử, 4 người treo cổ chết.

Tôi hỏi: Xã không có cách nào để ngăn chặn người dân chết xấu sao? Ông Bằng đáp: Nhiều lắm rồi nhưng không thuyên giảm. Có nóc đi bộ cả ngày đường để gặp dân, ở đó cán bộ tuyên truyền liên tục. Cứ mỗi lần như vậy, bà con nghe xong thì gật đầu, nhưng sau lại tái diễn.

13-32-45_dot-nh-duoi-m-2
Trong làng có người chết ngôi nhà đó sẽ bị đốt
 

“Lá ngón ở đây nhiều vô kể, diệt không thể hết, cộng với ý thức của người dân chưa cao. Hầu hết họ không biết chữ, nhận thức chưa rõ được vấn đề. Bực tức một cái gì tìm đến lá ngón, cuộc sống nghèo khó cũng ăn lá ngón. Có những cái chết tôi không hiểu nỗi, nghe người ta nói ăn không chết, thế là tìm lá ngón rồi ăn, sau đó chết. Càng như vậy cái chết xấu được nhân lên, họ nói là ma ám mới chết rứa”, ông Bằng kể.

Theo ông Bằng, việc người dân quan niệm cái chết xấu đã ăn sâu vào tiềm thức. “Chúng tôi đã hết cách để ngăn chặn, nói bà con không nghe, mà xử phạt thì không có chế tài. Chúng tôi đã tuyên truyền, thuyết phục quá nhiều lần thậm chí còn dọa sẽ xử phạt nhưng phép vua thua lệ làng. Họ vẫn bất chấp thực hiện luật tục kéo theo nhiều hệ lụy”, ông Bằng phân trần.

Việc tự tử bằng lá ngón quan niệm của bà con còn đỡ, còn chết do treo cổ thì kinh hoàng lắm. Ai bị chết như vậy thì làng kéo đến đốt nhà, bỏ làng ra đi, rất nhiều lần xã, huyện đã về đến nơi vận động, tuyên truyền nhưng cả làng không chịu. Họ đã quyết thì chính quyền không chống được, đành phải buông xuôi đứng nhìn. (Ông Nguyễn Văn Bằng, Phó Chủ tịch UBND xã Trà Cang).

 

  • Rủ nhau đi hái lộc rừng
    Phóng sự 18/03/2024 - 06:00

    Quảng Bình Cứ vào tháng Ba hàng năm, nhiều người dân sống ở các xã Quảng Kim, Quảng Châu, Quảng Hợp (Quảng Trạch, Quảng Bình) rủ nhau lên rừng hái dâu và có nguồn thu đáng kể.

  • Mùa hoa mộc miên
    Phóng sự 15/03/2024 - 06:00

    Mộc miên, loài cây chung thủy với tháng Ba, cứ độ sau xuân lại rạo rực tự đốt cháy mình thắp lửa những góc trời, từ vùng đồng rừng đến những miền quê yên ả…

  • Hang Táu - miền cổ tích còn phong kín
    Phóng sự 12/03/2024 - 06:05

    Hang Táu là một thung lũng được giấu kín giữa bốn bề núi. Trời đất như chừa ra một khoảng đất tương đối bằng phẳng chỉ để cỏ cây khoe sắc...

  • Chuyện giữ rừng giữa biển
    Phóng sự 11/03/2024 - 06:15

    Qua Tết Nguyên đán, vùng đảo Tây Nam Tổ quốc bước vào cao điểm mùa khô, lực lượng chức năng bắt đầu ‘mướt mồ hôi’ với công tác giữ rừng trên các hòn đảo…

  • Bà Xuân 'hủi'
    Phóng sự 08/03/2024 - 08:45

    Từng là giáo viên mầm non nhưng đến nay nữ y tá Nguyễn Thị Xuân đã có gần 40 năm đồng hành cùng những bệnh nhân tại trại phong Quả Cảm - Bắc Ninh.

  • Những 'bông hồng' trên mâm pháo
    Phóng sự 08/03/2024 - 06:30

    Đó là những nữ dân quân trẻ tuổi thuộc Đại đội pháo phòng không 37 ly ở Đồng Hới, Quảng Bình. Bất kể trong điều kiện thời tiết nào, họ vẫn hăng say luyện tập…

  • Thu hoạch tiêu, nghề nguy hiểm
    Phóng sự 06/03/2024 - 06:33

    Nghề hái tiêu nhìn bên ngoài có thể dễ dàng nhưng công việc luôn đứng trên thang cao, tai nạn có thể ập đến bất cứ lúc nào. Đây được xem là nghề nguy hiểm.

  • Gã họa sĩ lập dị móng tay dài cả mét
    Phóng sự 05/03/2024 - 09:08

    Sau hơn 30 năm nuôi móng tay, ông Huyền không thể tự chủ trong sinh hoạt hàng ngày nhưng lại là họa sỹ nổi tiếng vùng biển.

  • Độc đáo chuyện học trên đảo Hòn Chuối
    Phóng sự 04/03/2024 - 06:54

    Ngày mới tập làm quen với con chữ, học sinh của 'lớp học tình thương’ trên đảo Hòn Chuối được người thầy mặc áo lính tập trung dạy làm người, hình thành nhân cách…

  • Chuyện ông 'Thìn rồng' ở đền Đô
    Phóng sự 02/03/2024 - 06:00

    Về Từ Sơn, hỏi chuyện 'ông Thìn rồng', đứa trẻ lên 6 cũng tỏ tường bởi ông là người may mắn hai lần ghi được khoảnh khắc đám mây hình rồng trên đỉnh đền Đô.

  • Ngày hội của những chàng trai
    Phóng sự 01/03/2024 - 06:00

    Mới ngày nào, họ còn là những học sinh, sinh viên, hay lao động tự do, nay đã chỉnh tề trong bộ quân phục màu xanh, chuẩn bị lên đường làm nghĩa vụ quân nhân.

  • Nổi nênh nghề rọ tôm trên hồ Thác Bà
    Phóng sự 26/02/2024 - 10:05

    YÊN BÁI Nghề đan rọ tôm có lúc mai một bởi xuất hiện công nghệ đánh bắt hiện đại, nguồn tôm cá ít dần theo thời gian, nhưng bà con vẫn cần mẫn thủy chung với nghề.

Xem thêm
Hà Lan sẵn sàng giúp Việt Nam đạt mục tiêu về xuất khẩu nông sản

Trưa 19/3, Bộ trưởng Bộ NN-PTNT Lê Minh Hoan họp song phương với đoàn công tác Hà Lan do Bộ trưởng Chính sách Tự nhiên và Nitơ Christianne van der Wal dẫn đầu.

Đồng Tháp đặt mục tiêu thành tỉnh kiểu mẫu nông nghiệp sinh thái

Mục tiêu là biến Đồng Tháp trở thành địa phương dẫn đầu cả nước trong lĩnh vực nông nghiệp và trở thành trung tâm nông nghiệp, du lịch sinh thái của vùng ĐBSCL.

Kia ưu đãi giá mới, giảm đến 75 triệu đồng trong tháng 9

Từ 11/9/2023, Kia áp dụng giá mới với mức điều chỉnh tương đương 50% lệ phí trước bạ. Chương trình được áp dụng tùy theo dòng xe và phiên bản.

Nghệ An thiệt hại hơn 667 tỷ đồng do thiên tai

Đã thành thông lệ, thiên tai thường xuyên rình rập và đe dọa Nghệ An bất kỳ lúc nào. Riêng năm 2023, tỉnh này thiệt hại hơn 667 tỷ đồng do thiên tai.