Mai Tết Canh Dần và những điều trăn trở

Xuân Kỷ Sửu, hàng trăm nhà vườn và những người kinh doanh mai Tết đã điêu đứng vì mai nở muộn. Năm nay, mai lại nở sớm, tuy không ảnh hưởng nặng nề như năm 2009 nhưng hầu hết các nhà vườn đều bị thất thu, nhất là mai cổ thụ lại càng khó bán. Có người doanh thu quá thấp, không đủ chi phí cho vận chuyển và thuê lô.

Anh Huỳnh Văn Bảy đưa ra lô tại bến Ninh Kiều – Cần Thơ 30 cây mai lớn nhỏ, sau 15 ngày trực chiến, cơm hàng cháo chợ nhưng chỉ bán được vài ba cây, thu trên 30 triệu đồng nhưng chi phí cho chuyên chở, bốc vác và tiền thuê lô hết 15 triệu.

Cách nay vài ba năm, nhiều nhà vườn trồng hoa kiểng ăn nên làm ra, một phần nhờ cây mai Tết, trong đó rất nhiều hộ vươn lên khá giả, đáng kể là ở các làng hoa Sa Đéc (Đồng Tháp), Chợ Lách (Bến Tre) và một số quận, huyện ở Cần Thơ, An Giang, Vĩnh Long…

Bến Tre từ lâu được coi là “Vương quốc của mai vàng”, chỉ riêng huyện Chợ Lách cũng đã có tới hằng ngàn hộ chuyên sản xuất hoa và cây kiểng, trong đó có khoảng 1/4 hộ chuyên doanh mai Tết mỗi năm thu nhập từ vài chục đến vài trăm triệu đồng. Anh Nguyễn Ngọc Tốt, một nghệ nhân nổi tiếng ở xã Vĩnh Thành (Chợ Lách) cho biết cây cảnh chủ lực ở Cái Mơn là kiểng tắc và mai vàng. Mỗi năm các nhà vườn đã tung ra thị trường hằng trăm ngàn chậu mai đủ loại, đủ cỡ, giá cả từ vài chục ngàn đến vài triệu đồng/cây. Sau Tết, đa số các thương lái, các nhà vườn và tiểu thương đều phấn khởi trước mùa mai Tết.

Tại TP.Cần Thơ có hàng chục nhà vườn chuyên trồng mai với qui mô lớn (từ 500 đến 1.000 cây), nổi tiếng nhất là cơ sở VẠN LỢI của anh Nguyễn Văn Chót ở phường An Bình; vườn mai của anh Nguyễn Phước Hậu, anh Phan Thông Sang ở phường Thới Bình… mỗi năm cũng thu nhập trên vài trăm triệu đồng. Ngoài việc kinh doanh mai Tết (mai nguyên thủy và mai ghép) nhiều nghệ nhân còn đầu tư cho mai nghệ thuật (mai Bonsai và mai cổ thụ) với giá từ vài ba triệu đến hằng trăm triệu đồng/cây.

Tết Canh Dần này, mặc dù nhiều nhà vườn đã nỗ lực tạo dáng, uốn sửa nhằm nâng mai lên thành những mặt hàng “chất lượng cao”, đặc biệt là kỹ thuật chăm sóc, xử lý phân thuốc và chọn ngày lảy lá sao cho hoa nở đúng giao thừa. Tuy mỗi nghệ nhân đều có kinh nghiệm và bí quyết chăm sóc riêng nhưng do thời tiết thay đổi bất thường nên phần lớn mai đều nở sớm, khiến cho nhiều khách hàng từ chối. Đa phần người mua chỉ chọn những chậu mini (mai để bàn) có giá từ 70.000đ - 100.000 đ/chậu. Riêng các loại mai gốc, mai cổ thụ thì rất ít người mua, một phần vì giá cao, một phần do hoa nở sớm không đúng giao thừa.

Anh Phước Hậu cho biết khách hàng hiện nay mua mai họ rất kén chọn. Những người biết chơi họ thường chọn những cây nghệ thuật, gốc đẹp, tàn nhánh hài hòa và hoa to rực rỡ. Anh Nguyễn Văn Thông, một người từng kinh doanh mai Tết cho biết: “Số lượng mai Tết mỗi năm một tăng lên. Có thể nói mai vàng là mặt hàng chủ lực đã chiếm lĩnh thị trường hoa kiểng Tết. Từ mai nhỏ, mai trung đến mai cổ thụ tăng lên gấp rưỡi các năm rồi, trong khi sức mua lại không mạnh nên không sao tránh khỏi tình trạng ế ẩm, phải cho xuống ghe chở về nhà".

Điều đáng nói là đối với mai cổ thụ, do hàng khan hiếm nên nhiều nhà vườn đã tự ý tăng giá đến mức chóng mặt (từ vài trăm triệu/cây trở lên) khiến cho khách không còn hứng thú với cây kiểng truyền thống khiến cho sức mua ngày càng giảm.

Nhiều người đề nghị miền Tây nên có một Hiệp hội Hoa kiểng để có kế hoạch sản xuất và phân bố cho từng vùng, tránh tình trạng mạnh ai nấy trồng để rồi năm nào cũng lặp đi lặp lại cảnh “hàng nhiều dội chợ”, đầu ra bất ổn khiến cho nhiều nhà vườn phải điêu đứng, thậm chí trắng tay.