| Hotline: 0983.970.780

Mấu chốt 'khủng hoảng Vùng Vịnh' là mối quan hệ Qatar - Iran

Thứ Sáu 16/06/2017 , 12:50 (GMT+7)

Trong cuộc khủng hoảng ngoại giao ở Vùng Vịnh, một trong những mấu chốt của vấn đề là mối quan hệ của Qatar với Iran, quốc gia bị xem là “con cừu đen” lạc lối, con chiên cứng đầu của thế giới đạo Hồi.

Vì sao Doha bất chấp sự thù địch của các cường quốc xung quanh để kết thân với Tehran?

Cuộc khủng hoảng ngoại giao Vùng Vịnh có thể lắng dịu tạm thời vì các bên có thể đều thấy rằng mỗi bên đang đi quá xa mục đích cảnh cáo lẫn nhau. 
 

Cùng khai thác

Iran và Qatar đều là cường quốc giàu tài nguyên năng lượng. Vùng biển giữa hai nước được cho là một mỏ dầu khổng lồ, diện tích trải rộng trên diện tích trên 9.700km2, trữ lượng ước tính ít nhất 43 ngàn tỷ m3 khí ga, theo đài Al Jazeera của Qatar.

10-00-53_18330341_401
Qatar một mình hưởng lợi khi Iran bị cấm vận xuất khẩu dầu mỏ và khí đốt

Phần biển phía nam thuộc Qatar được biết tới với danh hiệu Vùng khai thác phía Bắc, phần còn lại thuộc về Iran. Hai nước cùng chia sẻ quyền khai thác khí ga tại khu vực biển này và đây là một trong những lý do chính Doha và Tehran gắn bó mật thiết với nhau.

Nhưng quan hệ giữa Qatar và Iran đã được thử thách vượt qua lý do kinh tế sau khi Ả rập Xê út và một số nước trong khu vực cắt quan hệ ngoại giao với Qatar, tố cáo nước thành viên cùng trong Hội đồng hợp tác Vùng Vịnh (GCC) với họ làm xói mòn an ninh khu vực qua việc “đi lại” với Iran và tài trợ cho các tổ chức khủng bố.

Ả rập Xê út cũng thúc giục “các nước anh em và các công ty” đứng vào hàng cùng với mình cô lập Qatar, lời kêu gọi cho đến nay không được hai thành viên GCC là Kuwait và Oman hưởng ứng.

Ả rập Xê út tuyên bố Qatar hỗ trợ các nhóm khủng bố được Iran chống lưng hoạt động ở các tỉnh Qatif thuộc Ả rập Xê út và ở Bahrain, lời cáo buộc mà Doha gọi là “một chiến dịch dối trá đạt đến đỉnh cao của nghệ thuật thêu dệt”.

Riyadh cũng nói “chính quyền ở Doha" đã hỗ trợ nhóm vũ trang Houthi được Iran chống lưng ở Yemen cho dù Qatar đã triển khai khoảng 1.000 quân tham gia chiến dịch quân sự do Ả rập Xê út dẫn đầu ở Yemen.
 

Vì sao Iran thận trọng?

Mặc dù được đề cập là một trong những nguyên nhân chính của cuộc khủng hoảng nhưng cho đến nay, Chính phủ Iran tỏ ra khá thận trọng và dè dặt trong các phát ngôn.

"Tình hình ở Vùng Vịnh rất khó đoán định. Chúng tôi không muốn có thêm lộn xộn”, tờ DW của Đức dẫn lời Ngoại trưởng Iran Mohammed Javad Zarif nói hôm thứ Hai. Ông còn cho rằng thêm căng thẳng có thể dẫn tới thảm họa.

Truyền thông Iran đưa tin bài rất dè dặt về cuộc khủng hoảng ở Qatar, thể hiện mối lo ngại về khả năng một cuộc chiến mới ở Vùng Vịnh. Tuy nhiên, dù không nói nhiều nhưng Iran cũng nhanh chóng có hành động phản ứng.

Ngay sau khi lệnh cấm vận Qatar được một số nước Vùng Vịnh tuyên bố, một hiệp hội thương mại của Iran nói họ sẵn sàng vào cuộc, cung cấp các hàng hóa cần thiết cho Qatar trong vòng 12 giờ. Mặc dù vậy, cũng phải một tuần sau, 5 chuyến bay chở hàng hóa mới bay tới Qatar, mang theo 90 tấn thực phẩm tươi.

“Tình huống này chỉ là tạm thời. Chính phủ hướng tới cải cách ở Tehran do đó, hành động rất cẩn trọng”, Ali Sadrzade, chuyên gia người Đức về các vấn đề Iran, nói. “Chuyến hàng tiếp tế đầu tiên tới Qatar cũng là hành động mang tính biểu tượng”.

Sadrzade nói thêm rằng hàng hóa trên kệ các siêu thị ở Qatar trước đó đã được bổ sung từ nguồn Thổ Nhĩ Kỳ.

Cần phải nhắc lại rằng Iran, với người Hồi giáo dòng Shiite chiếm đại đa số, không muốn bị rơi vào cuộc xung đột với các vương quốc với đa số là người Hồi giáo Sunni ở Vùng Vịnh.

Và trong các tin tức bị Qatar cho là thêu dệt và tạo dựng trên trang web thông tấn nhà nước của Doha (FBI nói chúng được hacker Nga tạo ra), Quốc vương Qatar Tamim bin Hamad Al Thani gọi Iran là “một cường quốc Hồi giáo” và nói “đảo ngược tính chất mối quan hệ (của Qatar) với Iran không có ý nghĩa gì”.

10-00-53_39247570_401
Hàng hóa trong siêu thị ở Qatar đã được bổ sung từ nguồn Thổ Nhĩ Kỳ

Những lời bình luận nói trên có thể là giả, nhưng cuộc điện đàm ấm áp giữa lãnh đạo Qatar và Tổng thống Iran Hassan Rouhani thì không. Ông Al Thani đã gọi điện cho ông Rouhani để chúc mừng ông này tái đắc cử, ngay sau khi Tổng thống Mỹ Donald Trump phát biểu chỉ trích Iran tại Ả rập Xê út ngày 21/5.

Tuy nhiên, dù kho dự trữ khí ga tự nhiên là sợi dây kết nối Doha và Tehran, chuyện khai thác chung từng dẫn đến xung đột lợi ích giữa đôi bên. Khi Iran chịu cấm vận trên diện rộng vì chương trình hạt nhân gây tranh cãi, họ không thể xuất khẩu khí ga hay dầu mỏ và Qatar một mình hưởng lợi từ vùng khai thác chung.

Họ cũng có ý tưởng khác nhau về chuyện vận chuyển khí đốt. Qatar muốn xây dựng đường ống đi qua Ả rập Xê út, Jordan và Syria để dẫn tới Thổ Nhĩ Kỳ, từ đó phân phối vào châu Âu. Còn Iran lại có kế hoạch làm đường ống từ Iran đi qua Iraq và Syria để ra Địa Trung Hải. 5 năm trước, Iran đã ký hiệp định về việc này với Syria nhưng cuộc nội chiến ở Syria đã làm tan vỡ dự án trị giá hàng tỷ USD này.

“Qatar sẽ không quay sang cầu cứu Iran trong cuộc khủng hoảng này”, nhà khoa học chính trị Iran Sadegh Zibakalam phân tích. “Họ không muốn khiêu khích Ả rập Xê út thêm nữa. Qatar sẽ cố gắng xử lý cuộc khủng hoảng thông qua sự giúp đỡ của Thổ Nhĩ Kỳ và Pakistan”.

Xem thêm
Nhịp sống giới trẻ phản ánh trong bộ phim ‘Bóng của thị thành’

Nhịp sống giới trẻ thời công nghệ số có những màu sắc bất ngờ, thể hiện qua bộ phim ‘Bóng của thị thành’ phát sóng trên HTV7, Đài truyền hình TP.HCM.

Rượt đuổi mãn nhãn, Man United đả bại Liverpool tại Cúp FA

Trận Tứ kết Cúp FA giữa Man United vs Liverpool đã diễn ra với kịch bản không ngờ khi hai đội rượt đuổi nghẹt thở trong suốt 120 phút của trận đấu. 

120 vận động viên tham gia giải dù lượn trên cao nguyên đại ngàn

Giải dù lượn tại huyện Sa Thầy (tỉnh Kon Tum) sẽ quy tụ 120 vận động viên, trong đó có 41 vận động viên người nước ngoài tham gia tranh tài.

Cây phong lá đỏ 115 tuổi hút du khách ở Sa Pa

LÀO CAI Cây phong lá đỏ ở Sa Pa thu hút nườm nượp du khách đến chiêm ngưỡng, chụp ảnh.