Nhờ trồng rừng đời sống người dân thay da đổi thịt
Theo quốc 18 từ huyện Đông Triều đến Móng Cái, Quảng Ninh với chặng đường hơn 200km đâu đâu cũng thấy màu xanh của keo, tràm, bạch đàn, thông “thống trị” núi đồi. Cũng nhờ trồng rừng mà núi đồi mặc áo xanh, còn người dân xóa được đói, giảm được nghèo và nhiều gia đình trở thành tỷ phú nhờ rừng. 
Bước đột phá
Bàn chuyện mặc áo cho đồi núi trọc với ông Dương Minh Tuấn, Chi cục trưởng Chi cục Lâm nghiệp, Sở NN-PTNT Quảng Ninh, ông Tuấn không nề hà: “Ở miền Bắc nước ta thì tỉnh chúng tôi có lợi thế về đầu ra cho sản phẩm rừng. Cây được trồng một phần bán làm cọc chống khai thác than. Đặc biệt, có cảng Cái Lân nên mỗi năm xuất khẩu hàng ngàn tấn nguyên liệu từ gỗ ra nước ngoài. Từ những lợi ích mà rừng đem lại nên người dân, các doanh nghiệp đã hào hứng đầu tư phát triển rừng”.
Ông Tuấn say sưa kể, nhiều năm qua hàng chục nghìn ha đất rừng nghèo kiệt ở huyện Ba Chẽ, Bình Liêu, Tiên Yên… đã lần lượt được chuyển sang trồng keo, tràm, sa mộc, thông và nhiều loại cây ăn quả khác. Các mô hình không chỉ giúp cung cấp nguyên liệu cho các nhà máy sản xuất, chế biến mà còn giải quyết hàng chục ngàn việc làm cho đồng bào dân tộc, nâng cao thu nhập cho người dân.
Tỉnh Quảng Ninh có diện tích đất lâm nghiệp 427.400 ha chiếm tới 70% diện tích tự nhiên. Để có rừng như ngày hôm nay phải kể đến chương trình trồng mới 5 triệu ha rừng. Ngày đầu tiếp nhận dự án thì Quảng Ninh mới có mật độ che phủ rừng chỉ đạt 38%. Thấy vậy, tỉnh Quảng Ninh xem đây là nhiệm vụ cấp bách và bắt tay ngay vào việc, nhiệm vụ được đề ra là bảo vệ tốt 232.366 ha rừng hiện có và nhanh chóng trồng rừng, xây dựng vườn rừng, trang trại và phục hồi rừng bằng khoanh nuôi tái sinh trên cả ba loại rừng phòng hộ, đặc dụng và sản xuất để độ che phủ của rừng tăng lên.
Đặc biệt, tỉnh Quảng Ninh khuyến khích các cá nhân, doanh nghiệp xây dựng vùng sản xuất hàng hoá lâm đặc sản có giá trị, ổn định sản phẩm phục vụ công nghiệp khai thác than, tham gia thị trường trong nước và xuất khẩu, nhằm từng bước cải thiện đời sống nhân dân. Qua 13 năm triển khai dự án tỉnh Quảng Ninh đã trồng mới được 128.891 ha rừng, vượt kế hoạch đề ra ban đầu, tạo việc làm cho 2 vạn hộ. Lâm nghiệp truyền thống đã chuyển hướng sang lâm nghiệp xã hội, từ chỗ người dân chỉ biết lợi dụng vào rừng tự nhiên sang trồng rừng và quản lý rừng.
Rừng xanh, dân giàu
Để mục sở thị rừng trồng ở Quảng Ninh, tôi ngược lên huyện Ba Chẽ, từ quốc lộ 18 rẽ vào con đường tỉnh lộ 330 đập vào mắt là những cánh rừng phủ màu xanh bạt ngàn. Nào keo, tràm, quế, sao mộc… đang thời kỳ phát triển sung sức hứa hẹn một sự đổi thay cuộc sống người dân nơi đây.
Ông Trần Văn Dũng, Chánh văn phòng UBND huyện Ba Chẽ cho biết: “Trong mấy năm qua, ở huyện có nhiều xã và cá nhân thoát được nghèo vươn lên làm giàu nhờ trồng rừng. Tiêu biểu như xã Lương Mông, Thanh Sơn đặc biệt khó khăn nhưng nay đã thay da đổi thịt. Mỗi gia đình sở hữu vài chục ha rừng sắp đến thời kỳ thu hoạch”.
Huyện Ba Chẽ có khoảng 90% dân số tham gia phát triển lâm nghiệp. Nghề rừng đang thực sự góp phần xoá đói giảm nghèo cho bà con nơi đây. Nhiều gia đình từng bước vươn lên thoát nghèo, có cuộc sống ổn định. “Có thể thấy, phát triển rừng trồng thật sự đã tạo ra sức sống mới cho nhiều vùng đất trống, đồi núi trọc, góp phần xoá đói, giảm nghèo, tạo việc làm, tăng thu nhập cho người dân ở vùng núi, vùng sâu, vùng xa. Đặc biệt đã cải thiện đáng kể về môi trường sinh thái và tạo điều kiện phát triển kinh tế - xã hội của huyện Ba Chẽ”- ông Dũng chia sẻ.
Từ đầu năm đến tháng 11/2011 tỉnh Quảng Ninh đã trồng được 11.121ha rừng tập trung, đạt 103% kế hoạch, bằng 74,2% so cùng kỳ. Trong đó, rừng phòng hộ 590ha, rừng sản xuất 10.531ha. Đến nay, toàn tỉnh có 310.359ha đất có rừng thì rừng tự nhiên 147.329ha; rừng trồng các loại 163.030ha. Độ che phủ rừng ước đạt 51%. Ngoài ra đã khai thác gỗ rừng trồng 203.360 m3, nguyên liệu giấy 5.166 tấn, khai thác thu mua nhựa thông 9.414 tấn.
Gặp ông Đinh Minh Sáng, thôn Nam Hạ Ngoài, xã Nam Sơn, huyện Ba Chẽ đang chăm sóc vườn cây, ông cho biết: “Từ năm 2005 mô hình trồng rừng phát triển mạnh tại huyện Ba Chẽ, mỗi năm tôi ươm từ 60 đến 70 vạn cây giống bán cho các dự án và bà con, trừ chi phí gia đình tôi thu được vài trăm triệu đồng. Hiện tôi trồng được 20 ha keo lai chuẩn bị đến kỳ thu hoạch. Mỗi ha keo gần đường thu nhập 30 đến 35 triệu, còn những rừng keo xa đường cũng thu được 25 đến 30 triệu/ha. Trừ chi phí đầu tư, chăm sóc… mỗi ha keo trồng 6 đến 7 năm lãi ít nhất 25 triệu đồng”.
Đi đầu trong việc trồng rừng tại huyện Ba Chẽ phải kể đến HTX Toàn Dân đóng trên địa bàn xã Thanh Lâm. Năm 2007, HTX đã trồng mới được 400 ha rừng, chăm sóc được trên 400 ha rừng tự nhiên, tập trung chăm sóc 400 ha rừng từ những năm trước. Đến nay diện tích rừng trồng của HTX đã lên tới 1.000 ha và đang tạo việc làm thường xuyên cho 50 lao động, những lúc thời vụ lên tới 300 lao động.
Bên cạnh đó, HTX thực hiện hình thức giao đất, giao rừng đến từng hộ xã viên để chăm sóc và bảo vệ. HTX đảm nhận khâu giống, kỹ thuật và đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng, kinh doanh và chế biến sản phẩm rừng. Ngoài ra, HTX Toàn Dân không chỉ có công phủ xanh đồi trọc mà còn xóa bỏ được thói quen chăn thả gia súc tự do trong rừng của người dân bản địa. Việc phủ xanh đồi trọc bằng diện tích đất trồng keo là việc làm ý nghĩa góp phần chống xói mòn, cải tạo hệ sinh thái, điều hòa khí hậu cho địa phương.
